Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 34, 21 August 1880 — Moolelo o KE KAU AHAOLELO O 1880. [ARTICLE]

Moolelo o KE KAU AHAOLELO O 1880.

La Hana 81—Poakahi, Augate 9, 1880 Halawai ka hale e like me ka hoopanoe ia aua. Na Olelo Hooholo rae na Bila. Heluhela mai o Hanuna be 01010 liooe mahnlo aau i ka Hon. W M Kipikona, Hia Ex, J M Kapena a me W R. Kakela Keq. no ko lakou hoomanawanui ana a paiia he buke malama ola ma ka olelo Hawaii, mh.mnli o ko lakon ano he feomite Wae i kohoia e ka Ahaolelo o 1878, a e haawiia i ho6kahi kope i ke komite, HoOholoia. Ha Hana o ka La. Heluhelu akoluia ka bila e houlualu a e hooponopono ai i na kanawai o ke Aupuni, a hooholoia. Heluhelu akoluia ka bila e pili ana i ka Halemai i kauia maluna o na ohua eemoku, a hooholoia. Helnhelu akoluia ka bila e hoohoihoi ai i ka hooholo uihkuahi mawaena o Honolulu a me Kapaiakiko, a hoolioloia. Heluhelu ka hoololi i manaoia no ka Pauku 61 o ke Kumukanawai a hooholoia. He 25 ae a he 6 hoole. Heluhelu akoluia ka bila e hoololi ai i ke k&nawai e hooholo aku ai i ke kapili āna i na alaaui kaaniahu a hooholoia e lik6 me ka ke Komite i noi mai ai. Hooholoia e'kakan poepoe a e heluhelu akolu ia ma ka Poakolu. Heluhelu akoluia ka bila e hoomalu ai i na Aina Aupuni ma ūa aoao o na, kahawai e waiho nei mawaeūa o na awawa o Kalihi a me Palolo, mai ke komohewa mai o na holoholona, a hooholoia. Heluhelu akoluīa ka bila e hoololi ai i ka moknna 2T o na Kanawai o IS7B, a hoōholoia. Heluhelu akoluia ka bila e hooponopon& ai i ka maluhia o ka lehulehu ma ke kulanakauhale o Honolulu a hooholoia. Heluhelu akoluia ka bila e hoomaopopo ai i ka laikini ana i ka pue malama kaalio hoolimalima maloko o ka apana o Honolulu a hooholoia. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua hoike mai ke komite pai, aa paiia ka bila aie. Ma ke kapae hou ia ana o na tula, ua lioike mai ka Loio Kuhina no ka bila ka|iawai e ae ana i na kauka pake e lapaau, na apoao oia i na hooponopono a ke Komifce Wae. Aponoia ka hoike a kauohaia ka bifa e kakau poepoe, a e heluhelu akoluia i ka Ppakolu e hiki mai ana. Heluhelu aluaia ka bila e hoololi ai i na paaku 1 a nae 3 o ka mokuna 56 o na Kanawai o 1874, a hooholoia e kakau poeppe a e heluhelu akoluia i ka Poakolu. Hoomaha ka Hale i ka hora 12. Ma ka akoakoa hou ana i ka hora 1 auina la, ua Hoopanee ka tlale. La Hana BiJ—Poalua, Augate 10, 1860. Halawai ka Hale e like me ka hoopaneeia ana. Hoike mai ke Komite Hoonaauao uo kekahi kanawai e hoololi ana i ka panku 486 o ke Kanawai Kivila, a me kekahi mau hoopii e noi ana e. kukuluia i mau kuliaī haole ma Kaanapali a me Kooīauloa, a e hoopiiia <ka uku o na Kumukula i $1 o ka la, a e ukuia ke kula haole a Mrß. Schutte; e apono ana i na hoopiL Aponoia. Na, Olelo Hooholo me na Bila. Heluhelu mai ke Kuhina Kalaiaina no fcfcm»D»wa mua he bila e lawe aku ai i oa mea ino o ke kulanakauhale o HonoluLu. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua kauohaia ka hila e pai. Heluhelu mai o Kaulukou he olelo hooKolo, hapaiia i hana no keia la, ka jßila

