Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 41, 31 January 1945 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

KA MAMAO MAI DERELINA AKTJ Ma kekahi manawa ae nei ua hoopuka aku makou i ka mamao 0 na mahele kaua o na aoao huiia. maf Berelina mai. Ia manawa a makou i hoopuka aku ai, aia na Rukini ma kahi o ka ekolu haneri mile a oi aku mai Berelina aku, a o na pualikaua Beretania ame Amelika mai ka aoao aku o Palani ame Belegiuma ma, he elua haneri a oi' aku. 1 keia manawa e like me na lono e hoike ia mai nei, &ia na Rukini m-a kahi o ka haneri mile' wale no a oi aku" a hoea i Berelina. Ua ikaika loa ka nee ana mai a na Rukini, a ua lilo iaku la kekahi kulanakauhale poo o ke aupuni o Polani ia Rusia, a pela no- } hoi me ka hookuu laelae ia ana aku o na kauhale i lilo aku i na Rukinj. Ua hiki ole i na Kelemania ke paa aku i na-Rukin; i hope, aka, ua emi mai lakou i hope—a e like me na lono hope i hoike ia mai, ua aneane loa na Rukini e komo mai maloko o ke aupuni o Kelemania. Ua loaa pu mai nohoi ka lono, eia ka alihikaua nui o Kelemania malalo aku o Hitler, ke kahea nei a i ole hoonee nei paha i kekahi mau mahele kaua Kelemania e kaua nei i na Beretania ame na Amelika, no ka hoi -ana aku a hoopuipui i na mahele kaua e Ikaua nei i na Rukini.

KE KOKOKE LOA AKU LA I MA.NILA O na lono i hoike ia maila eia no na pualikaua Amelika ke nee ala no ka hoea aku i ke kulanakauhale poo o Manila. I ka wa a na pualikaua Amelika i pae aku ai ma Luzon, aia lakou ma kahi o ke 85 mile mai Manlla mai. I ko lakou nee ana aku, aole lakou i halawai me na Kepani, oia hoi, aole he lele kaua mai o na Kepani a kue me ka jkaika, aka, ua nee aku no lakou ī hope> ,

Ua hoomau aku no na Amelika i ka nee ana imya, a hiki i ka lilo ana maila o ke Kahua Mokuiele Ciark, i lilo aku i na Kepani i ka haulepio ana na aina Pilipino i na Kepani.

E like me na lono hope maila, ai'a na pualikaua Amelika na kahi o ke 53 miie mai Manila mai.

AO KA HOOMAHUAHUA ANA E like me na lono i hoike ia maila, eia ke ohi ia mai' nei kekahi o na poe o ka mahele kaua iewa no ka hoomahuahua ana aku ina puali kaua aina. Maniua o ko lakou komo ana aku «oko o ke kaua, e lawe ia ana lakou no ka hoomakaukau ana ia lakou ma na loina o ke

kaua ana e like me na koa o ka mahele kaua aina, a e a'o ia ana lakou no eono mahina mamua o ko lakou hoouna la -ana aku no na kahua kaua e kaua ia mai nei. O keia poe ua a'o īa lakou ma Ina loina o ke ano o ka hoolelo |ana i na mokulele, a i ole hoo|hana ana paha i na pu'kaua o luJna o na mokulele, Ma na kaua le- ! wa ana ko lakou makaukau loa, a Jma na kaua honua ana, aolo 1 {lawa ko lakou mak-aukau ma īa |k«īana.

NOXI IA NA MEA E PIO ANA I KA n,tO MamuH o ka loaa ana o kekalū hoohWahala e pili ana i ka luavc ia ana o kokahī llio maluii» o ka mokulele a kapae i& kekahi mau koa, I hoomaka ia ai ka hana noii e ko koinite o ka oihAiia k&ua o ka aha senate.

