Ka Hoku o ka Pakipika, Volume II, Number 2, 23 October 1862 — HE MOOOLELO NO Na Kanaka Kupanaha Ekolu. [ARTICLE]

HE MOOOLELO NO Na Kanaka Kupanaha Ekolu.

HELU 1 «ko !* ke keiki alll i kooa lio, e ftkkai ia i bft kale lio, * ik« ibo U lakoo, a« ikoako* ko Ukoa mn n*a ft paa m* kahi hookahi, U mafl«wa, kaaponi «0 b kkoo oei, e kitobi hele «t» ew o « nuiaei. A eakope UlO, koioo aka k lakoo i k« nimi «imii o oa hale eehia oei f āia hoi na ke koena m«UnuUmft lioU o kft 1« i hoikeike mai i ke keiki alii, « me koaft man hoa; e ike aka i ka kii 0 tta kaoe, a me na wahine, a oa kupaa nei, an« i hoolilo ai i maa pohaka; aia hai t o kekahi e ka aoa, a 0 kekahi e noho ana; mebe mea U 0 ka *a o ko Ukoii maa kloo e oU kako ani, a aa kahiko ia Ukom me na aaha naoi, a peia no hoi ka hiohiana i ka ike aku. A niahope iho o ko ke keiki alii hele nnā i o • ia nei me kohs maa hoa, aia hoi, mahope ioa iho, komo ako U Ukoa nei i ka rami ahaaina, a oa kooane maikai mai ka maUmalama aiuiki 0 ke kakni iUiU; « i wāena kona o aa rumi U, e ka ftna kekahi papaalna, ua helē wala a lehaa i na mea ai onō, 1 hoo«n«»kaukati ia no na roea eha. A U Ukoa i noho Iho fti ma ka aoa«i o ua papak«akaa nei, ua kakali no lakou a liuliu waieī me ko UkoU tttfttifto hnj, he poe e aku no U hoi ka mea noha ia papaaina i hbomak iakaa ia; a no ka loihi loa 0 ke kali ana, me ka hlki ole inai o kekahi poe e ae, nolaila, hilli fte U Ukoii nei, ft kokua iho la keU men kei« mea U ia iho, e fti ftna, a e inu ana, a hiki wale i ka pihft «na. A U lakou nei i maoOa ai, « u ae la ka m«hftd, e ike iiiia e ioaa 0 n& vrahi e hina kino iho ai, a hooīaok iho «i na hiaka; ia manawa bo, owaka koke mai la ke pani o ka puka o ua niml nei, a komo mai U ke f?upua. A 0 ua Eupua nei, he k«n«ka kahiko loa, i hoelemakule ia e na makahiki he nui i hala ae maluHft oha; a 0 kona ««htt, he hokil ho i«, i hodluuia me ka wai hooluu uliuli, a ua ohulē ih ka oia ma kona poo. aka, b kona raau wahi amiami hina, ua heīē aku iaa kanaa, a kanau, e mae#a walo iho ana iiuha o kona mau uha, a he mau apa h«o ekolu ma kona puhaka, a hē kaik«mahihe alii kfttid e «Ukai mfti ant, i kahiko ia me ke kahiko kēokeo, n he apo da)a, kai hoopuiia ae m« kona puhēka, a he kalaunu momi maluua iho 0 konapoo; «ka, aa kanmaha oia k Milē i kē ikē aku, me hē mea U. aa ala mai oia mailoko taai 0 ka Hale&iii a ka tstakē. Ia manawā pokole ho t ike hou aku la no ko kakoa keiki alii, me kona i iho pnha, 0 aia 0 ua o i al«; M a ku ae U kē keiki alii, a hēlē aku U i bfi« !a, ftk«, aole nae hoi kēla i pane leomai, a 6 ke kupua kai p&nē mai, i ka i ana aku i kēia mau hua olelo. u f(e ikē nel au i ke kumu 0 kou hiki aha i anei, a koe makemake, oia no ka )a«rē ana tku i kēia kaikamahine ke poho la no, a pēU io aku paha; nolaila, ke waiho ia aku nēi ia oē ka mēna, ē Uhni at U ia, mahope iho no nae o kou kiai ana U ia iioko o na po ekola, i me k<ma lilo ole thai ia ēē &kU; a i hiiulē U bē keia kauoha, alaila, o oē a mē ou kokua, ē lilo aha i pohiiku, ē likē ih# ka haa#iha i loaa \ kia poe i hoao īnai m&mua aku nei ou.*' A pau ae U kana kamailio ana, aiakai aku U iU iKhpua U i ke kaikamahinē, a hoohoho iho ta iluna o tia noU>, u haiowaie aku U oia, a 0 ko kakou keiki āiit tlt hiki olē tft ia kē huli ae i koh« hiiu maka taai ke kaikimahine «lii la, no kā mēa, ua pulokh ia a hoomlka aku U oia ē kāmailio U ia» a mē kā nināu āk« no na mea hē nui, aka, aolē nae keU i pauē mai, aole hoi i hiino ihoi koiē ioa ho hoi i hoohuii te i kona ji6b ē hana māi i& t«, aku, ua kuoo iho, ē likē me he kii pohāku mabaU li. Da noho iho ke kēiki alii hiā kona «oao, hte k* mahao, ē hoopale loa aku i kā hi«moe ana i& po a ao, i hhopalē ia aioU i ka lilo anā #āhi āha. A no kā manao ana 0 na kokua b kē keiki alii, he ē bi loa iē fti ita maluhia, ūhUilā, ua hohloihl ae b ttiublbi ii ii, i moē Upēe ae U i pUni ki ttittti, i b kiuoiaula hbt» neē aku UoUi kUpbtao ma ka pnka, hbo|>ēhu āē li i kona kiuoi i ma ia hana an«, Ui kiki ia h« hakihiki liilU ā piu, e hiki ēle ftiii i ki Uk liilii ke kfetnb b Mi&ikUiiii hoi 4 ku āē ta oia i wieoi kbh«i b ki hnal tne Hi llii ihi U t iki» aole n*e i KUĪiU, b ko Ukou {wuhU no H H ki hUmoē nui, mī M m*i li l Mm koiiU iākoh 0 ki moani kahi i moē ii. A i kē kakahUka āna ftē, i ka iniUi*i hoi 1 ki maUmaiama ikui» t hōomaka mai ai i ktat, o ka keiki alii o Ukou kai pUoho mUi a i kow {kē iUi ibo, ui Uito#itē iku la ke kftifcamfthittē ilii, me ke mea U, ili hoa ii •• o» \ m m kona pUQmti» « i oie U, mā kooa huhui āiohi h.»i; aka, Ua hooilii ole tti* ©U t ka māeawā o ka hooaU ana i ni hei oM, me kā niaēa aku, he«hā U nā mēi hiki kihāni ia? lfiāi hookomo iki U «• iloho o kā ia& %ka Haku, «ahi i SdākāhaUUi. ika U oii ma ki paka i aii U, tcē ikē nei ia ta U ino, ne ka he mife mai keia HaUal» akn, mU hoi he ulula*tt, ā iwaenā kouuoui uhtU«tt U,ē kuioa kēUkufa«Okā,miUai koiōii k«- «* Oka U, be Aeoni oia bot m bi kākou OWO iho, b haa » b Oki % o oa traa Oki U, o«i»wUtkam»hla»aliiU,»oUU»,i U-

