Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXV, Number 36, 1 January 1941 — Moolelo No Aukelenuiaiku [ARTICLE]

Moolelo No Aukelenuiaiku

Ma keia mau olelo hoi aku la.nol 0 Namakaokahai e moe i ko la\ia ] hale. 'Lele hoy ae la o' Aukelenuī-1 aiku, maloko ae o a hōea| m#iuua o ke kaupoku, ā j)uka i wa-i ho o k*a haīe. ila keiā; puka anaH lele nb nalowale 1 k& lewa kiekie loa, aole hilu i na kaikoekt- kp ike ae. Mahope o kfla lele ana, hoi !ho o Aufcelomila&u." a hiki ilalo, 1 akn na" ri ua I ike oe i ka lele." A loaa ke kiuo j lel£ ia Aukelenuiaiku, aohe mea i| l;oe me kana wahine me TS?amakao-| leahai, ua pau loa 1 ke kl»ne. | . Ia laua e noho pu ana, lie kanel a he wahine, ua aaki ke aloha 'me I ka hoopaa ! ko lana mau k!no, a fia j akaka Joa ka hapai o kanaj wahiue akua, o Namakaokahai. Eia ua ē, aole i hanan, e' hapai ana rio" iloko o ka opu, ua k&pa o Namakaokahai i ka iuoa ke hanau ae, o Kauilanuimakehaikalan'i, oia kela «wila a kako» e ike n4i iloko o ka w* aā, A o ka AukeleiAiiaiku Inoa hoi i .kapa iho ai no ua keiki nei. 'o ka inoa o ke aku» ona, T,onoikou*Hi. '

A no ka nul loa o ko:Namakaokahni aloha 5 leo Icnnr. Jh Auleolonui īiOla!!a, p!l1 paā loa lana. 1 Īcp kau amu ka "hooHi, 5 ka la ame ka ua, i ka \va wi ame ka wa maona i k& po ame ke ao, i na f la a pau loa. Nolaila, ua liooili aku o Namakaokaliai i kona waiwni auau loa. mniluna a lalo. mai uka a' kai. mai ka mea uuku a ka mea nai, mailoko ?. walio, uialuna o kana kan<?. MOKT*NA ?TT Ka Hooili Ana O Namakaokahai fn M«a Apau Maluna O Aukelenuiaiku Kana" Kane, Ke Kaua A-aO Kuwn hallo Me Auke!enui?ik» Ika Lar>i l& Aukeleiiuiaikii e noho pn ana me kana waliine no Ninnaka u» makaukau ko ka wāhine manao e hooiii i ua aiea apa« maluna o ■■ Aukelmuiai'.u. Nolail;»,. kalw-;- akv. la o Namn'iaokaliai i na kaikunane' ona if, Kanemoe, kaneapua, Lea-] pua & ;ae Kahaumaiua. : A ';iki inai la nkn ko' Inkou kaikuahlne. i aku l.i !n lakou. ! "K p»i oukou iluua a olelo aku i ( kuu iuuUu,.k.uio :*u:e Kuu kaikiin 1 le o Knw.'ili'iPo. kn m,'(knakano c' Makalii, ke kaikunane, e olelo aleu | oukou. l a 'aooili au i ua mea apau ; no kuu kam\ 0 luna. a Ta!o. o \fkn.' 0 ka hao pae, o ke meki ku i ka | laoaua, o ka palaoa, o lta ea makau- ® lii, o ka maulele i ka aina, o ka liuhui hoku. A e olelo aku no hoi ou-' kou i kuu makuakane ame ku\i kai- r kunaae, ua pau loa keia man nit| -pau maluna o kuu kane i ka hooili ; ia. a e la-we pu aku ortfam i knn ka- ■ ae i ike mai laua." Ma keia mau j ilelo a Naaiakaokuhai., ho w<-a olur>!n !oa ia ia h-Vo\i Va k. i;» xv?hl' 1 * kakou eT\ook>he noi, e noonoo iho | iakwu ute ka uiauao o.uūo, iHinu o ( ka lani, koia lelo ana o Aukolonul- . xiku mo na l;aficooke ' Mahope o ko Namekaokahal olelo aua mai ia lakou, h-.ie aUu la l:i kou n Ho kuahlwi hooinalia n-.a 1a le!* hookalii aaa, ua'hala aku o' A.uk«eieuuiaiku i ka lam. Ma keia i !ele ana o AukMonulaiiin. hlki nma sku 1» i kahl o >ana wahlne o ' ro?kaokahJ)i. he vrahi !oa ia, aolie aioa liele la Auko!tnuiniku e kn ana irn leahi knrv; i- ! Namakaokahal, nana āku la o Kn-' waii&iio, a oielo iho iloko ona. "Au j w.'' niake kuu.kaikamahlne, ke hiki ne? ke kupu Huna r>el rio ka tnea ' aoh« leanaka rutna e pti mat o iun.i; i.ci, iiiki uo k.O kau;ik-A. i;a m,i\. p'nTo w ' Ma kela lele anl» o \ukelew;?a!k'.' ] uiina » ka laui, aole ooa manao he ( K.iua, ho \;a hh- o;.-. iIr« walewaie \l?a. nis7oko' a ka oieio « kotia &kus ia ia, a 1.0 \ liiiikoiiAiu, Ue kH.UA, pem i r.a oU . !c\ "P AukpTeTir.ts!ku o* n-.nko kn ' ua, eia !a he leaua ko luna nei. K | >ai»u oe i ko k«4>a leh\i suai ko i»«*o f .. ko T.-.au v.v«,u\ mai }oV,. o«- o va t?e *' Ms kela 'wan n ' akua t« wah;U *; i, UiHMiKK >0 Ai jkO Uu'i.i , , o UoV!o r, ko «•'' AakH«a«Uiiku» «Ul iwii U V« two ' »"ku ahl ra«u iokio mal o j e .. :UuV • r> v»»\n o •»>" o # Kakwaa, » uiai," i«. iwiiaku o 1«' in-'naki. k-,-',-.- 1 .- o'- V.« \ vm*\i n*« i ke Ic»M* l&n o 5 Btt«ULku, fc« m*a ol* l*u*. he ojwia n<- nn-ei uhaulia ?w !iv;A v ksSa ua \ *; i m »i ka Wkl» i **'fca<i« hh, t 1 \.'k. > t'kl. V . ■»' V., t*ktis % m\ i Keu u ;'

