Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 45, 6 November 1880 — "He Ninau I'ili Lahui." [ARTICLE]

"He Ninau I'ili Lahui."

Ko lawo mai nei makou malalo iho i ka manao. nona ko peo maluna ao, o ka nu]'<*pa haole o "\VaBinetona nona ka inoa J-vrney'a Sunduy Chronicle, e pili ana i ko na luna anpuni o na aina e komo ana aku o koakea i ko ka Moi Kalakaua wae ana i kona Aha Knhina, a penei naole!o.> 0 ka hoao ana o na luna aupmii lehuloliu o na ama e—o ko luihina Noho o Amcrika ku alakai—e keakoa i ko ka Kalakaua wao ana i ka Aha Kuhina o ko Aupuui o līawaii oia WkalA o na ul\aki ino loa ana 1 ko kanawAi pili Inhui, o pono ai ke papaia nm ku īkaika loa. Ua olioli makou i k« loho ana mai, «a hapai ao ko kakou aupuni i na keehina o ninau aku i na kumu no ko GeneraU Cohily noho malie 010 anflj a aolo o >uakou hopoliopo i ka ke Kuhina Nui Evarts auo o ka huli ana aku no keia hana a ke Kuhina Noho, i mea o maopopo ai a maikai ko ka Moi Kalakana manao. I moa o hoiko aku ai i ko ka lahui o ia aina manao nui i ka tnftna oi o ko lakou Moi, ko lawe inai nei makou i ka uiauao malalo iho mailoko mai o ka nupepa lahni Ko J{awaii J 3 ac Aina o Aupto 21, a ke waiho aku nei no ko Pereaideua llaye B noonoo ana t ko.ke Keena o ko ua Aina e, a me ko na makaainana Amenka i manaoio no ka pono ole o ke komo ana aku e keakea—no ka oiaio a me ka pouo i pili i na lahuikanaka a pau a me na kanaka:"

U A uluhia ka ninau iwaena oka noona la i hala ae nei. Heaha ia auanei ka hopena o na mea i hanaia e na hae!» e noho nei iwaeaa o kakou ? He mea hiki io oo keia mau hana a na haole, a aole hoi e hiki ke manaoia he kuhihewa, aka, ua lilo maoli i mea e poino ai. Ua a-e ia ka inana o ka Woi, a malalo o na huaololo pili ole a me na kumu pili maalea a pahele hoi, uii he mana Kumukanawai ia i haawi ia ao na Mnkaaiuana, ka hiki k<; koi aku i ka pau o na Kuliina o ka iīoi i koho pono ia e ia. He tpea hew& ke kukulu ana i keia mahahai ia ai i rula ma nei liope al'-u, a he mea pono ole e paipai ,ia e ka poo noonoo kuoo e noho nei iwaena o lakou. ' Aole ihaawi ke Kumukanawai , i ka manao hoahewa i ke Alii ka A.'oi, no ka waiwai 010 ka, a no ka naauao ole a kula;. nks inoa maikai ole. Ma keia mau kumu iho la e kaohi ia mai ai ke Alii mai ka hookohu ana aku i na kanaka ana i koho ponoi iho ai. No ka mea, owai la hoi, iwaena o kakou e htki ai ke waihoia aku ko lakou mau i D oa do ka apono mai oka Moi ? E pono e waihoia aku oia e koho me ke naka ponoi i ae ia ai e in. He mea j£tio ole ka onou ana aku iaia i na makemake ka poe manao like a e lilo ia i mea hanaa nana a e noonoo ni i kona wa e lawela'# ponoi ai i kaua raau hana ma ke ano he ,poo oia ma ka Mana Hooko oke Aupuni. Heaha la auanei ka hopena o keia mau hoahewa kumu ole ana a na hnole, oiai,- o anaikaaina. Iko Mr.' Moreno haalele pau ae la "ke ano knpilikii noho ana o Hawaii nei," a ilaila la hoi P a U , oiai, ua pau ae la no na pohihihi o na hana pili aupuni nona ma na LunaNui oko na Aina e e noho ana maanei, aka, i keia wa, ua ili iho ka hewa holookoa apau maluna ona haole ke kumu ona kuee iwaena o kakou. Aka, aole lakou i lawa iho la i ka hookumakaia ana 5a Moreno, a ke hoohuli nei i ko lakon huhn ma'lona o na powa i kaulia pu ia ai me ka Haku maluna 0 ke Kea, o hoohanohano ia ai oia i koni> . Hekaulike aneikeiā? He pono anei ? He aloha kanalianp anei.koia.? Eap 1 Q na manao ino o , lehulehu e hana i ua hana.pono ole, oiai, na na haole no ke kumu oiuio o keia hana. Aole malona ona kanaka Ilawaii a me ke Aupuni e ili ai na poino a me na liopena'o keia maa hana. Ina e hewa ana na hana a na Kuhina o ka'Moi a ua hemahema ka lakou lawelawe anai na hooko ana ina haua o' Ke haka no lakou e like me'kana mea e koho ai. Ina ua kolohe iloko oka lakou mau oihana, alaila, ua hoolawaia no ma ke Kumukanawai ka hoopii luna nui anaialakou. hoi, o na manao hoahewa e mamua me na poino ma na haua ,me ko na aina maluhl/oleo ka lehulehu/ Aole wale aka, o ke ana o'e u me ka anunu ana o na ilio-hae o ka nahelehele e knana ana me na-uianu ai pilau, e ai ana iuaioae mahelehele ana i na waiwai pio. E pono e akahele na haole no ka lakou mau hana ana! He anoai paha he hiki ole, ia lakou ke i ka inō a lakou i hapai' ai. A ovyai ka mea hiki ke ike e marai>a. 1 ka hopena o keia mau .olelo pupule a hauwalaau kupikipiki , a ka poe kakaikahi e alakai hew.a nei. Aole o ka lehulehu, akn, o ka hnpn uuku wale no, i kuleana <jle il6ko o ka aiaa a i hookupa ole ia.