Ko Hawaii Pae Aina, Volume VI, Number 27, 7 July 1883 — NO KE KOHO ANA I MAU LUNAMAKAAINANA NO KE KAU 1884. [ARTICLE]

NO KE KOHO ANA I MAU LUNAMAKAAINANA NO KE KAU 1884.

Kokoko loa kako.u, 0 halawai uleu mo koiĀuua auo nui, īuii ka poaliolu uiua i>. l'Vl). 1884. H.o v« ia a leakou o makaalu' pouo ai 110 kakou iho, 110 ka uiea ilo kakou ko kakou kuloana, a 0 pono ua meii a 'pau 0 hoomaopopo i koua va-iu-Hi iho, koun ok. kouu lanakila.

IMamiili 0 ko'u kiuuuaiua maoli iloko o kola liulo, uo nu kau he mii i hala ae uoi, ua maopopo luu ia'u, a ma ko'u iiiiui hoa u uku, e ku imft mn ka aoao o llawaii, ti mo kona lahui, na kumu o ka kakou luuilehin aua nui na O lima aiu\ iua iva n pau, uolailn, iui luanao au, ho 111011 pouo ia'u ko hoikeike aku irn.ua 0 kii, hihui i kahi mau mea, 0 haulo m'au O ka jm iti( —C) ko oukou koho nini i uiau L\uuvmaktu\iuana 0 paa aua i na oihanii aupuui. Ke koiuo mai ka poe 0 keia auo, lie poo lukou ua eo mua na lu)!u> uiia ma kii aoao o \ifi Kuhina, nia uu nhiau n pau iloko oūi Hale. He \valii nmoko a uia kahi ipukai inai na kuliiiia aku, ua iko nu i koia, a he oiaio loa- Xalail«, eia kti k'.o, eia ka poloai ia oukou 0 ouuuui hoa 0 ka lahui Hawaii Pouoi, a uieua makamaka aloliaiaHawaii. E hoopau loa i ka oukou kolio ami miii ina Luiiaiiuikaaiuam, Lunamakai, ua Luna Helu i kohoia uo 1883 noi, na Luna ohi 110 1883. Na lnua e ;io a pau, ua loaa ia lakou leekahi uku inabthil;i nuii ke aupuui mai, O ha lua -O ko oukou koho mai i na Luua, a ka tioao o ko - Alii a ma na K uliiua i kokua ui i mau Lunamakaaiuaiui, leo komo mai (<a poe o keia ano, aole ia ina ko knkou aoao. Ua liaule hupo kakou, aole he ulawa iu ilio, aia uu na Lunuuiakaainana 0 keia auo ma ku uoao u kn 31, 11 nie n;i Kulaiia i innkt?iutike ui. Lia ka leo u me k;t poloai ia oukou e o' u hoa o ka lahui pouoi o Hawaii, a me u;t uakamuka e aloha aiia iaia, ka~ p.ie lua iti nkii ka poe o keia ano. Haaleh' loa it\ aku ne ka \va pauole. Ahaule loakeiapoe, ]ai:akila o Htnvniiī Ola 0 Huwaii. Lanakila ka laliui. Ola kalahui, | O ke kolu O ko oukou koho mai no ! 1 ka poe ake i ka Oihana Aupuni. Ke ' komo īnai ko kanaka 0 keia a.uo, he lehua uiua oia 0 ke pio na kela aoao. I Humo ke KuhLaa Waiwai ma ka aoao I Akan. ho Luua Helu oe. He Luna Ohi j 00. Kuomi hoi ke Kuhiua Kalaiaina ma ka uoao lieiua, he Luaa Alanui oe/ He Luna Hooiaio Palapala oe. Kauo hoi ka Loio Kuhina i ka lima, a 0 ka Ilamuku paho, o oe ana Hope .Luna> inakai uui. A 0 ke Kiaaina hoi, o oa no ka Luuukanawai Apana. A koho mai oukou i ke kanaka e like me keia ano, ua haulohia kakou me ka hoka nui. Ke iko la no oukou i ka poe 0 keia ano. A Jiiki mai lakon i ka Ahaololo, he mau liuia O ikaika lakou no ka hoonui lilio he niau lima kokua no na hoapono ana i na hewa lehulehu o ka Aha Kuhina, ua hele a ku ka paila o na ekaeka o ka ino a ka lehulehu i ike maopopo ai. Eia ka leo a me ka poloai ia oukou a pau, e ka io o na io, e ka iwi o na iwi, 0 -Han-aii, a me ua hoaaloha i keia aina, Hoomoe. loa ia aku. Haalele loa ia aku ka poo 0 keia ano, o hoolilo ananei oia 1 ko kakou kuieaua, i kumu hoopukapuka no ko lakou pomaikai iho, a hoo* lilo ia kakou i poe poho, a nui ko kakou poino. 0 ka ka O ko oukou koho mai uo i ka poe no a oukou i ike ai. e kaalele ia aua ko kakon aoao, a liLo aku la lakou Ia iua kela aoao. O na apana e koho mau mai neiina Lunamakaainanaokehi auo, he ken aku no hoi o ko oukou lalau, a he keu wale oku no hoi o ko oukou puni wale. Ike no nae ka apana i ke kolohe, . uamuuamu no ,ka waha, 1 ohumu no ka naau, a liiki mai ka la o ke koho, koho uo, haawi no kalii pepa kupono i ke koko, komo mai no kela i ka ahaolelo, kapili no kepau, hana mai no i na haawe na ka lahui, he puni hoi ka nukunuku, nuku hoi ka wahiue, nonohua ka poe ivaiw»i, a pehea ka pono e? pehea pono la? Kia ka leo, he leo poloai nakealoha, he ualo i o'u kini o ke koko liookahi, a i o u kiui makamaka hoi, e noho pohai mai uei ia Hawaii. O kakou no a pau ine ka lokaM. Mni koho hou mai oukou ia uaoki, haalele l oa ia aku O lea hma. _ 0 ke koUo mni i kn poe liuia lepo me ua waiwai kipe. He mea ia ua ike ia i ka hana.ia iloko o na kau aliaolelo ano nui o na hana. Hāmama ko waha o na eke, hao kelu lima, keia lima, hao kela pakeke keia pakeke, konw na paalole : kau nu papale, haona kamaa.'hauuku w' w.nfi hulnU nn l-nu

