Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 45, 6 November 1880 — HE LETA MAI AMERIKA MAI. [ARTICLE]

HE LETA MAI AMERIKA MAI.

"WaBhiDgton, D. C., Oct. 8.1880. E Ko Hawaii Pae Aika e ; Aloha oe:— Me ka awiwi nu o kakau aku nei i keia mau lalaui—oiai mnkou ma ka hale aupuni o ka Kuhina o ko na aina e, ltr, Evnrts; uaa ke keena oihana o Mr. M Bcanlon; lohe iho la makou ha lodo aao e loa, a loaa iho la no hoi he leta mai ka telegarapa mai na Hon. E H Allen, mai Baūgor, Maine mai, ia Mr. C C Moreno, e hai mai ana, he telegaraoia mai kana mni Kapalakiko raHi, na ke Kuhina hou W L Green, e kanoha mai ana e pau ko Mr. C C Morenomana ma na hana anpuni; a i ka nupepa kahi oia ano, e hoike ana i na Kuhina hoa o ke Aupuni Hnwaii penei: W L Green, Kuhina o ko na aina e; HA P C»rter, Kuhina Kalaiaina; JS Walker, Kuhina Waiwai; W N Armstrong, Loio Kuhina. 0 keia fca Jono nana i hoopuiwa ia makou, aka nae, aole loa i manaoio ba pauwai Hawaii oiaio C C Moreno i keia. Ua munao wale ia, ona Lana keia ana enemi kolohe ino loa. Aka, be ku nei na nopepa mahope o ke Aupuni Hawaii a me Mr. C C MoreDO, a pela pu me na kanaka nui a kaulana o keia aupuni. Ua ike ako makoa ma ka la inehinei ia Mr. Evarta f Kuhina oko na aina e, mahope iho o ko Mr. Moreno waiho ana aku i kona mau palapala hoolauna naai na poe kaulana mai o keia kulana. kauhale, oia hoi, mai ia His Ex. Carl Schnrz, His Ex. Jno. ShermaD, a me kekahi poe be lehulehu waleaku, e hoike aku ana no ke keouimana haaohano kaulana loa o Mr. C C Moreno. Mahope ihe, waiho aku la o Mr. C C Moreno i na hanaino a ke Komiaina Amonka Comly iaia ma Hawaii, ma ke kapa ana if ia he ''mea hoopunipuni," no kona (Moreno) olelo ana ua kamaainaoiaia Mr. J Garfield, Carl Scbuvz, Gov. Foater a me kekuhi poo e ae; a hoike aku la no hoi ia, ke mau nei no kona kamaaina a me kona hoa'loha me keia poe keonimana. Aka, ikona ninau ia ana mai © Mr. Evarts, ua pane aku oia, aole oia i hele aku no ka inoa o kahi anpuni e hoopii ai no ia mea iaia, aka, uoa ka inoa no o Mr. Moreno, he kanaka i kumakaia e k? KomĪBina Amerika ma Hawaii—O ka poloiei me fea pono kona makemake e hanaia, aole o kahi mea e ae. Mr. Evarts—He Amerika anei oe i keia wa 1 Mr. Moreno—])la ka oihana. aohe au he Amerika i keia wa. Lawe aku la o Mr. Evarts i keia man mea mo ka olūolu uui. A komo aku la inakoa ma ke keena o Mr. Scanlon, Chief Clerk of tbe Bureau Statistics, a hookipa aku la oia ia makou me ka oluolu ntti, a nana hoi ī puana mai keia mau olelo: "Aole he' moeuhane iloko o ka puuwai o na Amerika oiaio no ka hoohui mai ia Hawaii—he hupo ka mea nana e olelo pala," &c. A liuliu ikī, hoi mai la makou me na puīīi aloha ana a ia k'eoūimana. ka olelo a ka hope Kuhina o ko u* - aina e; "Uti kuhihewa loa o Mr. Conaly, no kona hoao ana e hana e like