Aie Miliona hou a ka Luna mai Lahaina mai. Ilooholoia. Heluhelu inai o Aholo he olelo hooholo e hupaiia i hana 110 ka l'oakolu ka bila e hoohoihoi ai i ka hoouioe ana i waea moe moaua mawaeaa o Ammka a me Asia ma ke ahi aku o Hawaii nei. Hooholoia. Ma ke kapaeia ana o na rala, aa hoiko mai ke Komite Hooponopono Bila i ke kanawai no ka hoomoe aua i waea moe nioana mawaeua o Amenka a me Aeia. I Aponoia. M» ke kapaeia ana o na rula, ua haawi ia lie manawa hou no ke Komite Wae i , -w'nihoia aku ai e noonoo i ka hoaie aku i $SO,OOO i na Kouiisina o na Aina Lei Alii. i Hulahehi mai o Kunuiakea ho oielo I hoohūlo o laweia mai i hana no ka la apopo ka bila e pili aaa 1 ka Papa Ola Hawaiu Hooholoia. Na Hana o ka La. Heluhelu aluaia ka bila e liookaawale l aua i aio iniliona hou a hoopanou loa ia. Heluhelu aluaia ka hila e hoomaliuahua I ana i ka uku kumau o ka Moiwahine Ka- [ nemako Emma, a hoopnnoo loa ia. Iloomaha ka hale i ka hora 12 awakea, a ma ka hoouiaka hou ana i ka iiora 1, ua heluhelu aluaia ka bila e hoohaiki aua i ke komo ana mai o na eemoku kane wale no uiai na aina e mai, a i ekolu wahine uo eliina kaue. Hooholoia ka bila e kakau poepoe, a e heluhelu akolnia i ka Poaha. Heluhelu aluaia ka hiia e hooponopono ana uo ke kuai ana i ua keena makeke o ka lehulelui a hoopanee loa ia. Heluhelu aluaia ka pauku 1 mokuna 34 o ke Kauawai Karaiiua, e pili ana i ka hoopui n-p ka poe ona rama, a hoopanee loa ia, Noi mai o Kaulnkou e hapai hou i ka olelo hooholo e hookaawale ana i ka bila hoomoe waea olelo moana i hana no ka la apopo. Aeia. Noi mai ke Kuhina Kalaiaina, e hoololi i ka olelo hooholo ma kahi e olelo ana i liana no ka la apopo, a e hookomo i haua no keia la. Heluheluia ka bila ma ke poo a hoopanee loa ia. Noiia e hapai hon i ka noonoo ana, a haule. Hoopanee ka hale. La Hana 88—Poakolu, Augate 11, 1880. Ilalawai ka Ahaolelo e like me ka mea mau. Mamua o ka hoaponoia ana o ka mooolelo o ka hale, ua noi-mai o Kipikona e kapae i ka hapa īiope o ka moolelo onehinei, haule. Hoike a na kounte. Hoike mai ke Komite Hooiaio Bila Kanawai, ua oluolu i ke Alii ka Moi ke kakau inoa ana i keia mau Kanawai malalo iho : He Kanawai e huikala ana i ke Kuhina Waiwai He Kanawai e laikini ana i ka poe holoi lole. He Kanawai e haawi ana i haawina hoomau no Harry S Swinton. He Kauawai e pili aua i ka poe hui ma na Aina e, e lawelawe ana maloko o keia Aupuni. He Kanawai e hoouiaopopo ana i na uku pailata o Kahului a me Hilo. He Kanawai e poni ai i na Alii Hawaii. He Kanawai e hoololi ai i ka pauku 264 o ko Kanawai Kivila, e pili ana i na Hope Luna Makai. Na Olelo Hooholo me na Bila. Heluhelu mai o Kipikoaa no ka manawa mua he hila e hoololi ai i na pauku 646, 650, 651 a me 654 o ke Kanawiii Eivila, e pili ana i na palapala ae holo, a ma ke kapaeia ana o na rula, u& heluheluia ka bila ma ke poo. Waihoia i ke komite wae, Hauuna, Gibson, Praston, Kaulakou me Cleghorn. Ma ke kapaeia ana o ua rula, ua hoike mai ke Komite Hooponopono Bila, ua hooponopono lakou i ka bila e hoololi ai i na pauku 331, 333, 331, 338 me 339 o ke Kanawai Kivila. Aponoia. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua hoihoi hou mai ke Kuhlaa Kalaiaina i ka Hale i ka Bila Kanawai e kau ana i dute maluna 0 na laiki komo mai, N"a Hana o ka La. Heluhelu akoluia ka bila e hoololi nna i ke Kanawai e papa ana i ke kuai auu o ka opiuma, a hooholoia. Heluhelu akoluia ka bila e hoohoihoi ai i ke kukulu ana i na alanui kaamahu. Hoihoi hou ia i ke Komiie Hooponopono Bila. Hoomaha ka Hale ma ka bora 12, a halawai hou ma ka hora 1. Heluhelu alua ana o ke Kanawai e hoala hou ai i ka Papa Ola Hawaii. Haawi ia i ke komile wae mnhope o ka heluhelu ana ma ke poo. Komite: Pilipo, Loio Kuhina, Hanuna, Kaunamano, Knpihea. Heluhelu alua ana o ke Kanawai e huna ai i na iwi o na Alii kahiko. Hooleia. Heluhelu alua ana o ke Kanawai e pap& aoa i ke Kuhina Kailaiaina aole e kuai aku i na Aiua Aupuui, a me na hoike like ole a na lala o ke Komite wae i kauohaia no ka noonoo ana i ua bila la. Hooleia. Heluhelu alua ana o ke Kanawai e hoololi ai i ka paukū 2 o ka mokuua 46 o na Kanawai o 1876, me ka hoike a ke Komite ao na Palapala Hoopaa Ilana. Kauo--4>aia ® kakau-|K>«poe-a e helabelcr-aJro)iiin 1 ka Poaha. Heluhelu alua ana o ke KanaWai e pili ana i ka mare, he kana.wai e,hoopau ai i

na pauku; 1292, 1293, 1294, 1295, 11290, 1297, lE&i o ke lianawai Kivila. ■ lloopniieo loa ia. Holuhelu alua ana 0 ko Kanawai 0 hoololi ai i na pauku 331, 332, 333, 334, 335, 3<3ō, «37, 338 a ine 339, 110 ka Ōiliana Kinai Ahi. Kauohaia e kakau poepoe a heluhelu akolu i ka Poalima. Ileluhelu alua ana 0 ke Kanawai e kau ai i kekahi nuhau dute maluna D-Jca raiki ame ka kopaa. Kapa,eia ua rula a heluhelu akoluia tna ke poo.' Kauohaia 0 kai kau poepoe a e heluhelu akolu i ka Poalima. Holuhelu alua staa 0 ko Kanawai 0 lawe aku ai i na mea ino mai ke kulanakauhale aku o Honolulu. Kauohaia e knkau poepoe a holuhelu akolu i ka Poalima. lloopanee ka halu. La llana 84—Poahn, Augato 12, 1880. Halawai ka hale o like lue ka hoopaneo ia aua. Hoike a na Komite. lloike mai ko Komile 0 na Aha līookolokolo i waihoia aku ai 0 noonoo i ka bila e hoololi ana i ka pauku 57 o ke Kumukauawai, 0 apono ana i ka hoololi ine kekahi mau hooponopouo. W aihoia a I noonoo pu me ka bila. Iloike mai ke Komite 0 ua Aha īlookolokolo i waihoia aku ai e uoonoo ika bila e hoopau ai ika pauku 1331 oke I Kanawai Kivila, e hoopanee loa i ka bila. j Aponoia ka hoike. Na Olelo Ilooholo me na Bila. Heluheln mui 0 Kipikona uo ka manawa mua he bila e hoomaopopo ai 110 ka hana ana i dala aupuni. Ma ke kapaeia | ana ona vula, ua lieluhelnia ka bila ina ke poo, a e heluhelu akolu 1 ka la apopo. Elelulielu mai o Kalua he olelo hooholo, e liaawiia i 30 la no ke Kakauolelo e hoopau ai i kana hana mahope iho o ka hoopanee ana oka Ahaolelo. Hooholoia. Heluhelu mai o Hanuna he olelo