Kuokoa Home Rula, Volume VII, Number 18, 30 April 1909 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

/h" th ),fu r.r,,. h> a i a olike mc m mi(r>rc .1/V/.YV. i''' i./ ko Uawouii •m , < M-t.< " MOKUNA IV HOOM/\KA.UKAU o Hiiaka-i-ka-poli-o-Pele no ke Kii ANA IA LOHIAU—KA HELE PU ANA ME PAUOPALA'E —HALAWAI ME WAHINKOMAO—PAU NA POO O NA Akua 0 PAN/VEVVA I ke Okiia e Hiiaka. [ lIOOMAUIA I "A oiai he huakai īmi wahine kaa ame ko wahi pu v ia," 1 hoomau mai ai ua wahi luahme nei 1 ke kamailio ana, "nolaila, ea, maopopo ole aku la ka hana e pono ai ka olua huak.u imi mei maik,u. A e ninau aku nāe hoi au ia oe: molu ka ihu o ka puaa īmua o na wahine elua a olua i huh mai la; heaha ka olelo, a i ole Li, heaha ka makeniake o ka puaa?" Pane aku Ja iu \/dhi elele ner "Eia ka makemake o ka puaa, e hoi hou ui in.ui wahine i kahi o Olepau, ke ahi. Haalele aku nei au, ua lele loa ke aho o ua'lii nei. A ua makemakeia hoi, ua mau wahine nei e hoi aku laua nolaila no ka laua wahi pono, ma hoi he wahi pono ka laua. Ma ka ike hoi a ka mnkaula, aia ka ī kekahi wahine olaua ka uhane o Olepau tla paa īloko oka pola pai/ oua wahme la." Alaila, pane ae la o Hnaka "Aloha ino ka hoi ke alii o Maiu E awiwi hoi ha oe ī loaa aku ua mau wahine po'i uhane nei?" Hoomalei ae la ua wahi kanaka nei e hele, o kamanaīa o kahi puaa ī uwe alala loa ae ai, a, noke loa ae la nohoi ī kupaka me ke kupaka ino ana, me he mea Ia e ake an i e hem i ,ie rc\v k i n,i i 'ana ak- kannka. liupaka no ua wahi puaa nei, noke no ka ī ka'uwe alala. O kahi kanaka hoi, ke huoikaika la 1 ka puhki i ua wahi puaei nei. O ke kurru o keia kupaka o'ua wahi puaa nei ame ka alaU nohoi, oia kona īke-ana ia Hnaka. Aole nae he wahi hoomaopopo īki o kahi kanaka ī nei hana a ka' puaa. Ua hele niai li ua wahi kanaka nei me ka mama nuij a haalele īho k oia i kahi luahine waiwai, oia hcy, o Hiiaka e kunoni hele ana īke alanui O ī w>ke ua waln kanaka n°i, a, aohe walu moa \ Uaa ik', o na wahine ana ī hookolo aku ai Ano J."i liiaa nle, huli hoi mai la oia me ka nele. J ua wahi kanaka nei e huli hen niai ana, ke īke aku la no o Hnaka, aīa v,a oia i hele hoolalau aku ai ma kula a nalowak aku la īloko oka ihma Aohe makemake o Huaka e halawai hou rrie ua wahi kanaka nei. -Ia hoi ana mai oua wahi kanaka nei 4 ua, loa mai la oia e halawai hou me kahi luahine i ioaa mai ai īaia, eia nae, aohe wahi mea ona a ike iki mai iua luahine nei. No keia nele, ua loa aku la oia a hiki i Honuaula i kahi o ke alii, e waiho a raake ana* laia nohoi a komo īluko o ka hale, nmau mai la ka makaula: Auhea na wahme nei"? Pane aku la keia: Aohe i loaa aku nei ia'u kekahi wahine, koe wale no nae ko'u halawai ana aku Wl we kekahi wahi luahine, ua hele a kolopupu, Aole nae paha ua wahine luahine nei \ olelo mai nei la oe no ka hana n ka puaa? i mnau hou mai ai ua maneī. He olelo no kana o ka pane ana mai ia'u, no ka mea e pili ana īka puaa. Olelo mai oia, penei: Ekolu ano o ka uwe aka puaa—a he oiaio, e uwe alala ana kahi puaa la wa a'u e kamaiho ana me ua wahi luahine nei. Hoomau mai la no oia īka olelo he mea e haule aku ana, he pololi, ahe makamaka. Malia eia ko ja nei makamaka ī hope, oia ke kumu oko u nei uwe. A auhea oe, wahi no ana 1 kamaiho mai ai īa'u, ina he iini alii ka hana a ka puaa, alaila, o ka hookuu iho no i ka puaa 1 ka honua, a nana no e hanu a e irni aku ī ke alu, ina'he alu io kekahi r.vaena o ke aluka kanaka. Ma keia wahi hooki īho Ia ua wahi kanaka aei 1 kana kamaiho ana, a īa wa i pane ae ai ka makaula: " Auhea oukuu apau e mai nei. Ua poloki ka hoike aka elele laia no i hoi mai nei a ku ma ka puka nei, ku niai nei no ke Eahoaka o ua wahi luahine nei. Aole kelahe luahme maoli, aia nae hoi ika mole ka eepa. Oka wahine nae laia ka uhane oke ahi nei. Ua hoike mai la no ua whine nei i ke ala oke ola īmua o ka elele nei, oia ka hookuu īho ī ka puaa a na ka puaa e huli i kana alu ī makemkeia ai e huli, oko īa nei maopopo ole nae i -ke ano o na olelo a ua wahme la ī hoopuka mai ai A no u no nae ka hewa o ka hai mua ole ana aku nei īaia nei, e hele a loaa he luahine, hahau no ka īhu o ka puaa. O kela wahine luahine, oiano o Hiiakaikapohopele. Aia iaia ka uhane oke aln nei. Nolaila, ua make ke alii o Maui, o Olepau, ua hewd ka oukou nana maka ana aku nei ia Hiiaka.kapohopele. Aloha wale ke akua. Pau no -na olelo a ua mnkaula nei, o kona ku ae la no īa iluna a puka aku I.i mailoko aku o ka hale, a hoi aku Ja no kona wahi. E hoomaopopo kaua ma keia wahi, e kuu makamaka heluhelu, i keia wa a ka makaula i haalele iho ai i ka hale 0 Olepau, aole i lele loa kona aho īawa, oi'ai au no kona uhane iloko oka hipuu uka pola pa-u o Hiiaka, nolaila, e nana ana kaua ī ka lele loa ana o ke aho o Olepau. I ka hala ana mai o kahi elele a ka hoaa nui wale, ia wa 1 hoihoi hou au ai o Huaka uua iho a kona kulana wahme opiopio, Mhko no me m ana i hele mai ai mai Hawail mai. j}<u J r ; !d ct kf aikane, uliaele pu aleu la. Aole i pau.