Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 12, 24 March 1883 — HOOHUI AUPUNI A KA ONA MILIONA O WAILUKU E NOKE MAI LA I KALEPONI. [ARTICLE]

HOOHUI AUPUNI A KA ONA MILIONA O WAILUKU E NOKE MAI LA I KALEPONI.

; 14 na mukaaiiiana o kuu aiiiu alolia, mai Hawaii a Kanai,pehea onkou ame . makou e nolio nei, nia ka mako o kakon la ko noke ia mai la i Kapalakiio. . Ke liooikaika ia mai la o lioolini ia Ha- , waii uei me Ameilen, a e lilo ka lioo- . ponopono aupnni ana na lakou la, aole nnue Hawaii ponoi. Nolaila lienlia la ke kumu o keia hoolmi nxtpimi nna, e laka mai nei ma na nupepa haole. Eia ko kumu na Hnwaii nei akn ka mnkemake e hooliui aolo na Ameiiea. Pekea la e maopopo ai keia? Isia na kekalū o na. lunamakaainan hapa ike, makemake' n-ale ina elala kipe, a hookomo iho la i ua mau elāla la iloko o ko lakou mnn pakeke, a kani ae la ka a-ka, e mino iki ana na papalina i pika i ku olioli, a nn. lakou i haawi aku nei ia Claus Spi'eekles he 24000 eka o Wailuku, ma ke kuai lilo loa, oia ka makamua o ko Hawaii nei hoohui aupnni mo Amevica, nolaila pilikia no kakou ia kakou iho, aole ia liai, no ka inea ua koho kakou ina lunamakaainona mole ole, aiu xim ko lakou alelo ko lakou ola, aole me na lima e eku ana ilalo o ka. homia, e olelo mai paha auanei ka poe kue i keia manao, ua haawi mua no na 'lii i ke aupuni ia hai i ka wa kahiko loa, he oiaio no ia olelo pane, no ka mea, ua ike au ma ka moolelo Hawaii, aka oia haawi ana, he liaawiin no ka wa naaupo loa o na alii a me na makaainana, a no ia ike oaia haole i hiki mua i Hawaii nei i ko lakon ano naaupo, aole lakou i ae e lawe i keia aupuni aka wa naauao nui launa ole mai, oia ka hoi ka wa naaupo loa, haawi wale ia no, he pono no hoi pahaia, inaikuaiia kela 24 000 eka ina S 240, 000 ma ka pa SlOO. o ka eka hookalii e aho iki ia, alaila heaha ka na makaa- ■ inana e olelo ai, no keia liaawi laimukuai ole ana i ka aina o na Kamehameha i haln. Eia ka pane ana, no ka pnni 1 wale i ka waiwai kipe lapuwale a ue ka ' PU ī'ama, a no ke ake pakela ai ■ wale ina papaaina a na kuliina. 2 So ke aloha ole o ka Lunamakaainana iaia iho, nolaila, aole i aloha ia hai, aole no aloha i kona ohana ponoi. ! _ Eiaka'u mea ehaeha loa iloko o'u ' ° olelo ana o ua ahikanana la, o o Hawaii, he Moi puni waie,' ■ ua like oia me ka bepe, a he hiki ka iaia ke huki i o ia nei e Jike me kona ■ makeniake." Kahaha! Kupanaha maoli. IJa olelo anei pela kekahi o na makaainana i ko lakou Moi? Ua like keia ha--1 na me ke kumakaia ino loa ia Hawaii ponoi, aka he aikane nae na kekahi o na lunamakaainana. nl-f Ulnu * e