#• M mo • Kmoi«ft U*u malo®»» koaa «« hoie Kolm* i W* m*i m« U Mftm I««atow«, okooa k«fl«eUioU malem. 0 ko Kieoloi mam poohewi, i o Enoloi hoi, hooloihi il» ti oii I i*fti kia», m IniU iku U, e haalele toai i ka HaU oehia imhope o lio*; i iloko o keU kaina #««««, kew kaina #a#ii o Kiooioa, be ami mile e i»U, ooliili, oa hiki hoo mei Ua* imua o ke kēlki ilii {ki manawa poko{e loa, Aia Kinoloa i baawi mai ai ika Aeorn U ia, me ka i ak«, E hoohaoU iho i keia mei iluna oka honoa. A 1 ke keiki aiii i hooko ii i ke kaaoha, U man«> wa kokē no, ka mai U Ui kaikamāhine alii hant aei imua oa«L A i ka lā hoi i hoomaka mai ai e hoikē U ia melana o na pua, iā «r« hoi i owaka mai ai ke pani paka, a komo mai la ke kupua, me kā aka henehene, aka, U ia i ikē āka ai, aia ilaiU ke kaikamahine a'ii, kukoUi iho 1« koni maa m«k«, a U U e hau ana hi kui, paina ae U kekahi «po hao e kaapuni ana i kona kino, U manawā no, lal«u akn U ua Kupua nei inā īima 0 ke kaikamahinē «lii, ā hēle aka U me ia. A ī kekahi la ae, oiai, aohe mea o ke keiki alii e hoonānea iho ai ia ia, komo aku la oia mā na fumi eāe o ua Hale hao la, a uā ike āku oia i na mea kupanaha hē nui, malnko a ināwaho, ā mft kona ihau aoao hoi ā pau; hie hē mea U, ua U#e ia kē otā 0 nā mea he nui, ma o k« hoopuka hookahi wale āna no ā ke Kopaa ika hua nlelo hookahi; a iloko o kēkahi rumi āna i hiki akU ai, e ku ana keia kēiki aiiii mē ka pahikaua i pāa iā ma kona māu lihia, i māluna aē o kohā poo, me he mea lā* ua makaUkau oiā e oki aku i kekahi mea i!otr«t ona apana liilii, akn, mamua ae nae o kē ko lea āna aku o kona mtf kēmake, uā lilo ē oU i pohaku.