hooholo 1 1 hoopanee keia Ahaolelo a halawni hon i ka la 3 0 lanuari, 1881. Halahu inawaho o na rula. Na Hana 0 ka La. lleluhelu akoluia ka bila e hoohaiki ai i ke komo nui ana inai 0 na eenioku knno | Asia uiai No ka hemahema oke kakau poepoe ia ana 0 ka olelo Hawaii, ua kauohaia e kakau poepoe liou. Hooholo loaia Heluhelu akoluia ka bila e hoololi ai 1 ka paaku 2 mokuua 46 o na Kanawai o 1876 a liooholo loa ia. Ma ke noi a Kapena Loke, ua heluhelu aluaia ka bila e pale aku ai i na mea ulu o na aiuae, e hoouna koloheia ana i na makeke 0 Amerika Huipuia. Hoolioloia e kakau poepoe me ka hoololi, a e heluhelu akoluia i ka la apopo. Hoihoi hou o Kapena Loke i kana bila e pili ana i na dute maluna o na raiki. Ma ke kapaeia ana o na rula, uu hoike mai ke Ivoinite Hooponopono Bila Kanawai i ka bila e hoololi ai i ke Kanawai e pili ana ika hooholo ana aku i ka hana ana ona alauui kaamahu, e apono ana. Ilooholoia. Heluhelu aluaia ka bila e hoololi ana i ka pauku 57 0 ke Kumukanawai a hooholoia me ka hoololi e kakau poepoe, a e heluhelu akoluia i ka la apopo. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mai 0 Lilikalani he olelo hooholo, e hapaiia i keia la ka olelo hooliolo e pili ana i ka hoomana ana aku i ko Kuhina Waiwai e uku aku i $30,000 i na Komiaina Aina Lei Alii no ka uku ana aku i na aie Moi. Hooholoia. Ma ke ka'paeia aua o na rula, ua heluhelu mai ke Kuhina Kalaiaina he oleln hooholo e kohoia i Ivouiite elima laln. e hoike aku i ka Moi, ua inakaukau ka Ilale no ka hoopanee. Kohoia ke Kiihina Kalaiaina, Cleghorn, Kapena Loke, Aholo me Kalna. Hoomaha ka hale i ka hora 12 awakea. Mu ka halawai ana i ka hora I anina la ua hoike kue mai ka hapa uuku o ke Komjte wae i waihoia aku ai e noonoo i ka bila e hooinana ana i ke Kuhina Waiwai e uku aku i $30,000 i na Komiaina Aina Lei Alii no ka uku aua i na nota aie o kn Moi. Waihoia-ina ka papa a noonoo pn ia me ka hoike a ka hapanui. Hoike hoapono mai ka hapauui o ke Komite wae i waihoia aku ai e noonoo i ka olelo hooholo bila kanawai e hoomanu ana i ke Kuliiua Waiwai e hoaie aku i $30,000 i na Komisina Aina Lei Alii, uie kekahi oleh. hou. Aponoia. Ma ke kapaeia ana ona rula, ua hoike mai ke Komite wae i waihoia aku ai e nooaoo i ka bi\a e hoololi ni i na panku 1277 a me 1278 oke Kanawni Kivila, e hoopanee loa i ha bila, a ua waiho hou'ia mai he bila ma īa wahi. Hoopaneeia ka hoike. Ma ke noi, ua hoopanee loa ia ka bila e hoololi ana i na pauku 1-277 a me 1278 o ke Kanawai Kivila. Ma ke kapaeia ana 0 na rula, ua hoike mai ka hapanui 0 ke Komite wne i waiho ia aku ai e i-.oonoo i ka Vlla e hoololi ai i na , panku 646,650, 051 a me 654 o ke Kanawai Kivila. e hoopanee loa, Hoolei». Ma ke uoi, ua hoopanee lou ia ka bila e hooloii ai i na pauku 646, 650, 651 a me 654 0 ke Kanawai Kivila. Ma ke kapaeia ona 0 ua rula, ua lioike mai ka hapa uuku 0 ke Komite wae i waihoia akn ni evannon i k;i bila e pili ana ika Papa Ola Hawali. Hoopanee loa la na lioike. Hoopanee ka hale.

