Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 46, 13 November 1886 — HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO LEINAALA, KA IPO HOOMAHIE A NA UI EKOLU KA NANI E HINA AI KA MANAOIO: KA UI E HAULE AI KE KUPAA O KE Kihapaipua o Elenale KA MAHINAAI I PIHA I KE ALOHA

Ke Aniani Liilii o Tnberina.

Kakuuln e O. 11. Maelnae. MOKUNA VIIi.-Holn 10. Ko Kihapa)[>ua o Elenale Ka MaWnaai i pihn i ke aloha O ! Ooe anei ia eke aloha Auwe ! I nehea oo i hiki niai ai e ke aloha ? T MAI LĀ o Elenale, " Ina ua hiki ote JL i ko f u mau litua ke wehe, ka mea i oi ae ke oolea i kou mau lima; pehea 1 ■ oe i nianao ai e hiki ia oe ke wehe, kii niea nona pa uianamana 1 like ka paluj>al« me ke keiki uuku." Pane aku la o Leioaala ine ka hua olelo ano hoonaukiuki, " Aola anei o ko'u mau liiua ka uiea nana i hoolilo i ka inana o na Kiai Naue ole o Elenale i mea ole ? Aole anei o ko'u mau lima ka niea nana i hooUaahna i ka mana o Mari-orcdo ? Owau hookahi wale no } ka mea nana i kiloi ae ia oe mailoko ae oka Mahinaai au i aloha ai. A ! —E kuu aloha; heaha hoi keia mau kanla i kuu lima ke manao ae au e hana.''

Me keia man huaolelo i kulou iho ai 0 Leinaala i lalo a hopu iho la i na kanla e hauhoa ana ma na wawae oka Pueo, a 1 ka manawa no i pa iho ai o kona mau lima ike kaala 3 o ka manawa no ia i moku ae ai o ua -kaula la e like me ka lopi popo t )o; ala Elenale hoi 3 he ole ka moku. Iloko wale no o na ininuie pokole, ua hemo ae la ua Pneo nei o ka "Waoakua ia Leinaala, a hoomaka ae e ku iluna, aka, ua hina hou aku la ia ilalo no ka poniuniu ika waiho loihi ana iloko o keia mau la. Mahojw iho o kona ala ana mai, nana mai la kopa mau maka huluhulu ia Leinaala a pane mai la, — " 0 Leinaala anei keia a ko'u mui maka e ike nei. " " Ae, " wahi a Eleaale. " Auwe !" wahi aka Pueo. " Ina no ka owau kekahi iwaena ona Kiai Naue ole o Elenale, ina no ka ua haule ko'u kupaa i k* nani o keia wahine; pomaikai oe e ke Kihapaipua o Elenale» i ka loaa aoa ia oe oka wahine ui i like me kou nani, a o ke aloha no ko olua."

la manawa uo t hohola ae ai na olieu 0 up Pueo4a, a ka moe aku la i kana huakai no ke Kihapaipua o El&iale, kahi hoi a Marī-orodo e hookolokolo mai la i ua Kiai Naue ole o Elenale. I ka lnila ana aku e ka Pueo, huli ae la o Leinaala ma a hoi aku la, i ko laua hiki ana aku i ka Lokowai o Tubersna, ua noi mai la o Elenale ia Leioaala i ke Aniani Liilii, a i ka loaa ana aku, ua kahea ae la oia me ka leo nahenahe, " E ke Aniani Liilii o Tuberina, e Uookaawale au oe i alanui no maua e hoi aku ai/ ! Ualulu ae la ua wahi pahu am'ani la, a oili aUu la he mAamalama 1 liko me ko ahi ka nla, a komo aku la iloko o ka waī, a ia wa uo i niuiu ue ui ka wai o ka Loke wai o. Tuhuina, a pii aku la iluna he Waipuilam, u no ka ikaika o ka ume ana a ka waipuilani iuiiia, tia ia mea i hoihoi m;ii i ka wai i waena kotiu, a ma na aoao o ua Lokowai la i hole aku »i o Leinaala uia a hoea aku la uia ka «oao komohnna o ka pa kaua 1 Kulina Eieele, a he'e aku la ma kahi a kanaka e ike mai ai, I ka ikeana mai o ke kanaka mualoa

