Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 4, 22 January 1881 — HE MOOLELO KAAO NO ROSELANI! Ka Hiwahiwa o ke Koa! ME KA NANI LUA OLE O AINAHAU! A O KA OLALI HOI O NA POAIANU. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ROSELANI!

Ka Hiwahiwa o ke Koa! ME KA NANI LUA OLE O AINAHAU! A O KA OLALI HOI O NA POAIANU.

[Unuhiia e ka Poni manawalea a Miehael Ilahale, no ka Hiwahiwa a ka Lahui.] MAHELE I. IIEI.U 5. KEIA kani ana o Aokolele, me JOy& na leo melo houheuiieno i ka pua o ke Koolau, ua lilo ia ho mea lealea i nā pepeiao ko' hoolohe aku, aka, lelo hou aku la oia a kau pono iho la maluna o ka umauma o Manuokalewa kona hanau mua, oiai oia e waiho aua ilokoo na la kupilikii o ke aloha, hookikikou iho la oia i kana kani ana me he iiwi noho uka la ke kaukaulele iluna o ka laau, liikokiko iho la kona nuku oioi ma ko Manuokalewa mau wawae, e hoala aku ana iaia e ala, ia wa no, puoho ino ae la o Mannokalewa me ka. hikilele me ka manao owai la, aka, i kona huli ana mai, ike mai la oia i kona kaikaina, lalau mai la oia iaia a honi iho la, ninau iho la oia i kona pokii, Pehea kau huakai, ua pomaikai onoi kaua, aole paha ? Neeuee mai la o Aekolele a kokoke a pane aku la, Aole i maopopo ia'u ka pomaikai o ka'u huakai, he wahi alina uiiku o ka olioli kai haupu i kuu manawa, a me he mea la, alia au e hai aku i ka oiaio ia oe, o ka'u e hai aku nei ia oe, o kau mau kauoha a pau, ua hooko aku au, aohe au' kauoha i nele ia'u, ua loaa ka malihini, ua helnhelu oia i kau leta e like me na mea i hoikeia maluna, eia nae kana lota ia oe, aia ilaila ko kaua pomaikai, ia wa luai aku la oia i ka pa- ( lapala a Kinikula i haawi mai ai, i ko Manuokalewa wa i ike aku ai i ka palapala wikiwiki aku la oia a paa i+ona lima, wehe ae la oia i ka leta a halo koke iho la oia i. ka inoa o ka mea nana i kakau, a ike koko iho la no oia i ka inoa o Mesia Kikikula e kau ana malalo, ia wa, lele hou juai la oia maluna o Aekolele. a honi palua iho la iaiu a pane aku la, Ho oiaio no, ua loaa ia oe ke kane a kaua, o kuu nawaliwali i keia wa, ua pau, ua hula na la o ko kaumaha, ua kaahope na kuaua ehaeha o ka manao kupouli o ke kane. Heluhēlu iho la oia mai ka mua a.ka hope, a pano mai la ia Aekolele nie ka ninau ana, Aole anei ana mea o ae i haawi mai ia oe ? Ia wa luai hou m'ai Ia o Aekolele i ka hainaka silika, lalau aku la no 0 Manuokalewa a honi iho la me na waimaka a kaukau ae la i keia mau wahi lalani: Kuu aloha la e kuu aloha «Kuu aloha i ka pua o ke Aalii Ho alii ke aloha he mea nui Na'u e u nei—e. Neenee inai la na makua a leokoke ma ko Manuokalewa aoao akau, a ninau mai la iaia, Pehea mai oe i keia manawa? Ua oluolu iki au, wnhi a Manuokalewa. Pano ae la oia i ka makualmne, e kuu papa aloha, e hooloho mai i ko'u manao, Ke noi aku nei au i kou hoohiki e ae mai ia'u ano. Ae mai la ka makuakane, a pane bou ao la oia, E hana oe i halealii no'u, iloleo o na la elua wale no. e kahea aku i o ko kaua anpuni fi hoomaetnae hou i ke aupuni, a o kuahaua ia aku na nmkaainana a pau mai ka haahaa a ke kiekie, a mai ku kanaka waiwai, a hiki i ko kaualea iliiume

