Ko Hawaii Pae Aina, Volume IX, Number 49, 4 December 1886 — HE MOOLELO KAAO NO ANE LUDIANA, KA UI E HAAHEO AI KA AINA O HIROMA KA Hale Aniani O Wanadeina, A O Ke Kauwa Hooko Pololei. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ANE LUDIANA, KA UI E HAAHEO AI KA AINA O HIROMA KA Hale Aniani O Wanadeina, A O Ke Kauwa Hooko Pololei.

Helu 9. MOKUNA IV. V Ka JlO leh; iiuna ok» luwa—Ke iloko o ria uo —Ku fioik« r»ol' ka holoholoua. PANE Aku la na manu, iiehea la ka ioihi o ka nalowale ana ? I aku la o CoineracJa, kokoku e utni makahiki. ia tniti)Hwa i pan« ae ai ka aeto/ ina pela owau kai iko, ua lilo ko kaikaniaiiine ia Diabolo, ua lawe i.i i ke aupuni 0 Ke Ahi Aloa (Hirotna) Ia manawa, pane niai la o" Naiiean :, e ka tnoi ; o kau oe maluna o keia I;o au 1 holo mai noi 3 a ina manawa a pau au , e niakeniake ai e holo a<• lele paha, alailii, kaiiea iho oo i kona inoa BafudaE. J» uianīwa i pii ae ai ka inoi iinna o y t»;t jio la, a hoonmka aku la oia e hele, Ē a i kona hiki ana mawaho o ka pa, t kaĒ hea an la oia uie ka leo nui, "e Palada- | hone e lawe oe ia'u i ke aupuni o

Ia inanawa i lele aku ai ua lio uei, he manawa pokolo wale no, hiki aku la oia i ka aina o Panapololo kahi o na liua ai i a pau oka honua, ao ka moa ana i ikn | ai ma keia ouiiuni o Inn'-ioa, Laewaka f waka; o keia kiai ho Honu oia i kapaia £ he "Honukuhiki," h« uniikimiainalua ona hui, a hn omikniniimalua kui o !S" kona poo. ? 1 i;a inanuwa i ike mai ni ua kiai lu, I kahea niai la oi me ka leo nui; e Pahidahone e, e !;elc apa oe ihea ? % I'ane iho Ia \m lio nei, e hele an i au t ika aina o llirotna. I I inai la na Honu la, aole e loaa ia oe | ka aina o Hiioma, ua huna ia iloko o I. na ao polohiwa oka lewa, ua paku ia e | ka uahi uliuli o Keahialoa, ua paa ina r pani hao naue ole, aole kupua ikaika l nana o wehe o ike auanei ika mea huna i a Diabolo. ! I ke-ia manaw», lele poīolei aku la ua lio la i ke komohanH, a hanu aku la oia ; maluua ona aina a pau, a kaapuni ae la a puni ka honua, aohe nae he loaa o ke aupuni o Hiroma. I Lele aku la oia i ka lew i, a iaia e lele ana, halawai aku la oia me ke keiki I al oke aupuni o Huita Flee!e maluna * L >na hainaka lele i kapaia o Hume«l i ale. | I ko laua halawai ana, ninau aku la | kekahi i kakahi, mai hea mui nei oe, a | e hele ana oe ihea ? Pase akn la o Gromerada, mai ka aina mai au o Arabia, a e hele ana au e imi ' ! ike aupuni o lliroma* I mai la Ia ua keiki nlii nei, o ka'u * no hoi ia e imi nei. Ia mauawa i hui ae ai laua hele aku la laua e huli, a i ko laua kaapuui ana i ka Ifwa, ua kokoko aku la lana i kahi i puka mai ai ka la, ia manawa honi uku la Ihuh i ka hohono uahi, a hoomauno ae la Uuia o ka aina paha keia o H iionia. A i ko kuia kokoke ana ak)t, *'.u !.'i laiia ika it»l.itnalam;i o ke sihi e pii , iknui, nolaila, awiwi aku la lana i j i-n iaua k'le ana, ia manawa no, loho f ]ji l:uia i ka halulu e pii mai ana 1 mai ka honua, ai ko laua nana ana iho. K īko iho !:i PiaUoL' l o hol tnai ana t«aik>ko ao o k i " : " 'n i> o Ho -m;: 11 o. Ht iko ''io.a iko i' i 'ki'. j KUj « iuat .i'.ii,', 11 'huia. a «. . k«nk\ ahi o ILm* F.l<h>lo tUt \ H| ka ho r,i]ad ihonc. a aaHu iho !a la\ia ■HUia lek'. H