E like me na mea i hoike ia ae, I oiai kekahi mau koa o ekolu ka i nui e lele aua ivo ke kouioliaaia 1 i!0 kvi hoomalia ana a i ole e hoi j ana no ka ike ana i ko lakou luau ] ohana, ua kauolia la mai lakou e , haalelo iho L kai mokukle a iakou ( o kau ana i loaa ai ka lumi no kekahi iiio, i holke ia ae, i hoo- ■ una ia mai e Konela RusavoU ī'. kana wahine. olelo ia ua loaa | k& p&īapak ae ixo ka hookau ia' ana o kela ilio maluna o ka mo-, kulele, Va oi aku kela ilio nuunua o iio kauaka e Uko me na uwo i •, halaHala ia ae f a aolo i uaiia u. iho ko kanaka, l'a hoole uae Uoi o KoiieU lv«-, aole oia i liana i kekaln. h&iui o kana iuo ka niua, a u;a-,

i liopo aku na koiv He nui na mea i» liui» ia mai nei i hlki ole ina Ikanaka ke hana aku. i Aoie nohoi i hoiKe ia mai na m«a e plli anft i keta noii ana a ke komlie.

KOI NO KE KUIKAHI MA KIN V Ua koi aku la o Amelika Huipuia no ka hana ia o kekahi kuikahi mawaena o ke -aupuni o Chungking: ame na poe o Kina Akau.

Ua hoike ae q Kuhina Mokuatna Joseph G. Grew, e hoomaopopo aku an-a i na aoao a i elua, ua makaukau mau o Amelika Huipuia i ka hoohana ana i na mea apau no ka hoohui ana mai ia laua i hookahi.

Ina e ko io ana keia mau hoolala ia ana a lokahi pu hoi keia mau mahele o na Pake, he mea maopopo loa e pii mahuahua ana ka ikaika o na Pake a e lilo ana hoi i mea kokua nui mai i na aoao huiia a pela pu nohoi e loaa ai ka ikaika kaua i na mahele kaua e kaua nei malalo o Kiang Kai-shek.

HOOPII IA KONA KULANA Ua loaa maila kekahi leka i Hawaii nei i kona mau hoaloha mai ia Mitsukaido mai e noho maila ma Burma maloko o kekahi pualikoa, no ka hoopii ia ana maila o kona kulana iloko o ka oihana kaua.

Ua lilo oia he Lukanela iloko o kona puali, a ua hookahah-a loa ia oia i kona hoopii ia ana maila ma kela kuiana.

Ua hoike mai oia, ua kaumaha loa oia i kona kaawale 1 ana mai kona mai ame kona mau hoa iloko o ka puali hookahi. Oiai o ka lula iloko o ka oihana koa, i ka pii ana ae o kekahi kanaka a kau ma ke anuu o ka lukanela, aole oia e hoohuikau mau me na koa, aka, o kona mau hoa walaau oi-a no na aliikoa. Eia na'e hoi, ua hiki i ke aliikoa ke launa a kamailio ma na mea e pili ana i na hana a na koa. E pau loa hoi kona launa ana ma na kukai olelo ana ma na ma pau wale paani pu palia me na koa.

Aole i makemake ia e hoolanakila ae na koa. maluna o na aliikoa, a pela iho I-a me keia.

O kona iini nui nae hoi e lanakila o Amelika maluna o kona enemi, i hiki ai iaia ke huli hoi mai no kona -aina aloha.

KE KOKOKE LOA AKU LA Ma kekahi kolaniu heluhelu o kakou ua hoopuka aku makou i ka mamao o na pualikaua Rukini mai Berelina mai, a ua loaa hou maila kekahi lono radio e hoike. ana aia na pualikaua Rukini ma kahi o ka 109 mile mai Berelina mai. T7a lilo maila he mau kaut hale lehulehu o Prussia ia lakou, a ua hookuu laelae ia aku nolioi ua mau liauhale la.

O kekahi o ua m-au kauhale ala ua lilo aku nohoi i na Kelemania i ko lakou manawa i komo aku ai maloko o Prussia. I keia la r.ae aole e hiki i na Kelemaaua ke hou iho 3 ua mau ljiauliale aia, a no k& mea, ua ikaika loa ka nee ana mai & na R v ukii\i.