La Hiina —Poaliiu», Augate 13, 1880. Halawai ka Ahaolelo o like me ka moa Hoike ana Koraite, Iloike mai ke Kouiite wae i wailioia aku ai e noonoo 1 ka hoopii a ke kaikamahine a Paul Maniui, no ka apiuia aiiia muloko o Houolulu nei, e kue »na. Aponoia. Hoike mai ko Komite wae i kolioia ai e liele aku e hoike i ka Moi, mi makaukau ka Ilale no ka hoopanee. Ua ae mai ka Moi o hookuu i ka hora 12 o ka la apopo. Iloike inni ke Kouiiio i wailioia aku ai e noonoo i ka bita, e hoololi ai i ka pauku 1477 o ke Kanawai Kivila, e hoopanee loa. Aponoia. Lloiko mai ke Koinite wae i wa'ihoia aku ai e noonoo i ka bilu o hookuu ana ma na l J oauno i tia paahana e hoolako ana ia lakou ilio me ka ai, e hoopanee loa. Aponoia. iloike īuai ke Komite wae i waihoiu aku ai o noonoo i ka bila e hoakoa ana i ka lapaau ana o na kHhnna lapaau līawaii, e apouo ana, ino ka helnhelu pu ia inai 0 ka hou ake Komite i hoolala ai. Aponoia. Ma ke uoi, ua hooholoi» ka bila malnna ae e kukau poepoe a e heluhelu akolu ia i ka la apopo. Na Olelo I-looliolo. Helnhelu mai o Aholo lie olelo hooholo e aeia na hoa o keia Ahaolelo e lawe i na Buke Kauawai l haawiia ia lakou. llooholola. Ileluhelu mai o R W Wiloox he olelo hoolaha e hoopanee koia hale a halawai hou ika la 3 o lanuari, 1881. Halahu niawaho o na rula. Na Haua o ka La. Heluhelu mai o Lilikalani mahope o ke kapaeia ana o nn rula, e kauohaia ke Komite Hooiaio Kauawai e hoike inai i ua bila i kakau inoa ole ia eka Moi. Waihoiu ma ka papa. Ileluhelu akoluia ka bila e kau ana i cluto maluna o na raiki a me ko kopaa komo uiai a hooholo loa ia. Heluhelu akoluia ka bila e hoololi ai i na pauku 3151, 333, 337, ame 339 o ke Kanawai Ivivila, a liooholo loa ia. lleluhelu akoluia ka bila e hoomaopono ai uo ka hana ana i dala Aupuni a hooholo loa ia. lleluhelu akoluia ka bila e pale aku ai 1 na in(>a ulu o na aina o e hooili koloheia ai i Amerik:L Huipuia a hooholo loa ia. Heluhelu akoluia ka bila e hooniaopopo ai uo ka lawe ana aku i na mea ino mai ke kulaoakauliale aku o Honolulu, a hooholo loa ia. Heluhelu akoluia ka hoololi i manaoia no ka pauku 57 o ke Kumukanawai, a hoopanue loa ia Hoopanee ka hale, La Hana 86—Poaono, Augate 14, 1880. Halawai ka hale e like me ka hoopanee Htiike roai ke Komite Hooiaio Bila Kanawai ua oluolu i ke Alii ka Moi ke kakau inoa ana i na