Ko Hawaii Pae Aina, Volume XII, Number 41, 12 October 1889 — HOIKE KULA SABATI MA WANANALUA, HANA, I KA LA 29 OSEPATEMABA M. H. 1889. [ARTICLE]

HOIKE KULA SABATI MA WANANALUA, HANA, I KA LA 29 OSEPATEMABA M. H. 1889.

Ua hoomaka ka hoike ia o na Kula Sabati ī ka hora 10 me 00 minute am me ka Himeni Hokq Ao Nani aoao 190 a na J Akela i pnie. Ua hoomaka mai ms ke Knla Sabati 0 Kaupo ka moa. Oka nui ona haumaua he 10, 7 makaa 3 keiki ma o J K Kahoopii ke knma. I ko'a manao ma ka'u ike aku i keia kula, he ku maoh no ika eleu, ame ka mikioi, ka lawelawe ia ana ona haawina, aole owau wale, aka, oka poe no apau ī ike i na haua o ia la, a o ka'u leo poioai imua o oukou, hooiuau ia na haua maikaiimua. KULa BAUATI O KIPAHULU. Oka oa. oaa haumana he 20, 14 j makua, 6 Leiki, ma p P Kalana ke kumo, he ma. : kai no na haawina o keia kuln, aoho mea a ka naau e loi aj, a pe la pu no me ko lakou mau himeui, a tia keia Kala Sabati i mele mm i kekMii mele, Lawe no a lilo, a e ike ia no ke ko ana o ia mele, ma ka P«p« hoonoho noho mnhope ae. KE KULA O MOKAE, 2 mahele o keia kula. Na pokii ka mua t> ka nui, H Z Kaipo ke kumu, hooKahi wahi keiki uuku nona na makahiki 3a i ole ia emi iho paha i ka'u hoomaepopo." O keia no hoi kekahi keiki i ha ae ai ka aka o ke anaiua i ka uwe ana, aka iloko no oia nwe, a 1 ka wa i ninaa īa aku ai, ua pane mai no ia Ina mnau apan, me ke pani aua īut maka i kona mau lima, a he nui kana ioao haina j paue ia mo k"a olou nui, me he keiki ala aa kupono i ka paue ana ia mad ninaa, iloko o ka wa e ninau ia ana iaia, aole.no oia i lioophu i kona nw9 ana, a hiki ika pau ana o kana haawina. Ka Papa ona makua. Oka huiua he 6 ma o H Z Kaipo la ke kumu, ma ka nana ana i keia Papa, aole no he ku ika eleu, aka me ka malie no nae ko lakoa mau heawina, oia no oe ika U pohn, ka lai pu—Aka i "ahona ia Papa i na pokii loaa kahi hookanaho. Himeni Hui Hoku Ao Nani aoao 181 Ko Wananalaa 1-1 hanmana ma o M H Reuter ke alakai. O keia ka Pu pa i nelo i na pok\i, aka, he ku no aae; ika eleu na haawina, ame ko lakou mau himeni ahe maikai no ke naoa aku. Oka hope loa keia ona Kula Sabati o ka hoike atJI.

Ko Keanae, aole i hiki mai, hookahi wale no haumana o D W llapihna, aole nae oia i hoike ift, ua haawi aku ko Kaha Kula Sabati Nai iaia, oia kekahi lala oke Komite. Oke kumu no ko lakou hiki ole mai i ka'hoike hui. Ku mai la ke Kahu Kula Sabiti Nui a kahea mai la ia D M Piliola k< haiolelo o Kaapo, e hoike ae i kona manao imua o nu Kola Sabati a pau i akoakoa mai a me hi makaiknī,! Ua hoike mai oia do kekahi manu hulu naoi, a nui aKu kona mau hoakaka ana, a hoopili mai oia ioa Kula Sabati mai Kaapo a Wananaloa e hoo-, mau aku i keia hana. A pao kana, ua kahea ie o J Akela ka haiolelo o Kipahulu, a he mau olelo paipai no kana e pili ana i na Kula Sabati, a nui wale aku kana mau oleīo; naauao A pela no hoi o E Kaulana, he mau olelo hoolana kana i pahola ae imua o na kula Sabati. He aneane piha ka makahiki ko'u noho ana ma Hana uei, aole o«a i lohe he Kula Sabati o Kau ; po ame Kipahulu, aka i keia 1h ua hoike mai oukou iko oukou elea e ko Kaupo, nona kela olelo kaulaua, Ka| ua pee pa pohaku o Kaupo, a pela no hoi o Kipahulo, aka e liooi aku i ni haaa i Bitt& ao fea maiia»a e hiki mai aoa, aolehoio ko Wauaunlua oiai he puu nui o Kauwiki, a pela no ke kulana o ke kula Sabati. He nui aka kana mau olelo naauao imua o ke ana ina.

