Ko Hawaii Ponoi, Volume I, Number 24, 26 November 1873 — Untitled [ARTICLE]

Ma kekahi kolamu e ae o ka pepa o . keia la e ike ia iho ai ka ol£to hoakaka a ; na Kuhina a me ku palopala i ke Kuhin;i Noho o Ameiika iio ka hoopau ooa i ke Koikahi Panai Like maluqia o ke kaliua . haawi ta Puuloa. K hoomaouo ilio ko makou poe heluhelu, ma ka la 7 o lulai i , hala, ua hoolaha ae na Kuhina i ka olelo kukala, ua haawi aku lukou i ke Aupmn j Amerika e hana i kuikahi ma iu »no, ;i o ea kuikahi I», ina e kukakuka aoa ke Atipuoi Amenka, e waiho ia aku u«> ia nnua 0 keia Ahaolelo ae <• tnki mai nna, na lakou ka apono aria a me ka hoole. O la mea i manao ia e ko kakou inau Kuhma ! ua hoouna ia aku iio ia i \VaBinetona, aka aole nae he pane i loaa mai. a nolaila, aole i maopopo ia kakou lie makemake io paha ko na Kuhina e noho nei e hana i kuikahi oia ano aole paha. Aka, me ke ; kali ole ana e lohe rtai i ka manao o ka Peresidena o Amenka Huipuia no Jieia mea, ua hoihoi kōke no ko kakou mau Kuhina iua kuikahi nei i manaoia. He : hana kupanaha loa kera a ko kakou aupuni i kahi aupiini. Aole ma- ke ano maikai, aole hoi ma ke ano kupono ; aka, he hana hoomaauea. He mea hiki e noonoo ia he hoino niaoli. Iloko o ka ; moolelo o na lahui, ua ike makou ua kn- : kau la, o na hana o keia ano a kekahi lahui i kekahi luhui, oia ke kuinu o kekahi mau kaua. He luhui nui o Ainenka ■ a me ka lokomaikai, u nolaila, oole paha : lakou e manao ana e hoopai mai ia kakou : no ka lalau o ko kakou mau Kuhina, ; a me he/mea la, e hoowahawaha mai ana , no lakou no ko kakou hana lapuwale, a aole hoi e hiipoi aloha uiai ia kakou e like me na wa mamua ae nei. Ua olelo ae na Kuli.ina, o.'ke kumu o ; ko lakou hoihoi hou ana no ko lakou ike | maopopo ana i ke kue o ku lahui i ke Kuikahi Panailike. Ina o keia ka oiaio, ] aole no ia he kumu o na Kuhina e hana pupuahulu ai ma ke ano kamalii i ku ole 1 ka hanohano o ko lakou mau kulana kiekie, me ka noonoo ole i ka m.inao o ke aupuni e a lakou i nonoi aku ai e hoolohe mai ika lakou kauoha. Heaha la ka hewa ke kakali no ka pane mni ko kakou ; makamaka Peresidena Kalani mai. a iua i e hoole mai oia i'ke noi a ko kakou mau ka olelo ana, nolu he make- i make i ka panai uiiii aku ia l'uuloa, nlu- | ila, oka pnu no ia iik: ka. innikii'. Aka, i ina ua ne oia, a e hooinakaukau ana hoi i olelo ee-like rto ke Kuikahi Panailike a me Puuloa, alaila, im hiki no i na Kuhina ke waiho aku ia mea a pau i kahi ku- ; pono e waiho aku ai—oia hoi i ka Ahaolelo. Ma ia hana ana pela e pakele no ; na Kuhina i ka hoohaahaa ia, mai ka iie- i nehene ia mai e na lahui naauao o ke ao j nei no ko lakou pauni kaftīalii. e like nīe : ka lakou i hana iho nei, o l o ka hewa i oi ! aku, oia uo ka pau ana o na launa inaka-' maka ana me Amerika, no ka mea, oia no ko kakou maikai mau. Ina e hoole ka Ahaolelo i ka apono ana ; i keia "Kuikahi. ke halnwai lakou ma ; fceia Aperila e hiki mai ana, alaila aohe kumu o ke aupuni Amenka e kue mai ai i i ko kakou Aupuni, no ka mea, o ka Aha- { olelo ka mea i hoo-manaia i»a ke kanawai I e apono a e kapae i na kuikahi. Aka i ! keia wa, he pono i na Kuhina e amo i ka ! hoahewaia no ka imi ana i kumu hewa, oiai, aohe kumu io e hanaai lakou pela.. O ke Kuikahi Panailike e lilo ana ia he mea e hoopomaikai nui ai i ko kakou i aupuni, aka, ma ka hana naauao ole ana a ko kakou mau Kuhina. he wahi pono mailuilu loa ke loaa ana ia kakou i kei&' wa. Nolaila, ika nana aku heomamalu j kaumaha ko kakou oihnna mahiai no keia i hope aku.

