Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVII, Number 37, 6 January 1943 — Na Meahou O Ke Ao Nei [ARTICLE]

Na Meahou O Ke Ao Nei

Nul Ka Polno T Hookau' Ta Aku ' tTa hoike 1a maila kekahi lono no kn komo nna aku o kekahi o na moku kaua nunul o'Amellka Iloko o kekahi kaua me na mokulele Kepani ame n? moku kaua Kepani pu nohoi. Mamull o ke" koa ame "ka wiwo6T£ . o ke kapena o ua moku

nei, ka mea nana i ha'awl mal i k-a lanakila i keia moku kaua.

j E like me ka lono I hoike la ! mai, oiai ua moku kaua nei e Iholo ana, ua ike ia aku Ia ka lele makawalu ana mai o r,a, mōkut lele Kepani, a hoomaka maila hoo- ! iele kaua i ua moku kaua nei, a-' ika nae hoi, ua hoohuli aku la -ka moku i kona mau pu a haawi aku ia i na poka, a o ka ho- ! pena ua lukuia he 28 o na moku- ! lele Kepani, a o kekahi mokui lele iho i koe ua lele aku la no : hope, a aole I loihi iho, hoea hou maila oia, a ua kokofie loa nohoi i ka moku kaua a mamu-a o ka hiki ana ke hookuu ia mai ke kopiko; ua ki ia aī?u la ka pu kl mokulele a pa pono ua mokulele nei a mokli hapalua.

Aole nohoi i loihi iho ua hoea hou maila no kekahi mahele o na mokulele, e like no mē ka hana mua i hana ia ai e na poe o luna o ka moku k-aua, ua hoohana hou ia aku la no a o ka iiopena ua luku ia he lehulelui o na mokulele Kepani. He hookahi no nae hoi mokulele i hoolei iho i kana kopiko a ua pa maila no ka lanahauki o ka moku kaua a ua hoeha ia ke' kapena. I ka m>ao ana hoi o keia mahele mok'ulele ua hoea maila na moku kaua Kepani, a ua hooili ia kekahi kaua mawaena o ka moku k-aua Amelika me na moku Kepan!, a aole i haawipio iho keia moku kaua i ka paio ana. Ua loaa pono aku nohoi na moku kaua Kep-ani i na ahailono o ka poino mai ka n oku ka'ua Amelika aku a i koleua pu ia mai e na moku kaua mama Ameīika. O ka hopena i ike ia ua lanakila na moku Amelika maluna o na enemi- ,a hao ka holo i ko lakou wahi e pee ai.

Ua haawi ia ae no hoi na rt>ahalo kiekie i ke kapena o keia., nnoku kaua Amelika, mamuli o kona wiwoole a noonoo* akahele ma ka hookele an|t i kona moku a paio aku i na enemi i hoonahoa mai. (He hoike hoi keia ua pii mahuahua ae ko, Amelika ikaika ma ke moana.) Lilopio Na Puu , ■> i Mamua aku o ka hoolele kaua hope loa anā ua lilo pio mai la ji na Rukini he mau laiani puu e huli aku ana i ke kulanakauhale. E nee ana mai laila aku ua komo aku la lakou mawaena o na kahua i hoopuni ia me na pu kaua. O ka lilo ana maila o VelikieLuki, ua loaa maila i na Rukini kekahi kaliua ano nui e hiki ai ia lakou ke lawelawe i ka lak9U hoonee kaua ana aku ma na aianuihao o Moscow-Riga ame i^uūngivi«i-yitebsk.

Aia pu aku nohoi he kahua mokuleie nui mawaho o ka paleua o keia niau wahi. O lilo ana maila o r Elista, ua loaa la i na Kukini ka feoomalu ana i na kahua ma Klmyok.

Nee Mua Na Pualikoa Ulauia

MOSCOU — 11«. ak u ia n& **ual»koa Ula\ila ma na kahua o mua ma na hora o ka po m«hope iho o kekalu mau la o ka i«4iakUA ana ma kekahi hooiii h&liaiia i malama ia ai. Ma a * « aiua ma ke komoliana ;»ku o Moseo\v, k&hi hoi i paapio i*i ke kulanakauhaie pa-pu o Vej Ukie-L,iiki, « e iuku am 4 malaila a koo [kekahi mau paahaopio aine [poe i ho<»ha, ia, e hoem aku ai i t ll& kualūwi o Oaucasus, h« 1,100 jfiia ka h«yua aku 4 ua aku jla no na Hukini i fet oiiou i*ku i kvt iakou hoan«c kaua pov>4 k«ia loa aoa ke Kaua.

