Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 21, 15 September 1943 — He Mau Manao Hoakaka [ARTICLE]

He Mau Manao Hoakaka

Ua hoea maila kekahi makamaka heiuheiu o Iv.i Hoku 1 ko eiakou Keena Pa'i, ma kekahi la o kela pule aku la. I ka hoea ana mai, ua pane maila, "Ua heluhelu •au i kela Rula i hoolaha ia ai eka Papa Lunakiai e pili ana i na kulana.hana Poi." Hc hana maikai loa kela a ka" Papa Lunakiai i hana ai, a e loa keia mea i noonoo mua ia, e keknhi poe.

Wahi no a ua' makamaka nei I olelo mai ai, "He mau makahiki loihi i kaahopo ae nei, ua hele aku la kekahi kanaka no ke kuai poi ana a ka mea wili poi, a e ho'omākaukau ana e kupele i kā poi. TJa hele aku la ka mea hana poi kii i kekahi pakeke wai a hookomo iho la i kekahi ano pauka iloko o ka pakeke wai a hoomaka e kupele i ka pol. I ke kual ana o ua kanaka ta 1 ka poi a i ka hoi ana i kauhale, ai ka hoōwali ana a waiho, aole S loihi ua hu aela ka poi, a oheehee."

Eia no makou ke hoakaka aku nei i ka iunanana poi, e makaala i keia mau mea. Maiia paha aole iiohoi he hana ia o keia ano hana e na hale wili poi, aka, -aole he hewa o ka makaala. Kehoomaopopo aku nohoi i ka poi la o keia manawa, i na e kii oe i ka poi i keia ia, a hoi inai a hoowali, ma kekahi la acy e pp'ha ana ka poi a awaawa loa, a i kekahi manawa e hXi &na. O kekahi a ua makamaka la' i oīelo mai ai, e pono e nana pono ia ke kalo, i kekahi manawa e loihi loa ana ka waiho ana o ke kalo iloko o ka hale wili poi a i ka wa e hoomo'a ia ai, ua 'hele kekahi kalo a maloo. I ka mo'a ana a wili ia, e awaawa ana ka poi. no ka mea na ke kalo maloo e hoawaawa i ka poi.

O na k-alo o kahi wai, eiā ke kalo ano pillkia Joa ke waiho loihi ia, e maloo ana a kupono ole ka ai ia e ke kanaka.

Nolaila, o keia mau hoakaka a keia makamaka, he mau mea hoala noonoo wale' no ia, e hiki ai ke# makaala ia, i oie «ti e ai kakou i na mea ino.

Wahi ana, "Ma kekahi manawa ae nei i hala ua hele •aku la oia ma kekahi Hale Kuai Poi no ke kii ana i poi, a hoea nohoi oia malaila, e ihi ai aha ka poe ihi ai, a pa nohoi kahea, "e ai wahi kalo", a lalau aku la keia he wahi kalo, a ihi iho la nohoi a i koha na'hu ana ae a ia nau ane iho, ua awaawa ke kalo, ua hooki iho la kana na'u ana, aole oia i ai apau, aka, ua kiola aku la oia i ua kalo la. Ua hoi aku 3a

oi-a, me kona noonoo ana me he mea la ua maloo keia kalo a hiki ole ke ai 'ia, a ala pu maila nohoi ka manao, a malia no ka i awaawa koke ai ka poi, no ka hoohuiia ana o ke kalo maloo me ke kalo hou.

Ma kana hoakaka ana mai a olelo maila e waiho aku i kekahi mau mea hoomalamalama aku i na mea na I-akou e makaala nei i keia ai/a kakou na Hawaii. O Iwkahi ana i olelo mai ai, eia ke kanu ia nei na kalo like ole, oi-a hoi ke kalo Kepani ame ke kalo Pake, ame ka kakou kalo pu nohol o ia ano like ole.

O ke kalo Kepani ame Pake, aole iā i kupono ke wili pu ia me ke kalo maoli. O ke kalo Kepani ame Pake, he ano ohoohee ia ko wīli ia, a i ka wili pu ia ana me ka kakou kalo maoli, o na moa la nana e hoawaawa koko i lta poi. E pono nohoi o nw,kaala ia koia man moa. Aole nae hoi oia e kauoha ana i ka lunanana poi alra. he hoomaikeike walo aku no i wahi r.oia e makoala a e nana āi i ka poi. T'a mahalo loa oia i ka hana ia ana o keia rula. Aole keia no ka pono o ka mea hookahi, aka, no ka pono no ia o ka lehulohu holookoa. M&i lilo nae hoi keia i mea na ka lunanana poi o Hilo nei e olia ai no ka hele ole ! a aku e h\nkc iaia, aka, ho hoakaka wale no ka keia mākainaka, a i walu

hoi e maopopo >ai iaia na nioa apau. Aole nohoi e hiki i koia makamaka ko helo aku i kahi o ka lunanana poi. aole i niaopepa iaia kaln e loaa v\i ka lunanana |K«Ī,

j «o i iia inanao iio&kap* » mAkiiinaka hiaikai.