Ma ka pepa o kela pule iho nei ua hoopuka aku makou i na inoa o na Hoa hou ehiku o ka Hale Ahaolelo Alii, e iike me ia i hookohu ia ai a i apono ia hoi e ke Liī Ka Moi., O keia mau hookohu ia ana, ua halawai mai no ia me na apono nui ana o ka lehulehu. Oiai o keia rnau keonimana a pau i hookohu ia he mau kanaka lakou i ike nui ia e ka lehulehu, ma ke ano hooholo mua, noonoo ana i oa mea hiki ke hooulu i ka loaa ma ka aina nei, a o lakou a pau he poe i komo nui ko lakou mau pomaikni a me na no ho hui ana iloko o ke ola o keia mau pae moku. O Mr. John Moanauli, o kekahi ia o na kanaka Hawaii kuonoono o keia kulanakauhale, i hoike mai iaia ilio he ike ma ka aipakiko noeau ana i kona mau loaa, a i hoala mai laia iho ma ke ano e ike ia aku. lie kulana kona i oi ae I maluna o kahi poe, a ma ia ano no hoi i : loaa ai iaia kela inoa hanohano he hoa noloko o ko kakou Aha Kau Kanawai; aole nae oia i komo mua i na Ahaoielo o : ke Aupuni. O William Thomas Martin, o Kau, Hawaii, a me Mr. H. ī

Kuihelam, o Wiulukn. Maui, liu mau kanakn luu.i i kohio piiiepiue iloko o na Kau Ahaolelo, a iHawelawe ma na oihaua' lunakanawai, n lunaauhau i kekahi mau ; manawa ma ko laua mau apana iho. He ; mau ona hoi no na anm palahalaiia, a he ' mau keiki lalawai ma ko laua mau : iho. O Mr. Johu P. Parker, o Waimea, I Ilawan, he keonimana oia i kaulana no kona uinu am» mu, ;i o ku oi hoi o na ; kanaka hauni liuloholona nui ina ke au- : pum, u uia kon:i 'iooinakaulii a me ka noeau ina k i huopunopoiio akahele ana ! na waiwai o kona uiakuaknne. i kona kuonooiHi O Mr. Archibald S. (Ake.) h«v haole kalepa nui o 'kc kulanakuuliah nei, a i inare i kekahi ii na puulu walune o kakou. a <> ka hapaiiui o knua iiKiii {'(iiiiaikiii ii pau eia no iloko iii io ko iiupuni. O Messrs. Wiltler (Waila) n ;ne Dowselt (Kimo Pelei kane,) he maii Leounnana lauu i lioomahele like iloko o na K'ini Alnolelo no kekaiu muu inakahiki, a e kaukou pu nei ina ua hooikaiku ana a pau e hooeueu i ko kakou waa uupum, uie ko l&ua inau . pomaikai iln> No keia mau hoa hon i kohoia i hiki aku ai ka huiua o na 'lu <» ka Hule Ahaolelo Alu i ku uiiii kumamuwalu, kehuipuia me na Kuhuiaeha, u me na Kiaaina ekolg. aka, ma ke Kumukamwai, he iwakalua ka palena o na hoa uo ka Hale Ahaolelo Alii.

Ma ke ki: ann mai o Ua mokii kuna SSet- : lie Merrill, i ka Poaha aku nei a me ka mokumaliu Kilauea i ke ehiahi Poaono nei, i loaa inai ai ia makou na lopo maikai no .ka ka Moi huakai i Kona Hawaii. Ma ka ; hora elua a ine ka hapa q ke kakahiaka Poalua i hiki aku ai, ka Moi a me leona mau ukali i Lahainu. Ua lele oia iuka, a ma ; kahi o ka Mea Hanoliano ke Kiaaina P. | Waholelua o Maui, i hooluana iki ai no kej kahi manawa, a malaila no hoi kona paiaa ! kakahiaka ana. Ua haaiele iho ia Lahaina : mawaena o ka hora 10. a me ka 11 o ke ka- : kahiaka. Mamua ae o kona haalele ana iho ; i ka inalu uiu o.Lele, ua haawi ae la oia j he haiolelo pokole nia ka ianai o /a Hale : Hookolokolo, imua o ke anaina kanaka i ; haiamu ae e ike kino a e lohe hoi i na ma- : puna leo alii inai iaia pouoi mai. Me na leo aloha o'uolu i haawi pokole aku ai oia imua o lakou, a i panoi ia mai'li&i e na leo huro aloha o kona mau makaaioana, . Ma ke kakahiaka o ka Poakolu kooa hiki ana i Kailua, Kona, Hawaii. Ao ka lono i | hiki mai,'ua oi ae ka oluolu : inaikai o kona : ola kino mamua oka vva ia nei. Ua hiki ia la ke noho ine ku oluolu kupono ma ka i pipaaina i na manawa ekolu oka la. Me ! keia lIIUU lono i loaa llllli, ki; lana ([(•i 1.0 niiikou manuo e loau no ia ia ke ela u mt ka olnolu inuikai o kona inau la mua.

Ua likk me he poka pahu U i haule mai iwaena o kt kulanakauhale nei, i ka wa i laulaha ae ai ka lono, ua hoihoi hou na Kuhina i ka lakou olelo nonoi ia Amerika Huipuia no ke Kuikahi Panailike ame ka haawi ana ia Puuloa. Ua lilo i mea e nune nui ia e na kanaka o na ano a pau, no ka mea, o ka hana ana ine keia he hana hoohilahila no ia a ko kaKou aupuni i kahi aupuni, a he hana kamalii hoi maluna o ke kahua pakaulei. Oka lakou mau olelo hoakaka, a me ke kumu o ko lakou hoihoi, hou ana, ua ku kulu ia maluna o ke kahua ehoike mai ana i ko lakou ike mua ole i ke ano o ke uupuni a me k,i manao o na kanaka, i ko lakou aiio muhee holo lua, a pela hoi i ke a'no kopono ole e noho i inau hookele no ka pomaikai o ka lehulehu, a me na anaina kanaka nui, aka, ma ko lakou mau pomaikai pili kino wale iho no i hiki ai ia lakou ke hoomalu, a malama. He hoike ana mai hoi iko lakou paulele kapekepeke, a ma keia hana hope i hooiaio loa la ai ka makou mea i kapa mua ai no lakou : "Ua kaupaonaia iakou ma ka mea kaupaona, a ua ikeia ko iakou nele," iloko okawa o ka haunaele koa. He mea hiki ole ia kakou e hilinai me ka paulele nui ana i ka lakou mau hana, no ka mea, ua hoike mai lakou i kahi hawawa nui ma ka malama ana i ko kakou pono a me ka maluhia.

Ma ka puka ana ae o ka bga?ta o kela ao* ao, i ka Poaooo nei, ua hookaniae oia elua leo mele i Ua wa hookahi, e kekahi malalo ponoi aku no ia o kekahi. O kekahi leoe hookani ona me keia : "Eolioli ana no paha ka lahui mai ka hikina n ke kooiohana keloheponoaku.ua haopau wale ia kela naanao nana i hoonune iho nei i na puuwai ona Hawaii ame na haole." A o kekahi leo e puana mai ana malalo iho me keia : ' £ kaumaha ana hoi kakou a pau, no ka mea, e loaa uuku mai ana ia kakou na uku no ko kakou mau luhi o ka hooulu ana i na waiwai," Iloko o keia mau puana leo ana elua he olioli a me ke kaumaha i ka wa hookahi, aole i akaka ia inakou ke kulana a me ke kahua maopopo i ku ai o ka mea hookele; ke haawi aku nei oia i na poloai hooholi ī ka lahui itia kahi o k'o-na /'amnaha i komo pu ai me kakou.