la manawa i uln iho ai ba pou.li ia laaa a tiHlowal« a« 1» luua i ka maka o Dialx>lo, a ia uiaHawa no i kfta!o ae ai o Dittbolo ii}u ko laua aoao lnlii, a «uku ae la koiiii ihti ilnnn rue l<n hoopuka ne i ka.olelo. flauna kanaku mni nei hoi, a hoolai ibo la oia ilnna o kn lewv me ka nnna um mao a ui>t:mei, 'uolw na« ana i i ike aku. No fa mea, hoo/naka aku la oii e lela [iolok'i ina ni hao o Hirotna, aia uiunawei i ukali aku ut o Palaeiahone mahofi6 ona, a i ke kokolee 'aoa a"ku 3 kahea akn fa o Dial>olo: "E wehe ena paiii o Keahialou, i komo aku au e ike i ka nani o Ludiana, l:a Ui e haaheo ai .ni])uni o Hiro;i)a. Ia inanawa i wehe mai ui ua pani hao o ua au|iuni nei, a konio aku la o Dial/010 i ukali ia o Pukdahuut; a hu inanawu pokole wale no, hoca aku la lakou i na (>uka o ka hale ;ilii Amabar.i!a, kouio aku la o Diābolo iioko, a iu manawa i loho aku aī o Diabolo i ka ntii aku o -lea han n o kekuhi' ineA inahoj)e ona; nolaila, huli hou ao la oia iliope a pan« aku la. Ho'! Paladahone, ua hiki mai. 1 ka uianawa i loh'e ai ua' lio la, uhuhu ae la oi i iloko o ka hainaka lele, a loho mai Ia o Diaholo, a ia mānawa, nana mai la oia me ke ake e ike iai'a, aole nae lie ike aku, nolaila, kahea aela ota me ka leo nu», "E na uhane legeona, e hoa oukou i'ke alii, oiai, ua hiki mni o r j afadahone.

la manawa i a mai ai ko ah: o na wal)i a pau, a ia nninawu h y okah? no i komo liise-»ku ni Ha--4io-4»—iloko o haleaiii me ka iko 010 mai o Dml>olo ia lakoa nei.

A ia manawa i lohe aku ai kkoa nei i ka himeni o ka poe e mele ana, a i ka hope loa o-k« inele ana, pano liko'ae la lakou: Mahalo in o L>]dtanu, ka Ui e haaheo ai ka aina o '[•Ii» 4 otn«. lii manuwa no i himeni ao ai o Pulad<ihone mo ka puanaana i ku ololo: ,! Ka Hale Aniani o WaDadeitna, Oia ka Ui e haaheo ai ka aiua o Hiroma." Ia monawa i himeni mai ai ka hainaka lele o ke keiki aliī o ke aupuni o Huita Eleele, me ka i mai: "Na hvsa ohia gula ekoh» o Mauna [ Ta-mara, Oia ka Ui e haaheo ai ka aina ō H irottia." Ia mana wa i pane mai ai o Diabolo, ua oki ka himeni ana, ua hewa ka oukou himeni ana, ua pane mai nei oukou o ka hale aniani o Watiadeima oia ka ui; a olelo mai nei kekahi, o ka hua ohia gnla ekolu o Mauna Ta-mara, oia ka oi o ka ui. Hoole mai la kupoe himeni, aole makou i himeni aku nei pela. A huhu k>a iho la o Diabolo, me kona kuhihewu na kona poe himeni no e himeni nei pela.

Iloko oia manawa i fcorno aku ai o Diabolo iloko o kekahi rumi, a leahea uiai la ia Ane Lneliana, kotno mai op iloko nei, a ia mana'wa i hoea nmi ai o Ludinna mai kekahi rumi mai, a ike mai la o Ooimraān i kaim knikaiuahine, helelei iho la kona wainiaka i ke aloha, a ia nnuiawa lioi i komo aku ai o Ane Ludiiuia iloko o ka i'umi a Diabolo e noho ana.

la manawa i pane aku ai o Diabolo, E kuu kaikamahine, ua ike ak« nei an i ke ano o kela hale Auiani, a ua nana iho au mawalio, hookahi wale no kanaka e helo aea iloko, ho keiki alii nani loa, a oia palia kau kano o maro ai ke ae oe e ko« kaikamahine, I aku la kaua k*ikaraahine, aole a« o ao o iawo o iuia i kau« ua'u ko 010 <>« oaa ko'u nim luakomako iaia, a oia k«ia; Ho makLMiiako au i ua hua ohia gt»!a okoluo Mauna Ta-mara; ho niakomake au i ko komo lima imahi momi o Naromol.i, aia :i loa:i koia fnau ttua iaia, alaila, o l;a'a kati- la o ntaro ;»i. No keni mea, nolio niah'o iho ta o l)iab.»lo aoU- oia i [>ano ukn, Uoko o koia m:inawa, ku ao !■» o Pi;tb'lo a helo tt ' t i i kokahi ;< i:i « ( > I\-jk ;.:u i ī k:t !tnaaka t 1 aku la oia t kotia tt»au V':\īw ' 0 1:1 O Ai'.o 1 «noak»laova j_tloomansuY»»ui a kvia }>uU> ao,]