\ uno l<i I 'nnniolm 'wm ka pohaku, twn:i ak*u la o Kuwahalip la Aafre,lenjiiaiku. o ku mai aua no, aole 1 māke. niea īc&tiis£iS&' loa 5a i ko* manao ana, a he mea_ Inofbo loa i kona lfee atia aku e 'ola ma! ana kona 4 £ne§lF?'i -ahikanana o KuHihelani. Ia wa, kuu faou o Kuwahaiiii, 1 ka lua o ka momt>ku ahi, oia o Maliuia, a kuu hou i ka hia o ka pohaku, oia o Weleh.u, o ka lua i« o ua hekili ikalka loa, nakeke, ka lani, naueue na kukulii o k» lununi hakl kaikon o-ka UKkana, na pohuku, ba&*ke ka. pali, ic*l. ke koae. 1 kaj>a aua i ke k&pa U liu o Auhelenulalku. ua iiio ia i mea 010, heaha la kona ano, he puahiohio paha. Aiialak«ja make o KuwahailQ f i paaa aku ka hiina i ka oioi o Kuailielaui, e ku nini ana no, aole i iuake, i jho o Kuwahailo. "Ka? akaUi no. ka mak*.- ole o nei kanaka, »o ka niea, o k.i ī'au no keia o na niea make, aohe unike iho." Maeuiei e hoomaha iki kakou i ka hooiohe ana m> Kuwahailo ame Aukeleauiaiku, a e kamailio kakou «o ua kaikunaiu o Nauiakaokahal, na 0 .Ma keia lele aiia o lakmi mai ka honua ae a ka lanf, ua L»akeu aku ko Aukeleuuiaiku lele : ko na kaikoeke. No ka mea, liookalii 1;», hookahi j?o o ka lele ana, o Aukeienuiaīku mal k* honua ae a Ua lani, elima la^