bila kanawai inalalo iho nei: * He Kanawai e hoololi ai i ke Kanawai i aponoia ī Augate 5, 1878. He Kauawni e hoakea aku ai i ka manawa o ua Koniiainu'Palenn Aina. He Kanawai e hoololi ai i ka pauku 237 o ke Kanawai Kivila. He Kanawai e pili ana i ka malama ola ma na hale noho. He Kanawai e laikini ai i ke kuai Kamano ana. He Kanawai e kauoha ana i ke Kuhiua Kalaiaiua e hoopnka Palapala Sila no na aina a me na kahua kula. ile Kanawai e lioohuihui a e hooponopono ai i na Kanawai o ke Aupuni. He Kanawai e lioololi ai i,ke Kanawai e pili ana i ka hoomoe ana i na alanui kaa miiliu. He Kanawai no ka lawe ana aku i na mea ino mai ke kulanakai'hale aku o Honolulu. He Kanawai e kau ana i dnte maluna o na raiki koino mai. Ile Kanawai e hookaawale ana i mea hana dala Aupuni. 4 He Kanawai e pili ana ina mea ulu o na aina e mai e hoouna kolohe ia ana i d;i makeke-o Amenka Huipuia. Ile Kanawai e hoololi ana i ke Kanu. wai o ka Oihana Kinai Ahi o Honoiulu. He Kanawai e hoololi ana i ka p;iuku 2 mokuna 46 o ke Kannwai i aponoia i ka la 25 o Sepatemnba 1876. He Kanawai e hoomahuahua akn ana i ka inana o na LuiiHkanawai Hoomalu a Apana ma na hihia hoeha. He Kanawai e hoololi ai i na pauku 118 a me 119 o ke Kanawai Kivil,i. He Kanawai e hoohoihoi ai i ka liooholo mokuahi ana mawaena o Honolulu a me Kapalakiko. He Kanawai e laiLeini ana i na hale malama kaa hoolimalima. He Kanawai e hoomalu ai i na Aina Aupuni ina na kapa o na kahawai o Kalihi a ine Palolo. He Kanawai 0 hooponopono ai uo ka nialuhia oke kulanakauhale .0 Honolul». 11«* Kanawai e hoololi ai 1 ke Kannwai Opiuma. Jn lie , K, l oawai ehooloh ai ika pauku 498 o k(: Kannwai Kivila. He Kaiwwal 0 hoololi ai i ka pauku 1009 o ko Kanawai Kivila. He Knnawai e hoololi ai i ka pauku 2 mokuua 41 0 ke Kanawai l£araima.

110 Kanawai o lioopau ai i ka pauku 924 o ko Kivila. He Kanawai e laikini al i na hale kuai Ho Kanawm o n6 ana i na Kauka Pake e lapauu, He Kaniiwai e huikala ai i ka Luna Kula o Kau. He Kanawai e hoololi ai i ke Kanawai i aponoin i ka ln 20 o Mei, 1878, a ua lioole ka Moi i ke kakau iuoa ana i na Kanawai he 14. Waiho inai o Kean he olelo hooholo e haawi aku an» ka Hale i ka mahalo ik» PcreBicloua. Hooholoiu. Na Ilana o ka la. Ileluhelu akoluia ka bila e hoonoa akea ana i ua Kahuua lapanu Hawaii a hoolioloia. lloopauee ka halo.