Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 12, 20 March 1880 — HE MOOLELO KAAO NO KE KOA OPIOPIO WIWO OLE MASEPA! Ka mea i hiki i ka Pahu Hopu o ke Kalaunu o ke Aupuni Liona! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KE KOA OPIOPIO WIWO OLE MASEPA!

Ka mea i hiki i ka Pahu Hopu o ke Kalaunu o ke Aupuni Liona!

A kau i Kilohana, i Kaiipakuo Hanalei. [Unuhiia o Monu no ka Iliwnhiwa a ka Lahui.l HAUELE y. llelu '18. MA KA hora elua o ko awakea, ua lioea mni la ua Maaepa nei me kona mau koa īloko o ke ];ulaunlcauhale, me ka Moi Robati o kaiia ana me he holoholona la i ike ole i kahi o kona hopena e nalowale loa aku ai o l?ona hanu mailuna ae o ka liomia, a he hoike ana ia o kona kulana maeuiae iloko o kona mau la. I ke komo ana akii o na koa opio nei me ka Moi Robati iloko o ka pakaua o Edineboro me ke ano eehia, aia hoi, ua hanwi k mai la e ne koa Pelēkane he he mau leo mele lahui me ka hanohano nui imua o ko lakou Alihikaua Nui ka mea nooa ke kanlaaa i oi leelakela, a me ka inoa i kui aku ka lono a kaulana ma na aekai a me aupuni a pau o Europa. I ka wa i weheia mai ai ke pa#ō ka pakaua o Edineboro. ua komo aku la ua LioDa opio nei me kona mau koa, oiai ka Moi Jlohati nei e hele ana manma o ua Matepa nei, me he ano kuewa la, ka mea a ka poo mele i olelo ai. , Ua kutwa i ke ala me ka waimaka, Iloko o keia wa, ua lmawiia mai la na hoomaikai piha he nui wale ' mai kona mau hope mai,-a me kona mau koa poUa !awe loa ia aku ]a na Mol nei maloko o na rumi hoopaa o ke Kakela maloko o na paleaua nei, kahi e kau mai la 0 kela iuoa, he wahi no ka poe i ahewaia ma ke Kauawai, ua lioopaa pono ia aku la ua Moi net maloko o ka rumi hflu 8, a o kona mau lioa hoi, ua hookuu aku la ke koa opio, me ko lakou ahewa ole ia a he mea hiki ole ke manao ia he poe pio lakou, ua hai ia aku ka lohe i kola a me keia mea ma ko lakon mau home lionoi, anm keia mea, ua loaa i na koa Pelekaue he man hanoli e hiki ai ke akena me le-a haanui a haalele walo me ka hopena ole. Aia iloko o keia wa, na holo akn ka lohe ma na wahi aupuni ko knlanakauhale no ka Moi Robati imua hoi o kona lahui ponoi, a i ko lakou lohe ana i ko lakou Moi, me he mea la, f hoike liolookoa mai ana i ke ano a me na hiona o ka lahni o lSekoti» i keia mau mea ekolu oia paha keia, ke aloha i ke alii, aloha i ka lahui, a alolia i ka aina, aka, he mea hiki ole paha ia lakou ke ae e hlki hou ana lakou i ke anuu o na 3a i hala e aj;u la o ko lakou lnnakila ana maluna o ke aupuni a mekalahuio Pelekan'o, me he inea la o ka haawina kope loa keia o ia lahui. Ua olelo ia hoi iloko o keia nioolp.lo ma na helu mua ae uei, o ka loaa ana o ka Moi Robati i ke koa opio Masepa, ka mea nona ka puuwai i pahiku ia ka enaena, oia iho la ka hop'e.o kana kana ana, a oia no hoi kona hooko pololei ana 1 kana ipea i hoohiki ai a liuli hoi aku i ke one oiwi makuahine. A hemea oiaio. ke 'hoike nei kona mau ano a pau, ua ko knrm mea i lia ai me ka holopono, a e iinli hoi auanei oia mo koīia mau koa i Pelekane.