e akoakoa ni;\i lakoi; ma ka haloalii hou, i kft hora 11 ka ha oka la mai keia Ia aku, e helo niai hoī kela me keiti mo ka malmna pakahi, e konoia akn hoi o Kuinihelo kuu aikane aloha, e hele niai me na kaikamahino ulii ho tauaani, e lawo pu mai i na mea kani, na mea lealoa, a mo na niea nani a pau o Iniu, o kauoha ia aku ka Bihopa nui, e hele mai e hooliui ia "hiaua mo kuu kane a'u i hoopalau ai ma ka hihio, o hai pu ia aku no hoi ka lohe i na kaikamahine alii o ae a pau o na aupuni o ka houua e helo mai lakou ma Edena nei, e ike i ko'u la o mareia ai me Kinikula, ma ka hora 12 o ke awakea o ka ha o ka la. Ua inakeniake au e malamaia kekahi ahuaina nui i Iko ole ia mamua, e komo ke aupuni iloko o ke kulaia olioli no na malama ekolu, oia ko'u mauao i loha oe. I ka pau ana o kana mau olelo, ua lilo keia mau olelo a pau i mea maikai wale no i ko Aekoahi manao, ia wa no, ua puka koko aku la no oia iwaho mai ke keena aku o kana kaikamahine e noho nna, a kakau iho la oia i na olelo hoolaha,, a hoouna aku la i na elele a me na luna he lehulehu, a he inau tausani o na tauaani ko lakou nui, a ho manawa 010 ua holo aku la ka lohe a puni ko aupuni o Edena. Kukulu iho la o Aekoahi he halealii nani e like me ke kauoha o kana kaikamahine, i ka paa ana o ka hale. he hale nani a maikai loa, ona pou ameku o na puka, he gula i wiliia me ke dala, o ka papahele olalo, lie keleawe i kinohinohiia me ke gula melemele, ma ka puka komo o.ka rumi hookipa, _ ua. kauia he elua mau kii manu aeko e huli aku ana a huli mai, ma ko laua mau nuku na lsii o Kinikula a me Manuokalewa e ku ana, ua hana ia ia mau kii mailoko mai o na pohaku mahala kumukuai nui, ua hooheeheeia me ke dala a me gula aiai, a o na paia o ko keena ua kinohinohiia me na pohaku daitnana, e anapa mau ana i ka po a me ke ao, aohe he poeleelo ma ia keena, mai ka puka mai o ka hale a hiki ika puka pa, ua halii ia i ka veleveta a me ka lole silika, a ma wahi a pau o ka pa ua kukulu pakahi ia na koa, uie ka lakou mau mea kaua, he 5 anana ke kaawale uiai kekahi a i keljahi, aohe lua oia hale maloko 0 ke aupuni o Edena, o ka halealii wale no o Kinikula a me Manuokalewn/ I ke kokoke ana aku i ka la i manao ia, ua akoakoa mai la na mea a p'au e like me ke kuahaua a Aekoahi, mai na wahi mai d pau o ka honua, na alii aimokn, na hooilina alii, na kaukau alii, lia alihikaua, na koa, a ine ka lehulehu a pau o ka aina, na manuwa, na adimarala, a ine na lako kaua a pau o ka moana, a i lm hoomaopopo ana he mau hanei'i tausuni o na miliona ko lakou heluna, i liele mai e ike i ka la mare o ke luiikamahine alii Manuokaokalewa. Ua akoakoa mai na mea a pau, a hookahi walo no mea e kali ia ana o ka hiki mai Kinikula mai ka lewa mai maluna o kona lio lele. I ka wa a ka lehulehu e kali nei no ka hiki nmi'o Kinikula, ke ninau nei a ninuu mai na. alii a me ka lehulehu a pau, Auhea la ke kano a ko kaikamahine alii, a pehea la ke ano o ia keiki alii. Aka, aole nae he hookahi o lakou i ikei na helehelena o Kinikula, hookahi wale no o Aekolele, i ko laua wa i halawai ai ma ka lowa, No ka nui loa o keia nune mawaena o ka lehulehu, ua holo aku la ia lono a lohe o Aekolele, ia wa manao iho la oia be mea pono iain e hoikeike aku i ka lehulehu i pau ko lakou nune ana. Pii'aelao Aekolele a maluna o kahi kiekie, kahea mai la oia me k£ lpo nui, 'E na lii a me ka lehtulehu, e hoolohe nmi, o ka malihini hanohano a kakou e kuli nei, oni no o Kiuikula, ke keiki alii wiwo ole o ke aupuni o Sekotia, ka mea 1 hoopalauia me ke kaikamahine alii ma ka hihio, ma, ka hoi'a 12 ponoi o ka la apopo e hiki mai ai oia no ka mare ana me Manuokalewa. (Āoīe i pau.)