E hoike pu ana nohoi ka loiio radio, eia na puali jkaua Amelika ua kokole loa i Maiiila. Ua. hoea alku la na Amelika lilo uiaila Inilanakauhale o ia lakou, a he $4 wale no ko lakot: mamao mai Mauila

,He eha mau kahua mpkulele i lilo maila i na Amelika, a lilo pu maila kekahi kuahiwi ia lakou. O keia kuahiwi, o kekahi wahi ano paa ia o ka enemi, a lakou i manao ai aole e hiki ana l na AmeKka ke lawe mai, a n» ka.jnea. he ano kiekie, a ua hiki loa i ka enemi ke kaua mai maluna o.na Amelika. Ua lilo nae hoi ia l mea ole i na pualikaua o MaeArtftur.

Ua hoike pu ia maila nohoi ,ka lono, mai ka pae ana aku a na pualikaua ma Luzon a hiki maila i ka hoopuka ia ana maila o keia lono, ua hiki aku ma kahi o ka 25,000 ka nui o ka poino ma ka aoao o ka" enemi, a o ko na Amelika he hookahi tausani a oi aku i make, a he elua. tausani a oi aku i hoeha ia a he haneri a oi aku i n-alowale.

Ma kekahi ,mau wahi ua lele kaua maila no na Kepani maluna o kekahi -o na mahele kaua Amelika, eia na'e hoi, ua hoopuehu liilii ia aku lakou.

He elua mau kauhale e ae i lilo hou maila i na pualikaua a Kenelala Makaaka, e like me na lono hope i hoike maila.

KE KAUA LEWA HAHANA lele ae la na mokulele nunui o Amelika mai ko lakou kahua m-ai ma Kina xio ka hoopa-hu hou ana ia Tokio, eia nae, ma keia misiona hoopa-hū a lakou ua halawai maila nohoi me ka enemi, a ua hooili ia kekahi kaua lewa hahana loa mawaena o na aoao a i elaa.

Ua olelo ia o keia ke kaua hahana loa i ulele i-a ai, a no ka mea ua lele ae la no na mokulele enemi a halawai me na mokulele Amelika, oiai lakou e lele ana iluna lilo loa.

Ma keia ulele kaua ana a na aoao a i elu-a, ua hoohauleia he 29 mau mokulele enemi, a he 10 pahar i hoopoino ia. loaa no kekahi. poino i na mokuiele Amelika, a e like me na mea i hoikeia mai, he ekolu mau mokuleie Amelika i hoohaule ia.

Ua kukala maila o lapana, no ka hooili ia ana o kek-ahi kaua moana mawaena o kona mau moku kau.i me ko ka enemi, a h.e lehulehu wale o na moku enemi i hoopiholo ia. No ka pololei ame ka oiaio o keia lono i hoike ia maila, aole o Amelika i hooiaio mai i ka pololei o keia lono.

Ua hoike pu mai o lapana, no ka hoopiholo ia ana o ka mokukaua nui "Kaleponi" e na mokuluu Kepani.

lIAALELE IHO LA JUHOf£ I ka wa a na. Kepani i auhee aku ai mai ke Kahua Clark aku, u« haalele iho la lakou i kekahi huiua nui o na.lako kaua e like me na apana no na mokulele ame na lako mea hana. I ka liio ona mai o kekahi kauhale o ke Kaliua Clark i na Aiuelika, ua leuu pu aku.la na pu ki m.okulelo o ku aua tio ma ko iaJvOu kaliua i kukuluia ai. &Ia k& olelo ana ae L aoie i puhiia o Mabalaoat, i ke ahi e na lvepam. O kahi keia e , uoho ia ana e na pailaku Kepani a o ke |kiko\vaena hoi e palionohouo ia ai i U4i mokukk poiuo, | "Ua loaa pu aku nolwi he mau i hai\eri o na Kula k&Halina» anie Ikekalu mau ahu* o na poka pahu.