Iloko o kekalil la niiiliope inui, ua hoftkoakoft ae la. oia i na 'lii hanau o ka aimi o ka Sekotia a me na maakaaiimna iio ka ike hope ana i ko lakou Moi, nolaila, ua ikeia na mea a pau loa ma ia la. Ika lehulehu i hiki mai ai ma kahi i ololoia, ua iko ia ko kulana o kek a mo koia, inai ke kulana i ka pua i ka wokiu a ka lala kamahele. 0 kekahi keia oke anaina jitii i iko ole ia ma ia la, ua noho malu maikai ke anaina mo ka haunaelo ole o like me na hoomalu ana a ka poe Pelekane me kolakou leo wale no, aole me ka maka o na mea kaua, tio ka inea, ua papa loa ke koa opio Maespa ia mea, aia ka mana o ke aupuni a me ka lahui o Sekotia ma ka poho o ka lima o ke Kaeaea kaulana o Pelekane, ka mea a ka Moi Wiliama e ake nui mai la p halawai me kona koa opio Masepa. I na'lii a me na makaainana e haiainu ana mo ka maluhia maloko o ka pakaua, uia hoi maluna o ka poe Sekotia ua hoike mai la ko lakou mau helehelena me ho inau ao ua la iloko o ka lewa i luluu na paka ua, a i aneane hoi e hoohanini mai i ka ili o ka honua, a na ia mea i hoike uiaopopo mai o ko lakoil ano maoli, ivia ko lakou mau pono a mo ke ola ana, ma ka poho lima o ka uwila auapli 0 Pelekane, ka mea nana i hoohina «ku 1 ko lakou kulana, me he mau laau lal kg koi lipi, a ke kanaka oki laau, a hala aku la ko lakon mau heluna ma kela aoao o ka poina loa, ka mea e hiki ole ai e hoomauao ae, aia no he au e hoea mai ai be mau naita anela honua na Sekotia e hiki ai e komo hou iloko o ke aupuni Liona o Pelekane. Nolaila, lee hoike nei ka pulima o ka mea kakau ana i, keia moolelo ia oe e ka mea heluheln, ua auhea" aku la lakon a nalowale loa, ua haule alni la ka hae o Sekotia, aole oia e lelehou ana i ka lewa me kona māu kahakahaua e kapalili ai, ua hiamoe malie aku la kona inau lima koko, "ua hala mua aku la ka punlena aia i Hilo" i ke keiki Buluti, a o ka Moi Robati auanei ka mea nana e pani ka manowai hope loa o Pele'kane, me he la, 0 ke au a ke koa opio Masepa i nai hoomanawanui ai nie kona- niau koa,'a me ke kaikamahine Madame Rose, oia no paha ka mea nana, i hoike e mai iloko o na'lii aimoku a pau o 1 Pelekane ma ia hope mai i ka manawa o.na Mōi Likeke a me na Edewada, e lilq_ke aupuni o Sekotia i Panalaau no Pelekaiie a hiki i keia wa a ka Moiwahine Vitoria e noho mana nei ina kona mau panalaau a.pau. I ka wa a ke anaina e noho nei tne ka maluhia, ua puka mai la ke koa o ke kea me ke kilakila o kona mea'nana i alakai mai i ka "Moi Robati iinua o kona mau makaainana a me na'lii hanau o ka aina, iaia i hoolei pau ae ai 1 kona mau nanaina imua o nā mea a pan, aia kona mau lihilihi ke hoohanini mai la ua kulu waimnka, ahe maa ula ohelohelo i puni ae ma kona .inau papalina, aia hoi iloko Fo kona umauma, he puuwai i liuilnu i ka walohia maeele o ko aloha. laia i noho iho ai no kekahi mau minute,'ua lilo ae la ka hai e'ana niai.i "ka olelo i ke koa o ke kea imua o ke anaina E ka poe Sekotia, ua piika aku miua o oukou lie olelo kuahaua inai.ko makou koa opio Masepa ae i ka la i nehinei, oiai, ua make,make ia oukou e hele inai iloko o keia pakaua no ka ike hope loa ana i ko oukou Moi Robati, a eia oia ke noho nei imua o kakou, ka mea i huliia e ko makou koa opi<j, a me a'u e ku aku la imua o oukou me na koa, a loaa aku la uia me kona niau ho? uytunao ,na pali nihinihi kuhoho launa oie o na mauna o Sekotia nei, ka mea ana i inanao ai, oia kona opu malumalu nana e alai mai ia makou mai kona pee ana ma ia walii, aka, aia nae ,ko Uina inana.lani ke kiei mai la- malnna iho o kona .poo, ka mea a makou i paiilelo nui ai, nolaila i .keia wa, ua ae ia oukou e haawi iho i kp onkon alii iaia me ko oukou mau'pulima no ka hope loa. (Aok ipatu)