A pao kana, na mai ke knhu kul» 1 Sabati Nui E M Hnnuua, a hoouialu | mai i ke aoaiua, uo ka men ci«!ku maoawa a ke komile e Loike uiai ai i | ka mea e lilo ai ka makaua helo ekaM. lia uiauawa ia uo ke pihoihui a me ke Kupiiikii» a e ike ia aoa hoi ke ausina e oni ana, e ak# aku aua Loi o kn lohe aku i ka mea e lilo ai k* hālu ekahī, la maōawa i ku mai ai o S W Kaai kekahi lala o ke kouail?, a wahi aua t hd ekolu uiakou komite, owau, o D W Nupihea a me J K Hauuoa ka Lana Hoomalu o ke komite. O ka'a nae e hoike aku uei o oukou, aoWi k» uiakou olelo haoholo. No ke kula p Kaupo, hookahi oua kee, o ko lakou aiai i ua uieui haku. He mahalo ko l u t ko Kipahulu, 'uo ka mea he poe hou lakou. A 1 ko he hauoli m kekahi ®|ki uuku, a pela uo me iko Wauaualuaf so- j le oae he aui fcku o o» olelo. ' 4 ! ! Hoike « ka «lua hapakolu o U j IX W, Napiha* -Ca hoike ;bj»i ; oip m ke kula o Kiupo, he mahali au

īa kulA, ūo ka liele mal mai kalii loihi | mai ftceaae 20 railGj mnhalo ekatti, 110 5 ca makua, mt\halo elaa no n» keiki lii- ! lii 3, a noi aka kaiia mau olelo no ia knia, Ko Kipaholo, be mahalo ia h»Ja do ] ka nui oua haumaina. Ko Makaalae he -9 keiki, a hookahi a*u me kaonlaa be hookahi wale qo keiki paanaau o ka haawiuo, ahe ku wale mai no ka hapa nui, a h.e wahi ano hoohenehene eae kana i ka papa makua, ma ka lakou himeni ana, me he la e hiamoe ana. He kaulaua i ka wai aniani, eia ka he hapala ke kea ī keia la, ahuae la ka aka oke anaina. ! Ko Wananalua o'keia ke kuta ni ma ka himeni, he maiklai. O ka LiuiakauakanaWai a me ke kkhunapule, aolo o'u I mahalo ia laun, a bui nku kana mau i olelo naauao, a hoi ae no kona mahalo I no ke knla o Kaupo. Ua iioike mai o' Hanuna ka Luna HoomHlu, ua hlo kn helu eknhi i kp ■'kula oKipahalU', he buko Ī3aib;tla' kaekao wai kola. i I ko Kaupo. niakana elua—Buke Wehewehe olelo Baibftln, a \ ko Mokae ka makana okolu—Bako kauoha hau, aole n'u makann i ko Wananaiuni akn he mahalo ku'u ia kula no k;i Jo;in ole o kekahi opio, he inākaa wale u6, Na Kev Icsepa he haiolelo imua o ke kula S>b.-iti o Kjp«hulu, no kn h»-a ■wi aoa ika makan);, a ua hafiwi iti ma ku lima o J u he mau olelo ptu pai kuua ia kula. A pela uo ruo ko kula o Kaupo, ua Uaawi ia ma ka liuia o J K Kahoopū ka Buke Weliewehe huaolelo Baib'ilH, ahe mau olelo paifj)ai no kaua ia mau kula; a pela no hoi m"fc ke kula o Mo kae, ua haawiia ku mukaoa ma ka luna 0H Z Keipo, O keia ae la no na kula 1 makaua k » o ka pau ae la uo ia o ua haua, a haiolelo mai ia o lnaepa imua o ke anaiua nui e uaua aua ina haua o ka la. | - Ena kula Sib-iti mai ka ua Peepa pohaku o Kaupo, ahiki i ko Wanau«i lua nei. He loihi un la a me ua hiki i hala aenei, aole au i īke i ko Ka upo, a akahi no au.K. ike hou īa lakou 1 keia la, a pela no ko Kipahulu be o!e lo hoolaua knua, ej like me "kekahi hj meui i mele ia mai, "Lawe no olīlo."

Aaa pahola 00 .kjaoa olelo hooIKUM imua o na kulw £>abiti apnu—B hooko i ka hana ine ho:>ikHika—A hoopili ae la i ko laaa Hoo)aha i i aaā tas B K K iloko o ka nopepn i ko laaa p&kefē aua i ka mano niuhi o ka moana, nolaila, 0 ike iii 00 ma ke kula /Bsbati o Kaapo, he uui na maho niuhi, aoai ooho a hoopalaleha, e ho<>ikaika i ka hana, a pela ko Kipahula, Makne a rae ko Wanaoalua, ahe uui aka na olelo kohu wai meii ka momona, nolaila, ke baavn aku uei au i ko'u m>\halo i ka olelo hoohoio a na komite. E.M Hanuua —0 ka hoiko a ca komitQ, ua iawa ia, o ka lakou ieo, owau ia, a o kona manao nui no ke kula Sab&ti o Keanae i ka hiki ole m&i, ahe nui aku kana mau olelo epili ana i na kuia Sabati, a ae 1« oia i k>3kahi manao ano nui īna e hiki, oia hoi 1 kei(i Kau Ahaoleio ae, e hoomana ia na ku r mu kula e paipai 1 na haumana kula e hele i ke kula Saba:ti, oia hoi, ua minamina aqi ia ua kei|ki.

A ma ka'u ike i U piba poooka iuakini, ua manao nu o ka poe makai kai ka hapa nui, aka e Liooi oku i ko ka kou maa hana ponp imua, Imua a kaii ka hae o ka lauakila. Hookuu ia ua i|aua me ka hiuaeni Hoku Ao Nam aoa:o 125, a me ka a Kev. J K losep». ' P. PUHALAHUA. Panahoa, Hnne. Opfc. 1, 1889.