la, kaiewa na huihui pohaku aloliilohi, kohu ona miliona ke aho. Ilaila, kakou la, pau oielo me ka luinii, kapena wale 110 hoa olele,- Oiivka makaui koua ikuilva. naua i hoouoe ia Wailuku. mai ka poli aku o 11 a Komi&iua 0 iuv aina Lti&lii. . Eia ka leo, lio leo ualo, o iu (iliu uun ia'u e knu io, a nie kuu' iwi, e o'n pilikaiia apnu. Haaleleia aku kouawahi I\arota, he iuo, he peiapela ia mau hana, liilahila Hawaii, nliiiakakouiamoaino, O ko 0110 —O ko koho mai 110 o oukou i ku poe hiu wai onu—Hilaliila kt\kou i koia poo—iīilahila loa kn poo nt\na i kolio mai—Koliu P, lakou i ka naku i ka papuhole. Pau ka iko, pau ka uoonooj makena ia meu ma ut\ aliaainn hookipa aku iiia Lunnuuiknwiiaua. 0 11 !V Luuainakaainnua wale uo ka moa īuanao nui ia eia poe 0, hookipa akw. Aia ilaila oMr. Kiiii, Mr. Palani, Mv. Tfaiua &c a uui loa. O ka ,uiOu puni iuu wiū oun iv oukou 0 koho 111 ai ai iaia, it\ lukou ki\ wala niua, akalii, nlua, akola, oka hole uku la no ia i ka uialu r ke alii i liona. O ka'u iko, o ka poe e manao nui am\ v_/ XIUUVU ltlvvi I*U sĪl»rUov\ QCki>V\ makahiki, tv me na haawinapakeu wale, 0 ltvkou (\ pau ka poo e haiuvi inau mu 1 ua aliaaina, a me nu moa iuu. Ho nui. opopo uo ia'u, o keia poo, a o lakou no ap<vu, aoka hapauui paha o lakou, o ka poe inu, o lakou uo he mau knuwa kuapaa, na ua hana uhauha a pau iloko 0 ka ahaolelo. E maliu i ka leo uwalo. E maliu ia'u 1 kou ioJ aiae kou iivi> e o'u pilikaua a 1 pau H*ial*Ujia kela mea. ino, uiai puni i ka hookamuni mai, liaaloleia, lioopoina loei ia aku.