Ua hk>ph> pu maiia o JBiista, k « o he 170 m* k« he>A aku o Staiuigraii, oiai !iaa k3ū o ka 200 auk» i«a ka hcii|a alpi o ka ama 0 C , au.cssui e lioio &ua nja ,ka muliwai. TortOc. uaJUla uwuia ( <V Chskola |\n\v v mau kau< |halc aiio nui -e a^.

: — — •■ ■ ' "Ma kē"kah"i Kooiīi - kaua ia ana maluna o kekahi mau kauhale i pāa iflt e na Kelemanlā, he 306 mau Kelomania i lukuia ma kekahi kauhale, «me 135 i paapio mal, olāi ma kekalil kauh'ale okoa aku he 400 i lukuia a ho 100 ! paapio. Ma kekahi kauhale okoa aku, ua. 1110 malla i na Jluklni, he ewalu mau pu kaua nwnul, 17 mau pu mikini, he 28 mau kaa kalaka ame kekahi mau lako e I- — ' I

Lilopio O Velikie-I,uki, Ame Elista MOSCOW — O ka paapio ana o kekahi mau wahi i «īakemake lia e 'na Rukini ma kahi o 900 mile ke kowa, o Velike-Luki ma ke kukulu akau ame Elista ma ka kai kukala ia aela, o ka hooili kaifa holopono hou loa ia o kā hooili kaua o ka hooilo. Ua līlopio mai o Velikie-Luki mahope iho o ka hooili ia ana o I kekahi kaua hahana -loa, a i hau[lehia ai na pa-pu a e like me ina hoike ia ;ana mal, o kekahi kaua hookahe koko weliweli loa la. ■■ -■ ■■■ Ua hoike ae la na Kelemanta eia no ka ke ku nei o Velikie-Lu-ki, iloko o ka ikaika o ka lele kaua ana mai a na pualikoa Soviet, aka, ua .ae maila nae hoi no k lilo ana aku o kekahi kauh-ale e kokoke ana ilaila. ■

Ua nee aku la na pualikaua Rtikini me ka puahia nui no k-a hema mai na laina kaua aku o Stalingrad-Kotelnikovski. Ua hiolo aku na kauhale liilii ma ko I-a-kou alahele, oiai lakou e nee ana me ka.mama no ka hema a o fea mea hoi nana i hooweliweli aku i na Kelemania, oiai lakou e lilo ana i ke kaua ana aku i *a Rukini ma Caucasus. t*aa He Mau Kauhale E Ae Ma kela ana, ua kukala ia maila . ka liopio ana 0 Ohikola, ma ka hikinahema altu o Nalehik, a pelp, me na kauhale o Kasnedo ame Saldun. Ua hoouna aku la na Rukini i na pualikaua ma o aku o ka muliwai īerek, ma ka lele kauq..ana ma ka aoao a he hooia ana hoi ia no ka oi loa aku o ka palekana ona kahua aila N o Grozny. Haalele Ia Na Lako Kaua Ua haalele iho na Kelemania he heluna nui o na pu kaua ame na lako kaua i ko lakou wa i auhee ai, a he lehulehu o na lako ;kaua i liopio mai ma Velikie-Lulti. | Ma Stalingrad wale no, ua hoomau aku ka pualikoa Kukini i ka 1 onou iana i na Kelemania mai ko lakou mau wahi e pee ana.

