Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 18, 6 May 1882 — HE LEO UALO KEIA IA OUKOU E NA MAKAAINANAKOHO ; O NA MOKUPUNI A PAU MAI HAWAII O KEAWE MAUI O KAMA, OAHU O KAKUHIHEWA, A ME KAUAI O MANO KALANIPO; ALOHA OUKOU. [ARTICLE]

HE LEO UALO KEIA IA OUKOU E NA MAKAAINANAKOHO ; O NA MOKUPUNI A PAU MAI HAWAII O KEAWE MAUI O KAMA, OAHU O KAKUHIHEWA, A ME KAUAI O MANO KALANIPO; ALOHA OUKOU.

Owau o P Haupu, ho luoa a he waha olelo no na Makaiiiemmi o ka apann o Hilo, ke waiho haahaa aku nei au i ko'u manao i tntia o oukon; ko'u mau hoa kaoaka a pan; oiai hoi ua hele kakon a kau i ka lihilihi iloko o nei raau ln, oiai hoi, ke lohe ia aku nei ka uwe an& mai 0 na kane, na wahine a me na haole pu iloko ona apana a pau. Nolaila, he hana maikai nana makua o na apana koho a pau, mai Hawai o Keawe; a Kanai o Mano Kalani po, e noonoo pono i be ano nui o koia pahu nui e kau tnai nei, a e ninau iho he pahu aha? He pahu kupapau paha a ina pela; he mea make ko loko, a inn hoi he pahu wai ; alaila e hoomanao kakou i ka olelo a ko kakon Haknnui raa ka lani, oiai no ke kumu wai maikai, malani pela keia pahu wai. Elua no ano o ka Bila o ka puka, oia ka niua; »o Uo p o ho oia ka lua. Eia "ko'u manao io he puka wale no; aole he wahi a loeli a ke paho a kau iho i luna hooakaku: Ina e hoolo na mana nui o ke s a me ka manu i na makaainana e hooholo lakou penei: E hana ia ai j kanawai, aole pono e lawe i kela Uni MUiom aka. pono ke hoolalia e mamua; 1 ike pnno na Luna hana a pau e noho ana ma na Aupuni .no ka Honua, oiai lakou e moe pono. ole ana maluna o kahi moe; e lia mau ana o ka hana ko, eia ka mea e pono ai o ke da!a e nei o ke aupuni, « ina e hiki mai lakou e- ninau mua i ko lakoa inoa, i ike oe he poewaiwai pnha, a aole pa'ha; no ka mea, ua hoolaha iā ma ka nnpepa haole a kanaka no, alaila e ninau i nui o ka makemake, i na hai mai lakou; a ua hiki pono i ka ekolu miliona, alaila; oia ka wn e aie ai ke aupuni a lilo koke no i kola poe, a na lakou no e uku i ka uku panee a me ko ke aupnni pono no Morahi ma ka hapaha; pau no aole ai hou aina e hoike hou mai, alaila kanoha hon; eia ka lua, e hana koke ke aupuni i ke ala hao mai Waiakea mai a hiki i ka Waikahae, hiki no ke ike ika nui o na inile a tue ka nui o na lilo no ka mile hookahi, i na he oiaio e like me ka'u i lohe ai ia Waila he $12,000 oia no mile hookahi a na olelo hou mai ia'u he $ 15,000 no ka dala no ka mile hookaiii ke hana ma Hilo. Kilohi au, au dlelo aku ma kooa alo paho maanei, ina ma Hilo pnka maoli, no ka mea, he lepo wale-«o kahi o ke ala hao e hao e hana iaatrslaila; ua puni ke alanui i ke dala . Jrala, a ine ke Daitnana: no ka mea, he lepo hiki i ke kanu. ko, loiki a pela aku. Nolaila, e o'u mau kini aloha i mamalahoa e huli mai ka pono, a e nana pono i ko oukou pomaikai nni, oia keia o mahi ke knne a pela ka- wahine, o like no ~me ka mahi ana o be kalo, aole noonoo e paho ana, no ka mea, ua nui na Wiliko; a o ka wili ko pii nana ke k<>, na hiki ke lawe mai Laupahoehoe mai a i Hilo. E o'u ma hoa kanaka, eia hou no keia puka ino o ke aupuni o ke kuko i lnna o ka waiwai lewa; oi > hoi na eka ko, na hale, kamahu lio pipi hoki kekake a pela akn, kumu ekolu o ke kaahi o ke kaahi 0 ke aupnni «ole pono-ke hui me hīaī mahele na loaa, o ka pono o ke aupuni wale no i loaa mai no; a ku pono kaua i ka eweai, eia kou manao hope a o oe e Hilo Bay e lilo oe i kiko kahi iloko o ke aupuni Hawaii; nolaik, e ala e na makaainana o Hilo ae 01010 ae ia J Nawahi e ae e aie i ba umi uiiliona, i ano hou ka aina,. e like tue Mahnkona, e ninan aua nei paha oukou, ua j»ho be aupuni i ke Kuikahi Panailike. Ke pane aku nei au 1 ka oiaio; ua puka no, i na uole Kaikalii,_aole mahi ko, nni ka makepono o ka ai ina pake., aeae nnnui no, & oki ke keiki o Laupahoehoe maanei,. ina i hai tiew!i keia hoakaka ana ua pono ia huhpwa ana, no ka mea ai no ilaila, o Ule kii. Owau no o Hun P Haupa.