E pau ka Liauioe. E ala, ua ao. E kaakaa na inakn. 15 ni ; a e uiaau ilio, lieaha la, ke aiio o taia raer., lie Pouo koko—Ae, ua'u o iioike ift oukou, uia oukou 110 a pau. 1 He waiwai uou. £Lo waiwai no kukou, i\ ke koho pono oo i ke kauwu ' xjpouo, a iiooloho, nooaooia Uou a uie kou mau pomaikiū, waiwai oe, waiwui kakou a pau. 2 H.O ola uou, bo olaiio kakou apau, Ake kolio pouo oq i kou walia olelo, lie kauwa aloiia ia oe i koiia baku. MaI&aia i kou pouo, kou rual\iliia, kiai ia oe ina ino e iiiki inai au&, alakai ia oe ma, ke alomii luaik&i, alaila ola oe, ola kakou a pau. Ola ka niua, ola ka lahui. 3 Se pouo piii paa uou, nou ilio ia pono, noupoaoi. Aoke maiia moi e koiloko o keia pono. A.ohe mana Kuhina , e ao aku, e kauoha aku ia oe, e like me ko ke A.kua, liuawi aua mal i Luuaikeliala i kela kanaka pakalii teia kanaka pakaki, pela no ka pono koho } ike kanaka i loaa keia poiio iaia. Nou keia pono mai ke Akua mai. Noaa mai ka ike, ka'-uaauao, a e koko ma ka aoao o ka pono. 4 He mea nou e pilikia ai, e nele ai, e kaumaha ai. He mea e pilikia. ai ke aupuni. Pilikia kā laliui, pilikia ka "waiwai laliui, pilikia ka poe waiwai, pilikia pii ka poe ilihuue. 5 He mea nou a make ai, make kakou a pau, maie ke āupuni, pau kona kuokoa, a pau kona laoakila. Ena lehuleha o Hawaii, e ike maii l keia raau manao, a o io'u ake kai, aia i no i ka poe i loaa ia lakou ua enaua ko-1 ho. E ku kakou iluna me ke kanaka' hookaiii ]a, a s wae, a e kaana na oukou iho, a e koko i poe kupouo no ke kauo 1884 e hiki mai ana. Ina ua lawa pono ma ko kakou aoao na kanaka maikai, noonoo maikai, naauao kupono, a kokua i ka alakai a ko lakon lunaikehala iho, a piha he 28 o lakou, alaila, e kinakila ann Hawaii. E kupee ia auanei na hana hoomaunauna a pau a ka poe naau kiekie, a puni hanohano lioi; a o keia kau o liiki mai nei, ke kau nana e pulumi i ka lepo, a e lioomaemae i ke aupuni. Ua hele a manoanoa ke iao. Ua kapnlu ia ka aupuni. Ua hao ia a keomaunauna ia kona mnu. waiwai. Ua a kahulihuli o 'Hawaii, no ka hawawa o ke kapena a iiie kona mau ku hoe. E ala e Hawali, a koho i mau pu kunialii i mau Nelekona oioio nana e e luku a e anai aku i na enemi o'Hawaiz. Ke ku nei ha mau walii koa kahiko no Hawaii, he uuku uae; aka,'he boa oiaio nae. Ua hoao ia iloko o ke «liī enaena, aub ikea ka oiaio. E lioopuipui mai i keiapuali a lawa peno. , Nani ino ka loaa aua ia oe e Hawaii t o keia iau kolio balota o 1884, he kau |ia o kou lanakila. I hookahi umauma a i hookahi puuwai e na Hawaii a pau. 32 haawi no au i ka ikaika o ka'u peni ma ko oukou aoao, e kokaa pu ia oukou a pau. Ua lana hoi me ka mauao hauoh", e ike ia oukou he maka, a he maka; ano ka aanawa e kokoke mai nei He mea ole ka luhi; aka, no ko kakou pono, a me ko kakau lanakila. Eae oluolu auanei au a me kekahi mau makamaka oiaio o ka leluilelui, e huipu | me oukou a pau. Ke holopono keia, alaila, e iiaalulu aaanei, a pu/,-f aa kuli o Kipiīmnn hau.kni, a me kona aiia kuhiiaa.

OKipikonaame kouama-u lioa, nn -alakni o ua liaiia lioopouopono anp\uii nami hoiuoiua i ko aupuui a lilo i meii ino. e ko. laiiiii, a 0 alw. li'ko me' ka lokahi, a e alualu ia lakou, e ukft ina A\£vliiiv pau a lakou b peo atu eū. E kupea in& kwmuliaiia a lakou e vipvi 1», a o \vaAvn.ln, a a hoolliolō. E lioola ia Hawaii. Ē kapilipili i koua m'au w&hi. poiuo. Ma koia iiope, q lialawai piuepiuo auanei kakou īna ka Pa.e Ain\ ma no kalai niauao pili nupuni aua. No'a ilio, aia ko'u kuleaila, ko'u aloho, P.IHO ka'umau liookauwa nna uo ka uuui, ka lianokano o ko'u aiun. E paa i ko. iuoa maikai o ka apana o Koua Akau. Na lakou au, nti'u lakou. E kuu K,ona kai opua i ka iai, eia au nou. Aolo oa\ o haalelo ia 00. Aolo Uoi a\\ o lioopoina ikau rn.au papahi lei i liooloi nuii ai no ko'u poo. Mai puui iua alapalii oleio, ua Uoo^. 1 liolo uiuiin.o au no kekalii apaua kol" 1 uku. Hc opa aUe walialieo i«. Onvi\vv iko G. *\V. P Houolulu, luly 4-1883 ;