Kuokoa Home Rula, Volume VII, Number 41, 8 October 1909 — HE MOOLELO HOONIPUUWAI NO KA UI NOHEA Meliana Salema A I OLE Ka Opio Noho Uka--Iuiu o Ke Kuahiwi [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONIPUUWAI NO KA UI NOHEA Meliana Salema

A I OLE Ka Opio Noho Uka--Iuiu o Ke Kuahiwi

MOKUNA I Ka HuaKai Holoholo Waapa a ka UiMeliana Sai.r-ma,--Ka Opio Noho Kuahiwi Ml! na It,io PiINAHKLE— HaUI.E PA-HU KA MANAO 0 NA l'OWA—Hlki Mai ka lloopakkle i ka wa I->ono. He manawa loihi no ia a ua wahi manuneie kani ana, a hiki i kona lele ana, mamuli paha o ka lohe ana o ua wahi nianu nei, i ka owe ona lala laau maloo i ka llikmi, ke kunui pah:i o kona lele ana. Nolaila, no keia kaawale ana'ku o kahi manu, ua nui loa iho la ko Meliana minamina no ua wahi manu nei, r>o ka haalele ana iaia, kona wahi kokoolua oia uka wao nahele. Nolaila, ku ae la oia iluua, me ka halo ana o kona mau maka ma o a maanei, a iluna hoi o ka wekiu o na lala laau, me ka manao o ka ike aku i ua wahi manu nei ī kahi i lele aku ai, aka, oia mau manao ana nae a ua Meliana nei, ua halawai mai no ia me ka ne» le. Ame ka hikiiele o kona hauli, i kona ike ana aku i kekahi Ilikini ua kokoke loa ma kona wahi e ku ana, a hoo maka ae la oia e uwe kapalili me ka uwa ana: Kokua! Kokua! Kokua!" A paa ana ka walia o ua kaikamahine nei, me ke kupee pu ia ana o na linui a paa mahope oke kua. A kani iho la ka aka aua lapuwaie nui nei, me ke kaena ana iho: Ha. Ha. Sa te le la—Loaa k.i'u manu, Sui lo se 1" He hana maamau kela i na Ilikini, i ka wa e lōaa ai o ka lakou pio, e nui ana ka hauoli. He oi loa aku nae ko lakou hauoli, ina lakou e hoihoi aku ana he mau kaikamahi ne ui, elike ae ia me Meliana, a hiki imua o ko lakou alii, e lil° ana ia » a mau mea paha e loaa ai elike ae [a me keia a kaua e ike nei, i punahele na ke alii. A pau uohoi k,i luhi

