Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 29, 17 July 1886 — HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU, KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU, KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA.

Tuberina. Kiikani.-i <• ' . 11. Moemne. j\ AIA iluna pono o ua puoa nei, e ku fum kekahi kanaka me ke kahea arm i ua huaolelo e like mēWkiirfkho; u uia iloko o ua luakini nei he elima iauKani ka nui o na kanaka e kukuli; like aua ma ka aoao o ko lakou mau ' noho, h ua paa lakou i ka uhi ia i na-j uhi keokeo mai ke poo a hala aku i ha i wawae; a ma ko lakou raau lima hema \ e paa ana he mau buke Korana (Baibala), a ma ko lakou mau lima akau, e pHu.aoa i na ihoiho kukui o ka poe i piha i ka mauaoio i na mea o kela ao; a mamua aka o keia anaina e kukuli ana kekahi wahine nanī lua ole, nona ka lauoho i hoohinuhinu ia me ka «vai o ke gula, a i paa hoi oia i ka aahu keokeo mai ka piko o kona poo a hala aku i hope; a e paa mai ana he umikumamalua kaikamahine opiopio ma ka hua o kona lole; a mamua aku o keia wahine e ku ana ke kahuna nui i aahu ia me ke kapa Ebod& o ka oihana Ka* huna Nui o Mahomeela; a mamua aku ona e ku ana ke kuahu i kalai ia maiioko mai o na laau »itima o Kuwela; a e ku ana he Umikumamalua ihoiho kukui i hoonoho huinakolu ia, a oia aē la ke ano o keia luakini pahaohao. ■*«E ka eaea heluheln; o keia luakini a kaua e ieokeo Linaholomae; a o kela kanaka e 'la iluna loa o ka puoa, o ke Kilokilo WBhiue ia o Poinikia; a o kela kaliuna nui e ku ala iloko, oia no o Oopuhue, a o kela wahine nani lua ole e kukuli ala iloko o ka luakini, oia no o Lemaala, ka mea nona keia nanea a' kāiia e hoohialaai nei. I ka īnanawa i ku iho !a o ua laakmi kamahao nei iluna o ka ili o r,a moana ala, ia manawa i puoho mai ai ka leo 0 na Kiai Naue ole o Eienale, me ka 1 mai, "Auwe !—He poe j£a*itiano ka jieia a kakou e hanaiuo' nfei ! U& oki na mea make a na Kiai Naueole o Elenale." A haule lika iho la na kuli 0 ua poe kiai ala iluna o ka ili o ka moana, e namunamu ana%o lakou mau waha i kekahi mau hua pule o ka aoao Mahomeda a lakeu 'i' manaoio loa ai. Oiai ua J?ei e ku ana, aia hoi ofa ke ue«" 1& i%ua me ka maalea nui; na ale ahiu o ua inoan% $la, &>r mea la o ka lai a Ehu ka hoā ; a ua pau hoi ka helenl na kikiao makani, b oia hoi ke®Kumu i maalahi ai ka nee ana o ua luakini maalea nei i mua. Oiai ua luakini nei o nee ana i mua, aia na Kiai Naue ole o Elenale ke nana mai la me ka hakilo pono ana, a ke 1 ae la kekahi i kekahi, "E—ke nee ala ua luakini nei i laiua, A ke i raai la hoi kekahi, "Aole no ka aui o na ale o ka moana kou mea e kuhihf wa ala," a ulu ao la ka hoopaapaa iwaeiia o lakou no keia halepule hookamani. Oiai ua Luakini la e nee awiwi ana, a ko ika ia aku la na kapa kahakai ō ■ kela aoro; manawa i puoho mai ai; na leo o ka iuaina o na kiai naue ole o Elenale, a holo like mai la lakou ■ e hopu i ua Luakini la, me ko lakou' mau leo e wawulo la i ka lewa, e i ann,. " He Luakiiu hoopunipuui ! He Ku-' pua, he Kupua keia, e pepehi kakou} a make!!" ī ka numawa i olowalu tuai ai ka leo u ka inaiua mai na Kiai mai, oia ka wa

i aleale bou mai aī aa ale o ka Moaoa, a maa la ka ipu mak&ui a tanni4oiiißL» iuujju£o uiai o ka ialapa o ke alii e o mai Ja lie mau mile ka mamao; a ia mauawa no hoi i owa mai ai oa paia o ua Laakini la, a liiolo iho la iluna o ke anaina nui e nolio la iloko, a' kahuli loa ae la oia a lilo i lio keokeo' e kooholo ia aua © aa mea u alo! hou ako la iia iioīa i ka ohuehu uo ka maaa ekolu, m Oiai ua liola e liookiaa ana i kooa ikaika, me ke ake e kau akuma kela.aoao, aka, loaa mai la oia i na kikiao makaoi ikaika a na fcausani Upa makani e haalulu mai la īloko o ka lapalapa oke tfhi, a oia ka mea uaua i hookuemi liou [ mai i ua lio 3a a opeapea ae la oia i ka [ lewa no ka ekolu o ka maoawa, a eua hou iho la oj.a iialo me ka hikiwawe ioa; a ia manawa »o i haliau hou iho ai o Leiuaala j;i Peinakam» i na kapuai mua o uu lio la, a haulp hou iho Ia oia ilalo oka mooua, a k&huli hou ae la oia he waapa kookoo no ka elua oka mHuawo. 1 ka manawa i haule iho.ai ua waopa keokie» la iluna o ka ili o ke kai, aia uo kona mau mea hooholo ke noho la iluna e like me ko lakou ano mua i hele mai %I; a i a uaauawu i pii hou mai ci | ka jnoaui a popoi iho Ia iluna oua waapa ln, a holo aku la ua waapa Ia īloko o ka hohonu me ka ikaika nui,