Aole nohoi he mau hoailona i ] hoike ta mai e na Kelemania no ka hoolele ana mai i kekahi hoo- 1 ilele kau-a ana. ; ' - : : * Nul Na Kelemania I Lukuia i MOSCOW — Uahuku aku na \ pūalikaua Ulaula a V ole lawepio maila ma kahi o ka 316,650 mau • koa Axis ame ka hookuu ana aku he 1,859 mau kaona ame kauhale, a pēla nohoi me ka hoopuni ōLna i kekahi lina mawaho ae.HP 22 mau mahele kaua o na Kelemanla mai kona hoomaka ana i kna hoolele kaua ana iho ma keia ku hooilo, walii a ke alakai kiekie o ka mahele kaiia Soviet i hoi-i ke ae ai. j la manawa hookahi no, o ka! hoonee kaua hou loa ana a kaj pualikaua Ulaula kai lioike ia imai no ka a'e ana aku nia ka pahua o Kalmyka a h&la loa aku 'malalo aku o Stalingra<l anio ka l&ina holookoa o mua o na Kelemania, a ua nīanao ia hoi, ua kokoke loa e hiolo. U« hoopulit ta ae o "EHsta, ke kapikala o Kalf}ivk. ka mahele nkau o na pualikoa Kukini kai leie kaua n\al ma na al&k&l ] o StaUnfrad-Caueasus o hoea aku| at i Rostov. - I

86 Mau Mahele Kaua ' t lla» I» | O kekahi mau mahoio kaua 0! a« h« S6 ka nui kai ulaa p\i iA iloko o na pul« ho «khw o ka t«Uo aiia me ka hahana. ma kahi « kokok« ana i k\> *J*hdc c hoea aku ai I StAliiitrad.

ill*»vv{sio N» Hoa Kekm&aia ' M» k-okahi kahua k&ua -0 kok^-1 ke «-uia i St&luigTs<l. oiai na pua-| iikoa Kukmi e paio ana mo aa| Kekmanīa me ka lxa-!, h&na Soa, hoea iwaila kekahi] ahikoa K<eteiuam& nnua o ks a-ī Kukuii» a haawipio niaila. iain iho» ua h<yofe I ī\ukuii« me koaa kau-i |qlia aiva i ke aiiikoa K«k-

i mania e hoi aku <?ia no kona kahua hoomoana kauoha aku i kona puali holookoa e lia-awipio maila. I na lako'u e hooko i keia kauoha alaila, e ae auanei keia aliikoa Rulfini. Me ka hoohakalia ole iho, ua hoi aku la ke aliikoa Kelemania no kona kahua hoolulu a huli hoi maila me kona pualikoa i hiki aku ma kahi o ka 1,000 a haawipio maila nie ke ole ame ka haawlpio pu iana maila 1 ka lakou mau lako kaiia apau. -

Hoomau Ika Uhai Ana I Na tualikoa O Rommel LADANA — Ūa kaa aku la n-a pualikaua Beretanla ma o aku o kekahi kahua e "uhaiaholo ana hoi m-ahope o na pualikoa Axis ma o aku o Lib.ya, oiai'' o" Ilamoku e noonoo ai e aho ka holo ana mamua o ke kaūa ana, kai huki aku i konā pualikoa no ka auhee ana aku no ke komohana jloa o Wadi Bei E1 Chebir. O ka lono e hoike ana mai ke keena poo mai Cairo mai no ka kaiehu -ana aku o ka Pualikoa Ewalu i na mahele kaua kaa o ka Axis no hope loa mahope iho o ke kaua ana ma ke komohana aku ua wahi ala. O kekahi kela o na wahi hope iloa ma ka waoakua o Libya kahi ,a Hamuku Rommel j manao ai e ku mai a paio, a ua manao nohoi na Beretania e hana oia pela. Hahau Ia E Na Mokulele

Mamuli o ke komo ana aku 0 na mokulele o na *aoao huila' a hahau aku i na pualikoa a Rom--1 mel, i #aiho akea ae, a ua hoonele ia aku hoi i ka manawa kupono no lakou e eli ai i na lua e pee ai. - Oiai no nae hoi "ua manao ia malia o holo aku oia no ke komohan<a, a manao nohoi e haalele loa iho ia Libya i wahi e hoohui ai i na pualikaua me na Axis ma Tunisia no ka paio hope' loa ana ma Apelika Akau aka, ua hiki no i na oia i manao e .hoolilo aku ia ,Tripoli i pa-pu a e hoohakalia (hoi i ka nee ana aku m*a na aoao I huiia. LiOaa Xa Pualikoa Pakui Ua hoike maila ka Morocco radio .no ka lono i hoike ia mai Cairo mai no ka loaa ho'u ana maila he mau pualikoa pakui hou ia Rommel no ka hookui ana me na pualikoa e ku aku imua ona ma Tripoli.

