Ko Hawaii Pae Aina, Volume XIII, Number 12, 22 March 1890 — HE MOOLELO KAAO NO OLIVA GULA Ka mea i kapaia KA HAPAMANU A HAPAWAHINE KA NANI HOOMAHIE A NA IPO HE LEHULEHU. A O KA MEA NANA I HOOHAULEPIO KE KUPUA BOLUONA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO OLIVA GULA Ka mea i kapaia KA HAPAMANU A HAPAWAHINE KA NANI HOOMAHIE A NA IPO HE LEHULEHU. A O KA MEA NANA I HOOHAULEPIO KE KUPUA BOLUONA.

He Moolelo NO KE AU iiAHIKO loa 0 Arabia. Ae aku la ua kaikamahine ala me ka pane ana aku, aohe kanalua o loko o kuu naau no keia mea, ake aa nei no hoi au% holo i keia la. Ia wa, houluulu mai la ua alii powa ala i kona poe koa apau he ehiku haneri i mua o kona alo, a pane aku la oia penei: I keia la, e haalele mai ana ka luhi a kakou īa kakou, e hele aku ana oia no ka aina maliliini, kahi hoi nana e lumaī mua mai i kona kino iloko o na alina maewaewa a ka hookahe koko. Nolaila, ua kahea aku nei au ia qu kou apau e hele mai e ike maka i kona hele ana, a me ka nalo ana aku o kona mau maka mai o kakou aku nei. I kela wa hah'r-Du maila na poe koa apau, kukule maila ko lakou mau nanaina, haikea maila ko lakou mau helehelena me he mea la, aole hookahi o lakou.i ae e hele ke aliiwahine no kela wehi i maopopo ole ke ano. la wa, kē liuliu ia mai nei na mea kaua a ua kaikamahine la. E laa na pahikaua i hookala ia a oi aku kā oi mamua o ka pahi umiumi, na koi kaua oi loa, na ihe no lakou na oioi i hele. a laumania, na aahu kila, hoi e hoopuni ana i kona kino, a me kona lio lele nona ka inoa o "Nokedura.' 7 O kona kahu hanai hoi, ke uwe mai nei oift, a ke kaumaha luuluu pu la hoi kona maknakane powa.

Aka, o kela kilokilo Tase, aole loa ona nana aku no ia.mau mea apau, aia kona manao nni i keia wa o ka hooko o ke kaikamahine alii i kana tnea i ūni ai. Hoomakankau iho la no hoi ua kilokilo Tase la i na mea e pono ai o kana huakai hele me ke kaikamahine alii. A i kona ike ana ua makaukau oia, oili ae la oia a walio a nana ae la oia i na ouli o ka lani a ike ae la oia, o ka la a laua e upu nei e hele, he la ino ia» O kekahi mau kuia hoi no keia huakai, oia no ka uwe' ku-o mau aua o kona ui&vi makua no ua Ohwa Gula !a. A ua inaopopo mua no hoi ī ke kilokilo, he uku aua no ka ae mai o kona | mau haku e haele laua i keia la. I iloko oia manawa» hai aku la oīa i I koua mau haku ik% olelo aua aku pouei: I Aol* maua e helo an* i koia la, aka, iaka la apopo īuaua e hele ai, he la ia (i haawi ia niai no uiau*, I iSo keia mau olelo aua kiiokilo ala, ua hoi iho ia ka manao o kona mau I niakua ai ka olu, me ko laua manao Luiiikow». lioi, o ike hou aku ana no la |,lioi laua 1 ka laua loi uia kekalii la ae, |Cia ka auauol aole- , Ko ka luea, iko'a po ilio a lakou i iiioo iho ai» ai ka liapalua Uko o ua ,po la, v,a puolio ao U o Tas-o ko kiloki,lo mai kvma \vah\ ms>o ae a hana ui«llu »ho la i na vvo a psva.

Ai ka makaukau ana, komo fiku la oia a loaa kana kamalei he alii a lioala malu iho la me ka pane ana ibo. E kuu aliiwahina opio—e, e ala, no ka naea, ua makaukau ke alaiiui no kaua. a i hakaliā wale do ia oe a ala mai oe, alaila o ko kaua haele no ia. Pane ae la ua kaikamaliine la, ae, e ala aku au, a ala ae la oia a komo iho la i kona mau aehu ai ka paa ana, ua pane aku la oia i ke kilokīlo penei: E hele ae paha wau e ike ia Papa ma ? Aole wahi ake kilokilo i pane aku ai. No ka mea, ma oe e hana ana pela, e loloiahili loa ana kaua. Kolaila, mei hana aku kaua pela, e Hele no kaua ana ka hua o ka kaua mau hana e hoike mai. Ae mai la no ua kaikamahioe la a hoomaka aku la laua e hele i waena konu oka ino ame ke anu e alai mai ana mamua o ko laua alaheleOiai laua e haele ana maluna o ko laua mau lio aohe hookahi mea i ike mai ia lauanei, a oia ka ke kilokilo i paoe akn ai i ke kaikamahioe alii Oliwa Gnla penei.

E haele ana kaaa, eia ka'a ia oe e kuu haku wahiūe maikai, a i loaa ia kana na poino ma ke alanai, alaila, mamqa ae oka hoea aaa mai oia mau poino, ke haawi e aku nei au ia oe i kei» wahi paolo. £ paulele oe mnluna o keūa wahi puolo, oka makoa kena, o ka ikaika pa hoi ame ke ola, aohe kupoa naoa e hookiekie ae maluoa ou ke p» olele nae oe maluna o ka mēa maloko o kena wahi puolo. E kuhikuhi pu aku aua no hoi au ia oe ike ano au e hana ai a loaa noai ia oe he mao* pom&ikai muiloko mai o kena wahi puolo. , Aia iioko o kena puolo he apana pcpa 1 kuni ia me na haaolelo ekolu penei,* U. 8. ,RUa kau ia hoi kela mau hua ekola m.a ka palena o ua laina ekolu e moe hainakolu ana. Eia hou hoi, I haele kaua a 1 make au ma ke ala a kaua e hele nei. slaila, ē hoike aku au ia oe mamua ae o ka hiki ana mai o ia mau mea penei: A make an, e lawe oe ia'u me ka hoomanawanui a maluna o ka piko o kekahi mauna kiekie, a kanu iho oe la'u me kou msu lima ponoi, alaila» hoi isai oe. Hele hou aku oe ama ke kae o ke kai ku iho oe, wehe ae oe i keoa apana pepa au e paa ala, a e hoihoi f.e oe I ka hunolelo S a mamua o ko alo, alai'la, waiho iho oe ia mau mea a pau ma luoa oke one, alaila, e kaomi pono iho ko manamana hma akau mawaena Hodqo ka apaua pepa, alaila e nana aku oe iiuna oka īlikai i kahi hoi a ka huaolelo U e kau aoa, e ike no aaanei oe i ke aupuni Dainao e Ule aiai ana iluna o ka ehu ake k&i me he kaupu hehi ale ala.

Hooliuli aa oe i kou &iaa &aa ina kahi oka haaolelo E e katu aaa, e ike no ananei oe i kekahi Hipa Keokeo i paa koua mau kiwi « ui«i koua kiuo ioa huihui Gala oke alohe. alaila, o kou alauui ka hoi k £ hele ai e iuoi a loaa ka mea a kaua e hele nei e huli. E hoohuli hou ae oe i koa unua «ua ma kahi » ka huoolelo B e kau au« me kou hapai ole i kou maaamaua lima ilana, e ike koke no auauei.oe i kekahi kumolaau uui e ku »ua iwaeua oke kula, aia malalo oia kumulaau kekahi pahikaua i kuui ia iue ua huaolelo au e ike ala ma Ka apana ipepa pen<?u U. S: s hoike aku au ia oe i ks aiiu o kela mau huaolāio okolu peuei; Ok* mk> o keia Uaaolelo U, (Uno* £<«•) oin hoi, he "ii«uau mua," he au puoimuaia. Oka li "vlelo R, (Bofiua) oke wia o i«» "Uooilina mua," o keia ka eiua o ke aupuui. O ke aoo 6 ka huaolelo 8, (S«xu£ero) oia hoi, ,% Ke alil o h laoakilC o keia ke aupnni ēkola. Y<?oei hoi ua hoouohouoho piUa &ua ao keia mau huaolelo ek^u», Oke aupuui oiua, oia L* kuaoleio Ctiofiaa oia uo\e Hupuui inua au e hiki mua aku ai, ke aupu.ui hoi i ia o Duiuao» i pa«.