No k$ inaoawa pokole wale 'no keia iho ana ilalo 6 Jka hohonu, a hoea aku la ua waapa 1h ika o kekalii paba kupapau nui eku ana, i kalai ia mailoko mai o na pohaku Garanite (pohaku keokeo), a i hoomakaukau ia hoi e na Kiai ma ia wahi no na 'kupua; a o ka mea e komo iloko oua pahu kupapau la, aohe maua kopua nana e hoopakele.

I ka manawa i ike aku ai ke Kiloki-' Wahine o Poinikia i ua pahu la. o kona wnoawa no ia i lele mai ai i hope, a kaeehi mai la oia i ka upauma o Leinaala, a kuala aku Ia m»hope o ka waapa me ka puliki ana o kona mau Hma ia Peinakama kana hoe ka; a kaanini ae la oia iloko oka moana a hoea loa ae la iluna o ka ili o ke kai, me he ( i'ala ua make i kahola. Aloha wale / I Oiai o Leinaala e kaanini ana ilū'na o ka ili oke kai, lohe kohuliu ae la ! oia i ka leo kahea ona K.iai Nauē ole o E'enale e i mai ana, "Ua piha, ua piha makou i kou nani--," a emi hou iho la o Leinaala ilalo ma ke ano e haalele mai ana ke ola iaia; ano ka manawa pokole wale no, hoea ae la malalo o Linaala kekahi pahu aniani huina-ha, he ewalu kapuai kona loa, ahe eha kapuai kona laula, a i hoopuui ia kona mau aoao eha me na laāu; ana keia pahu i hapai ae 5a Leinaala ikna oJkfl ili kai, a pakdSrilio la kona ola. J Oiai o Leinaala e waiho ahia iluna ■ oua pahū amani la, e ahola ann hoi' koha mau lima mā kona' mau noao; a ] ehuliana kona alo aua moe' hoi kona mau maks, me he mea la ua haalele mai ke' dla iaia, ab!e lioi ka lōhe ma kona mau pepeiao; a aole ka rioonoo iloleo o kona naatt; a nie he mea la ika nnnā aku, ua make maoli no, a koe no, 'he wahi koena ' hanu uuku e nape' la iloko o kona umauma, a oia lioi ka na Kiai Naue ole o Elenale e riblfe 'la i ka lioopaapaa ma ka aoao oua pahu aniani la, oiai lakou e ku pohai ana he mau kapuai k«mamao mai ia Leinaala aku; a ke' 'i ae la kekahi, "Ua make oia." A ke 1 mai la kekahi, "Aole, ke hanu nei 1 no," A hooho ae la lakou riē ka leo lokahi. "Ūa kupono loa keia wahine ■na— 1

•Ke kihāpai pua o Eleaale Ka Mahinaaī piha i ke aloha—a wawalo ae fa ka lowa i' ko lakou mau leo hooho o ka haaoli, a lohe ia akn la ka leo o nia pahn liilii e hnlulumai aiia iluna o ua moann la, i panai ia mai me ka leo houhene o na mea kani, a me na puali mele e kauaheahe 'la ko lakou mau leo me ka uani nui wale, a ka uhane e hauoli loa ai. E ka mea heluhel», o keia pahu aniani malalo Leinaala, o ke Aniani Liilii no ia o Tuberina, ka mea a ua ui kaulana la o Peresia i hoomoamoa nui ai, ma ke ano elike me kona nloha i ke Kihapai pua o Elenale ka mea nana keia pahu Aniani; a ke ikē iho la kaua e ka mea heluhelu, i ua Aniani Liilii la o Tuberina e hoopakele ana i kona mea nana i malama me ka maikai a na Kiai Naue ole o Elenale e haua ino lrf, a me he mea la e i mai ana ua Aniani Liilii la— 0 ke aha la ka hala a ke kanaka 1 haua ino ai i ua kai-—la Ke kai lawe a mea "Waa umauma ke ala e hiki ai Pae maule i ke ka Homia - e E waiho ne kana e ka mea heluhelu iaLeinaala e hiolani ana iluna o ka palni Aninni a ko nhoimi, e nana ae lioi kana la Linaholomae a me kona mau mea hooholo ohw, I ka n.ar>nx\ n ■- i haule mM ai mawaho o \ia waap& la, ia manawa no i komo aloi ai ka ihu o na waapa ala iloko o ka pahu kupapau, a konio

aku la o Oopuhue; aia mauawa no i oili mai ai ke Kilokilo Wahiue o Poioikia mahope otm waapa la, a liookahali ae la oia iaia ilio a 3iīo i kiuo Hee, a holo aka li oia me ka ;ne kn nana hop© loa raai i konu ukuli okn pilikia, a natowale nka la oia iluko o ka papakw o na moaiia 3». A uwila hou uiu: