Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIII, Number 24, 12 October 1938 — Ka Huakai A Na Alii Na Hawaii Ma Na Aina e, I Ka Makahiki 1887 [ARTICLE]

Ka Huakai A Na Alii

Na Hawaii Ma N a Aina e, I Ka Makahiki 1887

I ka makahiki 1887 he la nui loa ia ma innelani apuni, no ka hoomanao ana i ka la hanau o ka Moiwahme Vikolia a o, ka piha ana hei o ka lubile. Ua kono ia maila. na ohana alu a puni ke ao nei a hoea loa maila i Hawaii nei. I ka hiki ana mai nae hoi keia i.ka.la i mulamaia ai na hoomanno ana, ua piha aku la o Enelani i na alii like ole mai ha aīna e aku apuni ke ao nei, ua hoea # aku ma na kakini. He hookahi nae hoi moiwahine i hoea aku, i ano like ole ae hoi me ka hapanui, oia no o Kapiolani o Hawaii nei. Oiai nae hoi o kana huakai mua loa ia mai ka aina aku nei a i kaawale aku hoi mai ka aina hanau aku, a he ano pahemohemo nohei ka olelo Beretania iaia a aole noi i maa i ke ano o na loina ame na lula o oia mau aupuni, eia nae ua paa iho la no oia e like me ka hiki iaia. ua ike maila nohei kona kulana hiehie a kilakila ma na wahi apau ana i hele ai. O kela huakai a Kapiolani he 51 makahiki wāle no ia i kaa hope ae nei. Eia nae hoi o kela hukai o kekahi mea ano nui ia aole nae hoi he mau mea kaao wale no, a he mea hoi e hoomanao mau ai he ekolu makamaka o Honolulu—oia no o Mrs. Mary C. Beckley, Konela Curtis P. laukea ame James W. L. Maguire. Ua ukali aku no oi o Mrs. Mary Beckley i ka huakai a ka Moiwahine Kapiolani, oiai nae hoi oia (Mrs. Mary C. Becklev e holo ana no Bosetona me kana kane me Keoki. O īaukea hoi ka Lunanui o ke alo alii a o Maguire hoi hē hoa oia no ke alo alii. Eia malalo iho nei na mea e pili ana 1 ka lakou huakai, e hoomaka ana mai ko lakou haalele ana ia Hawaii nei.

Ua haalele iho la ka huakai a ke lii ia Honolulu no Kapalakiko ma ka mokuahi Auseturalia ma kā la 12 o Aperila 1887. O na poe h&nehano i ukali aku i ka Moiwahine Kapiolani oia np o Kamaliiwahine (a mahope mal ka moiwahino) Li- ! liuokalani a me kana kane me Ke-1 nerala Keoni Owana Kominika. j A me he mea la e like paha me ! na olelo a na Solomōna, "Aole e kau ole ka hanohano maluna o kekahi kaula a koe wāle no ma kona aina ponoi iho," aole nohoi i lawe ia mai kekahi ka mei pa'i I keia moolelo, e like me na mea i hoolahn ia ae ai ma na aina mamao. Malalo hoi o kekahi poō manao. ua hoike ae ke Ga2ēttfc: "O ka Kapiolani ame kona mau ukali kai hoopaa ae no , ko lakou haalele iho maluna. o ka mokuahi i keia la, e holo ana no Kapalakiko." Ua kau ia iho la nae hei ka inoa 0 na poe e holo pu ana me ka Moiwahine. He eono wale no laina i kakau ia ai no kela moolelo o ka hiki ana aku o ka Moiwahlne m'e kona mau ukali ma Laāana. ame ka heopuka hou ole la ana naf ma kekahi la ae. Ma ka nupepa Puka La nohoi o Ladana nia he ehm kolamu i hoopuka la no ka hoea ana aku o ka Moiwahine me kona aha ma Llvapulu. Mai Kapalakiko aku un holo aku la ka huakai a ka Molwahlne no I Wakinekona» D. C. a īlaila ua fcaa nku oia me kona mnu hoa he -maw malihini hanohano na Pelekikena ame Mrs. Kolowa Kallwalena. a ua hookipa ia aku ma kekahi papaainah anohano i malama In ma ka Hale Keokeo. Oiai lakou e hoohala ans 1 kekahi manawa ma Wakinekona. mloaa aku la ke kono mai ka Ahahuī Kulan&kauhala aku e Bosetona. t?a ae ia maila nohoi kela kono. Ua hoouno aku nohol o Bosetona 1 kela kono i ka Moiwahine. o —ao ka mea pili oihana; o lta hm: ma ke ano e hoolaulea 'hoi i kn Moiwahino Hnwnii me keknhi hoolaulea nui hewahewa No krt*W mau kau lehulehu un hauoli ko aetona poe no ka loan ana ia lakru o k& momonn mai Hawsii nei akn He lehulehu o na keiki hnnau o!r mokuama > hoounnia mai i Hnwav | nei ke nno he mau Misionar! n 1 he Uhulehu hoi m« ke nrin he : kslei>A i ka "Mekupuni o na ' e" \ \ No eluA mamun aku #lrn ana aku o ka MolwaMne me k<in* ,huk«i no tin hoolnhn nmloko o m m kntsnn kttuhalc no ka 0 kn MHwahine me koiia mnn likall T T n W* aku nohoi la i hlinn hooioi na r>» Nupepa o kelA wahi p ake ann kekahi ? oi «e mainu» o kfk*ht, R t hookhn hoi no wea e pIM «tn« ia Hawail h»! O B» K.e Wwlon* aavc Ke AnnphpN' BhsHnna f Wll* ka niea Svooio| loa fealU £ nr:\ krln nirr krla Im nf<

j olelo e pili ana ia Hawaii nei, a nt> iKapiolani arrie kona mau 2ioa "e J hoea koke ana ia Atenia o Atrierīka." I Oke Anapoepoe BosetQna ua hoopuka ae oia kokoke loa e piha ka hapa o kekahl aoao ma kekahi ]a no Jta hoolaha ana aku i na auie na huamele o ke mele Aloha Oe, i haku ia e "Ka Mea 'Kemaliiwahine L. Lilinoholanl." | He hook&hi pulfe ihamua oka hoea i ana ae o ka Moiwahine me kona 1 mau hoa no Bcsetcna, ua hoomaka ae la ke Nupepa Ke Anapoepoe Bosetona e hōōpuka i kekahi mau mea maloko o kona mau kolamU no ka hoonaauaō ana i na poe o Bosetonā i ka hoopukana olelo ana o na olelo HaWaii. * Wahi a kela Nupepa: " 'Aliaha!'

"Pela iho ka Mea Hanohaho Kiekie Loa ka Moiwahine Kaplo'lāni 6 Hawaii i kamailio aku al i keha kai- ! koe "ke, ia Kamaliiwahine "LiMnoKilani, i ko laua wa i liui ai ma Bo- ! latimoa oia hoi ma ka Halehoolulu j KaahL ma Wakinokona ma ka aui- | nala o nehinei. j 'I ka wa keia i kāmailio aku ai j ka moiwahine 'Alaha!' ua jfe.ne maij la nohoi ke Kamaliiwahine: i '"Alaha Oe!' He olelo kuluma nōhoi kela i-wa-<?na o na Hawaii. O na alii o lakou he hoopuka mai ana "Aloha" a o na makaainana hoi e pahe aku ana penei "Aloha oe." He mea pono paha i na poe o 80-setona -setona nei e hoemaamaa i ke ano o ka haawi anai ka hoailona o ke aloha, i ka wa a ka moiwahine e hoea mai ai.