uie keia, ua mau ko Ilawuii kuokoa, na like ia aupuni mo Beritania Nui imua o Amenka," a pela aku. Ei» na olelo a Senator Taylor—"o Mr. Oomly, aole oia bo kanaka i maa i ka oihana aupuni, ua hoouna liewa ia oia i mea hoohilahila ia Aaierika nei. —Nou e Mr. Moreno, he kuuaka oo i hana he lehulehu o ca huna maikai mo ka pomaikai no keia Aupuni a me nu aupuūi e pili mai ana." I na Hawaii ma na wahi a pnu o keia aupuui i halawai muu ai au, me na ieo lehulehu me na mahalo no Mr. C C Morauo, a no ka laina mokunhi ana i hoomoe ai tua Hawaii, me ka telegarapa ana e hoao nei e hoomoe, a ka Ahaololo hoi o keia aupuui i ae ai na Mr. MoreDo e hooinoe. Ko i inai uei na laehokela aka noeau o keia aupuni, he mau pomaikai nui iu a keift aupuni i li» ai_ a ua laki o Hawaii. Mai na Luua Senute me ,ruhina ku mnhalo i keia. K Hawaii, un lawa kakou no kela; aku, e pono au e hoike aku i ka Ilumuku Nui o keia kulanakauhale hanohano, oin o Hon, Fred, Douglus konu inoa, He kanaka ili-eleele keia, i hina ke poo, me na luna-makai me na makai haola malalo ona. Ma ko maua komo anß aku me Mr. Moreuo ma kona keena oihana, ua ku o Mr. C C Moreno me keia inau huaolelo itnua oua no ka wa kinohi: Ua hoomanao anei oe no'u ? Paue mai la ua Mr. Donglas nei,— Aole e hiki ia'u ke hoopoina ia oe, o oe no kuu hoa'loha maikai, ka Hoola o na keiki Italia popilikia ma kein aupuui;" a puili aloha mai ia oia i ka lima o Mr. Moreno me kei» mau olelo: Ihea oe i keia mau makahiki i nalowale iho nei ? Ma Kina au, lapaaa aje Huwaii, wahi a Moreno. A hookamaaina ia aku la au ma ke auo he Lunamakaainana Hawaii, a puili aloha mai la oia io'u me keia mau huaolelo: E ke kanaka opio o ke aupuni o Kalakaua, a'u i lohe uui tti i na ea oluolu oia aina mamao,

t»o 25 makuhiki mamua nku nei. U» kaknu leta pinopine au me Re\r. J S Cxreen o Makawao, a n»Uii i hoiko mau niai ia'u no ko oukou aupuai—ua ike anei oe iaia? Ua kaoiuaina loa au īae ia, a ua make oia, waki Huli mai ]a o Mr. Moreoo a bai mai la: 0 Kamehnmeha uo ke Aupuni HaAvaii, a oia ūei ke Kamehameha o na paele kauwa ma keia aupuoi, he kanaka duī keiii, nana i hoopakele i na paele ma oa miliona iloko o ka wa kaua, a he Senate oia ūei mamna, a he kanaka nui loa keia i launa me oe. Paue naai la oia me keia mau hnaolelo: Da oui loa ko'u aie ia oe—ua oiaku e k»pa mai oe ia'u iuai ka hohouu aa i pii mai ai, mamua o ke kiekie a'u e ku nei i keia wa—oia hoi, he kauwa kuapaa au mamua. He kanaka paele nanuao keia. Pehea la ka manao o na Hawaii opio i ka lohe ana no ka noho Ilamuku Nui o ke kuuaka ili-eleele no ke kapitala o keia Aupuni o na kanaka ilikeokeo pookela. E ka Hawaii, he manao lapuwale loa ia uaaauei oka nana ma ka ili, Ma ka naauao wale no me fee kulana hoopono o ke kanaka e nana ia ai ma keia anpuni uaauuo loa. He hupo loa ke kanaka e naoa ma ka iii ke kulana e loaa ai na hana maikai, a e pii ai ka uku. oke kaulike ia mea i maDao nui in, e like me ka nui o ka hana, pela ka uku—aohe hookae ili ma keia aepuni. Ma keia aupuni, aole ]oa i aeia knhi kahunapule a hele mai e keakea i □« hana o ke aepuni, hana okoa no Da kahnnapnle i ka lakou oihana do ka pule i no uhaae, hana okoa no na lnnaaupuni i ka lakou; —aohe ikeia o na palapala hoopii a na kahunapule mnanei i ke aupuni no na haleinu rama, no ka mea, aohe o lakon kuleana malaila, Ha mau haleinu rnrna lehulefcn keia lahui naauao, aehe nae 'je emi o ka lahni, aohe ona i ke He uoa keia rama i na mea a pau e kuai aku «i. Aia ma Kaleponi kahi poe kanuka Hhwaii, aohe o lakou make i ka ram>i.— Pehea no hoi o Lalau ina ibo e waha-a 'la i ka make, i ka make, <Scc. ,0 ke kaulike ka-mea maikai uo.na mea a pau, ao*le ke kapakahi. ' E aloha aku oe e ka Elele mama i na Hawaii a pau. HoBERT "W WILCOX.