po v ka kle ana o na-kaikQe- ' |ie, liiki i ka lani. Maloko o ka m%i nawa lelr o na kiukoeke, ko KuwaI Uailo manawa i kaua ;n me Aukej ienuiaiku i k» laui. A hiki n» kaii koeke iluna ma kaliī kaawale i ko I KuwAhailo wahi, Jke n»ua ia luai la momoku alii o Kukuena ame ka t *M»haku koeleele o Ikuwa e lele mai j aua iuaua o lakou. j U>>e jho la lakou i ki> iakou kai- : koeke i ka niak.-. holo aku la !a- -( kou a moe iho Ia i ke kahawai, a j pau ka iele aua mai o ke ahi «me i ka hokili, mao ao la. iko aku la laI kou ia Aukelenuiaiku o ku ma! ana. j la lakou e nana ana ia Aukelenuiaij ku, aku la iakpu e hele mai a i moe pu iho mc ]nk«>n ma ko kowa j c ka ala, no ka mea, liookahj make | i kve, oia £.eia aiii hope ka i iu'kili a i aku o Auke- | ienuiaiku ia iakpu; Moe ia no ouj kou malaila, mpauei no waa e ku j ai a pepehi aku ia KuwahaUo." ' V hala na mako a Kuwahnilo i I l>o|je, oiil aku la na keiki a ku ana j imua o Kuwahaiio.. Ninau mai ko, lakou makuakiiiie. "Peliea ko ou-, t kou kaikuahine?" ' Aia no ke noho f la," "A nohea hoi nei kanaka ku- , iMia'?" " O ko iiuiioiia ia, oke kane | ia a A lohe o Kli-. ! wahailo i keia pleio a na keiki, ku 1 mo la ia me ka makau ame ka ha:ahilu a ihhuioo iho lu ia \ kuua iuea t e iuina aku ai ia Aukeienuiaiku. (ka ihu kaeaea o Kuaīhelani . I aku jia ia i kana hunona. "E, inuia ou : i hana aku ai i ka hewa ame I ka pono ole. a nolaila, ke waiho akn 1 uei au i ka mohai imua ou, elua i !:U1 kiUl:l ka vov, !au baiieri ia.)" A ' hikl o Kuwnhailo me ns lau kanaI ehis imua o Ankeieuuiaiku. tti- , uau mai ia o Aukeleifuiaiku. "He Kauaka ahn kvra?" Olelo mai la kona "'He mohai 1 ia oe." I aku la o Aukelenuiaiku , "L'a oia ko kaiiaka uo ka moopuna. ! a n<* ka nina mi hoi." ! Mahope o laila. ha! aku 1 a na ! kfiki ia Kuwaliallo. "lle olelo ka uukt.ni i IW4V. ; , ia niai nvn v ko kai o altu īa oe " Nlnau ! »ku la o Ku\va!iai!<x. "Heaha kana lOleio la oukou?" Eia kana olelo ia niakou. "O l'uiu», o lalo, o uka, o I kai. maiuna ko hnnt>na. walalo akn oe e noho ai, sme na rne:\ a iua." -Mu kou uvau <jU*U> a na k<>ihr wea Mmiln l©a īa 1 ko Kow»tw»o maMo. mahoK o kela ole *« «n». iho ia lakou. Ma Veia ahaoloKi ana, hele naal la o MakalH e hi>>»wat mP Axike?enxiisi ku. Ma k?>ia ana uaa! o Hīakalii. }>u niai )a me kana wahine w Mn!ar.n 'kn M»anei e kamaHlo unleu TkO ka o Makam. o k*l* w*hin* o M*tanaikn*h,v«KN*. W *•* »IS «**!•!< I<VA. <1 Wiw k» »«»« nk». viia Wt* U \iU o k*. «hi uu, i ku «ma a ?vs* KiV'!>«NW wav v.a (a k» i»atamataima o V* I*. » w »*t ia fca xt«kokt\ «bt mat la fca ohw, kokoio \& k* m * l 'n k*» sws WA» »1«, ka «H*. Wtlk6fi* 6 Vt» uhm. ikv hi lual i« kv kU\o «ahiwa o ks «i k* o KAwika. «*«{ loii k» Htw*M xv -.a na®LA akii, W** T>f4>Mnu>Tntt O >3;» k*IU I kan» « ** n*»t r> k* mn. » %■» A &N ?a A r ■ ■ imwmssmmmmm

" *+** *** ?«iUI» «*t i»r " r<* M x* ? $4£V* «* i , . i.&k*} |