kau aliaolelo o 1884, ia -vvb oia e waiho īaai ai i ka bila liooliui aapuni ia Huwaii nei 1110 Amenea. Nolaila, eia ka'u kauoha ia oukou 6 na liinamakaainanā, e liaua īuua oukou mau eke loloa i ehia nnana ka loilii, no ka mea, e haa-wi ana ka 'ona miliona ia oukou, pakahi miliona elnla i ka lunamakaainana ihiki ka ne p.na i ka hoohui aupuni. Akn, no'u il\o a mo Pilipo me kekahi poe 0 ne, aele makou e ae ana ia mnnno oua ahikaniina la oke kula o Kamaomao, a ke paipai pu aku noi au ia oukou 0 o'u mau lioa makaainana a aloha laliui uo lioi. Pehoa la kakou e hnna ai i keia manmva ina ike kakou i na kapena moku, aolo 0 hiki ia lakou ke hookele pololoi i ka moku i ke iwa kupono no ko lakou iko 010, a ona pahn, a ua aneane pilikia ka molm, a kokoko e nahaha ma na kuanii nnlu, nole nnei e pono inn aela ke lalau i ka hoenli oiai lakou he mau aela ua mnkauknu i ka liookele ana i ka moku? Ke manao uei uu hiki no, a i 010 e huli pnhn i kapoun okoa no na moku ln, a 0 hoopau i lee Knpena mua, no kona nauupo a mo kona lalau. Pela no kakou na maknainana aloha aina a nloha i ko kakou aupuui, ina ua ike kakou ua lalan ka hana a na hookele aupuni i keia manawa, he uhauha dala wale no, a he hookomo paha i ke aupuui iloko o ka aie kaa ole, aole anei ia lie kapena lalau, a mamuli nahaha-.ka moku, a lilo i 010. Nolaila, ke kokua nei nu i ka mauno 0 kuu hoa Hon. G. AV. Pilipo i hoopukaia ma ka helu 9 o "Ko Hawaii Pae Aina'' 0 kauoha ana Lioi e hui ae na makaainana ma ko lakou mau apana iho me ka hoolako ole i na mea kaua, e kuka ma ke ano naa- j uao me ka maluhia a me ka hoala ole i kek«hi mau manao kue aupuni, aka e kuka ana me ka manao lokahi, ame ke aloha ahi, a me ka ohana alii. I mau ai ke ea o ka ainn i ka pono a mo ka maluliia, a ms ka holo mua ma na moa a pau, nolaila, ke paipai nei au i ka poe naauao maikai o kuu lahni, e ku like iluna me ka manno lokahi, e kakoa pu i ko kakou Moi ma ka hooponopono aupimi ana, oiai kona mau hookele e kalele ana i ka muku oka waa a kaliuli ae ka waha o ka waa ilalo, lana ae la ka auwae i kahi haiki, e ku kakou ma kuaiako, e kokua pu, i ka hookele ana i ko kakou waa aupuni, i ole e poholo a nalowale, nolaila, o keia ka wa kupono me ke kali ole, mai -waiho kakou a hiki mai ko kau oka makahiki 1884 alaila hana, aole pela ko'n manao, e hana koke no. Uaike au i kekohi olelo pahenehene ma ka Elele Poakolu, e olelo ana, ika wve wale o na makaainam ika pilikia oke aupuni, ea he olelo pnpukn lon kela, aole ka paha ia i manao ua komo ke aupuni iloko o ka j pilikia, ae ua komo io no, no ka mea, un lilo 0 Wniluku, a ke ohi mai nei hoi o Emma i kona kuleana iloko o na aina lei alii, a pehea la ia, a heaha hou aku ka mea i koe? a mamuli ohi liou mai o Keelikolani i kona hapa iloko 0 na aina lei alii, a e ike auanei kakou, aole he aina lei alii i koe, a heaha ke kumu o koia pilikia, o ka iiupo launa ole o ka poe haawi nina, nolaila mai koho hou ia lakou i na lunamakaainana i haawi Tvale i ko kakou aina iloko 0 kela kau o ka makahiki 1882, mai koho hou ia lakou. He nui na mea i koe. Ua pau au īuaanei. Owau iho no. Joaiah. Haole.