puana ae la ola i ka liaaolelo, " 0 Leioaala paha ke—ia—ae oia no," a kahea ae la oiti oie ka 3eo noi e hiki ko lohe īa i lealif mainao loa. 1 ka lohe iina o ka lehiilohn i ka inoa Leiuaala, ua piha koko 110 la na alanni i na makaaioani, no ke nko e ike akn i na helehelena o Leinaala. Iloko oka wa a Leinaala a me kana aloha e hele ner tloko oke alaka ona mHkauiiiana, e haawi ana oia i kona rnati Jiina a elua no ka lolu lima ana me ko na inau makarinana, a e ike ia aku ana ka hamama leo nui mai o ko lakou mau waha no ke alolia. Ae; aloha io akii īa uo, iua paha no ka laliui Hawaii nei o Leinaala, ina paha ua oi foa aku na kumakena ana. ; T I ka hiki ana aku o ka lohe i ka makuakane o Leinaala, ua maule iho la oia me ke olohewa o kana mau olelo, e kaniailio aku anaoiai'kona niau alii, me na olelo a ka m6a i pan ka noonoo* kanaka, " 0 kuu kaikamahine na make anei ?—Aole, ua ola mai nei ke ohane wale no." Me ia man huaolelo i hoea aku ai o Leinaaia a'me kana aloha i ka Halealii o kona makuakane; ūa ike mai la kona mau makua i na maka o ka laua kaaalei aloha, aole iho la he aho i koe iloko o laua; a oia ka ka mea kakau e puana aenei u Aohe ahoo Pona ua nd wale Kihe mauliawa i ka ua aka awaawa." I'ka puai ana ae o ka lono 5 na pana laan a pau o Peresia no ka hoi hou ana mai o Leinaala ao'e i onake, noiaila, tra malama ae lakou i man ahaaina hanoli no ka 'hoi hou ana mai oke ola oka hooilina oka noho alii; a he manawa mahope iho, ua 'puni ae la ka honua holookoa i ka lohe, a hiki loa aku la i na pepeiao o Lina-hu a me Lina-ma, a ua lilo ia he mea hoonaukiuki ia laua.

Nolaila, e ka'mea helnhelu, e hoomaaao iho oe i !<a hiki moa ana o Elenale ika halo nlii o Leinaala 3 o!a kona halawai mua ana mii kona' maknahine nana oia i hanan, aua noho iho la kona makuahine ma kona aoao, a hahai akn la i ka moolelo e pili ana no kona hapai ana iaia, ka lawe pio ia ana o ko lana aupuni e Peresia, kona hanau ana iloko 0 ka hale paahao o Kulina EUele a me kona kiloi la ana iloko o ka Lokowai o Taberina. 0 na kamailio ana a pan a kona makuahine, ua lilo ia he mea na kana keflri e uwe nni ai, a me he mea la, o kōna makuakane kekahi nialaila e hoolohe ana i keia moolelo walohia. Maane» e waiho iho kaua e b mea heluhelu, a e huli aku kaua a nana 'ka Ike Kihapaipua o Eienale, kahi ake Kupua Mari-orodo i noho aku la. - MOKUNA IX. Ka Lunakanawai mua loa Ka Aha Hookolokolo mna loa Kokua hewa ka hihia He ehaeha na hoopai ana.

Mahope iho o ka hala ana mai o Lei- j naala ame Ēlenale mailuleo mai o lee! Kthaj»aip«ft o Elenale, k manawa i ike ! ia aku ai ko Uomo ana o na Kiai Nīiue ole o Elenale iloko o ua Kihapaipna la,; ma na ipuka he umi kumamalua o oa ! pa la, a i waena kohu o ke ApO o ke 1 kauoha ī ku pohai iho ai ua poe kiai la, 1 mai na Aeto gula a liiki !oa i M pnalikoa Nanomeli e hoopanl anaika 1 pa, a koe ka Pneo oka Waoakua ko lakou luna nui ke paa la no i ha ii|iena a ke Kilokilo Wahine o Ponikia. Oiai na koa e ku nna, aia o Mari-oro-do e noho ana īlnna o kona nolio alli; a e paa ana ma kona luna kana kopua i kapania o " Lala," a malana o koiia poo kona papalealii o " Luli Ole," ake nana *kii ina holehelena o na kupua I:i. me he no hakumaknma la i ka liele a piha i ke aloha no kana keiki He manawa loihi kot>a noho ana, mh oia i huop»krt *fen i hookahi huaolelo I kon;i mau kanaka, aka, e haka pono ana ka nanama a kona wau maka maluna o ii ; i aefo gula okolu, n uu> he iv,»?a la. aia īluna o lakou ke Mkoī o kona noonoo; a i kii hoiH l !o;i o kona nana ana i aoi ae ! m kona poo a nana ne la ma ko ia aoao, a pane akn ?a ika luinolelo, " Anhea *\. Kiai o ka Po." [Hoomanawanui a keia pnle ae.]