O .na puupuu hahau i haawi ia aku i na līūna lako o ka Axis ame na kahua ke hoomau ia ala no ke kua ana ma Tunisia kahi hoi a na aoao • a i elua e hoakoakoa ona i na pualikaua aina, no kekahi hooili kaua hahana loa. Hookuemi la Na Mokulele Axis i ■ ALGIERS — He ekolu manawa ja na mokulele Axis i hoao ai e | komo wiai a hoopahu i ke awa o Bone ma Algiera ma la Makahiki Hou, eia nae hoi, i kela ame keia manawa a iakou i hoao mai, [hooauhee ia aku lakou e na aoao . huua. ) He eha mau mokuiele enemi i j hoohauleia, a he eono mau mokui iele o na aoao huiia i nalowale |mahope iho o keia mau manawa | ekolu a na mokulele enemi i hoao | mai ai kaua i ke kahua i ke kahua hoomoana o na aoao (huiia ma Bone.

Ka Xui O Xa Poo T I\uuq WAKINEKONA Va hoike ia ae la na inoa o 40T mau koa tn?lika i make ma ; ke kaua, nia Komohajial\ema. PaWpika Hema, Apelika ame na ka-

h'u-a, Kaua Europa a ma ka moana wahi a ka Oihana Kaua i hoike ae ai.

| O ka papa inoa mua loa jkeia o na ppe i make o ka nīhann kaua ama i hoopuka ia ai mahope iho o ka ana o ke kulana e h£>amaira ana »o ka hoolahaia o ka huina holookoa, aole hoi o na wahi wale no i makemake ia. . , E hoike" ana k-a papainoa he 27 mau aliikoa ame 197 koa i he 15 aliikoa ame 33.koa.ma ke lukuia ma ke kaua ma Āpelika kahua o Europa, he 14 mau aliikoa ame 85 koa ma Pakipika Hema, he 10 aliikoa .ame 21 koa m-a ka Pakipika Komohanahema, a he elima poe i make. ma kaua ma ka moana.

A o ko Puuloa hoi, ,ka huina 0 na poe o ka oihana kaua 1 make mai ka hoomaka . ana o ke kaua ua kau ia aku i*a ma kahi o. ka 2009 poe i make, a he 3332 i loaa na he 30.119 i nalowale, he 112 mau paahaopio g ke kaua, a he 106 i paa ia ma naaupuni ku kaokoa.

Ua hoike ae ka Oihana. Kaua o. na poe i make hope iho nei aole ia i huiia aku me ka huina 0 Dekemaba 7. Aoie nohoi e hoike ia ana na inoa keia poe i ke akea, a hiki i ka hoike ia ana aku o na pilikoko. Lukuia Na Mokulele Axis 1 LADANA -— Ua luku aku na i mokulele hoōpa-hu nunui o Amelika a i pakuiia hoi e na mokule|le. hakaka, i oi aku maluna o ka 200 mau mokulele Axis iloko o 25 manawa i hoile kaua ia ai. He 33 mau mokulele Amelika naloraa keia mau hooili kaua iana. .

Holapu Ke Ahi SAN PEDRO — Ua hol&pu ae kekahi ahi i kekahi mau hale ihaua Maka-le raa ka mokupuni Termin«al ma ke kaikuono o Los Angeles, a ua hoopoino aku la i ua .mau hale ala, a ua koho ia aku aia ma kahi o ka 51,000,000 ke po-ho. t Ua hoomaka ae ke ahi ma ka Ha|e Hana Makale Palani, Helu 2, a ua pahola aku la a loaa kekahi hale hana niakale e aku. Ua kaa malla ke ahi malalo o !ka maiu o ka oihana kinai ahi he, elua hora mahope iho o ka paio ana a poe kinai ahi ma ke kaikuono. Aole nae hoi i maopopo ke kumu o ka hoomaka ana a ke ahi.

Aohe Ile >fanao!aua I Koe KKENA POO O KENELALA MACARTHUR — o ke kulana o aa puali kup&le o na Kepani ma kaliuu o Buna lua aoho lie manaolana i k.oe & o Ajjseturali& ame A;inelika k-e hooiuakaukau e u(poi iho ia wahi a Kenelala Mac-Vrthur i a« al.