ua loaa he makana mai ke alii mai, Oka np|ip wale ihp no ka hana, a he poe okoa ka mea nana e iuhi aku, a e aihue aku l na mea e loaa ana ia lahou. Maanei, e haalele ae kakou i ka Ilikini e kuoe hele mai ana meka hauoli me kana pio, no kahi a kona kokoo» Jiva e kali mai ana iaia ma kahi o ko laua waa, ame ka waapa oke kaikamahine, a e huli ae ko kaua heluhelu ana i ka Opio noho kuahiwi, me kana mau ilio punahele, ame ka hlo ana o kahi Seporo, (Sparro\v) i alakai kamahao no ka hoopakele ana i ka Ui Meliana. Oiai ka Opio noho kuahiwi e nailea arta i ka nolio maluna o kekahi puu pohaku iiui, malalopono o kekahi kumulaau Oka nui, m'e kana mau ilio punahele e okuu ana ma kona ao&o. Ua ike aku la i'a ika lele ana mai a keia wahi tnr;nu a kau ana maluna ae o ke kumulaau Oka ana e noho nei, a kani kikiko'u iho ka leo o ua wahi manu la, me he leo hanehane la no ka ilina, e kahea mai ana iaia, aia he mea i makemakeia no kona hiki aku e hoopakele ae ia i kekahi inei poino. Na keia leo mele e kani kikiko'u nei aua opio nei 1 lohe aku ai mai kahi nianu mai, ua hoopiha loa moiame ka eehia, a no ka lele ana aku o ua wahi manu la, no hma o kek.ihi kumulaau hou aku me k«i mau 110 o ke kani ana. Ku ae Ia keia a hahai aku la ma kahi aka ma= nn i lele aku ai. K ka makamaka heluhelu, aole no pahi oe i poina nia ka helu mua !oa i puka aku ai o keia inoolelo, 111 a ka pu!e aku nei i hala, oia hoi ka helu 40 o keia pepa, e pili ana i kahi manu hulu nani, i like aku me ko ke gula. Oia no kein manu a kaua e ike la me ka hoohewahewa ole. Nolaila, e hoi ae kaua ma ka laina pololei o keia moolelo, oiai, ua niaweheweheia ae la ko kaua pohihihi no kahi manu. Aolenoikuu iho ka lele ana aua wahi manu nei, oiai, ua īke iho la ua wahi manu tiei, i ka Opio noho kuahiwi e kolo liele ae ana malalo, nolaīla, hoomau no kahi manu 1 ks lele ana maluna oia nei, me ka mau no o ke kam' ana. Ua hoomau no ka lele malie ana aka manu mamuaoia nei, a hiki-ma kekahi wahi inoali alanui makamaka hou loa, 0 ka pau no ia o ke kani ana o ua wahi manu nei. E hoomanao ia, 0 keia wahi a ua manu 1-l i hoopau ae ta i kana kani ana, o kahi no ia a ua wahi manu nei i kani mua ai i ka wa a Meliana e noho ana ma ka ponaha i loaa aku ai ika llikini, a hiki i kona wa i lele ai. Aka, i keia hiki ana mai la nae o ka opio ina ia wahi, he momoe wale no o ka mauu kana e ike nei, a oia kana i nalu nui iho ai iloko ona, heaha la ke ano o keia meheu. Ua ku malie iho la nae oia no ke kali ana i kana mau ilio punahele, nokamea, o kana mau ilio wale no ka mea hiki ke hanuhanu i ke ano o ka meheu, a ua maopopo ia laua ke ano o ka meheu, ina paha he meheu holoholona, a meheu kanaka paha, ame ke ano o na hoailona e hiki ai i ua opio nei ke ike, i ka' mea nona ka nieheu e moe ana. ' I ka hoea ana mai 0 ua mau ilio nei imua o ko laua haku, oiai ua opio nei e nana iho ana i ka meheu ana i ike iho ai, ia wa ua kuhikuhi iho Ia ua Opio noho kuahiwi nei 1 kana mau ilio punahele ma ka meheu e momoe ana mamua ona. Ua huli like iho la ke poo oua mau ilio nei ila--10, me ka holoke ana a puni ko laua kahu, a haawi mai la 1 ko laua mau wawae hema imua o ko laua haku, me ke konini ana oka huelo o ua mau ilio nei. Mamuli 0 keia hoailona i loaa i kana mau ilio, ua ike iho Ia ua opio nei, he Ihkini ka, ka mea nona keia alahele me kekahi mea i maopopo ole iaia. No ka loaa ana o keia hoomaopopo i ua opio nei, ua hookolo aku la oia me ka eleu mahope o ka meheu o ka Ili~ kini, a o kana mau iho hoi, ua hoi ae la laua mahope o ko laua haku me ke a-o-a ole. He hapaha mi] e wale no ke kaawale oka Ilikini e ahai la me kana pio, mai ka opio aku. Aia hoi, ua loaa aku la ua Ilikini nei; e holo ana me kn mama, a e auamo ana nohoi i kana pio ma kona kua. ' ' ke ana oua °P'° nei 'ka Uikini mamua ona, ame 1 lkc ole mai n °h°i oka Ilikini iaia, ua wehe ae la'oia i kana pu me ka eleu loa, ame ka haawi hou ole aku i manawa no ua Ilikini Ia e hoomamao hou aku ai, aia hoi, ua ki aku Ia ua opio la i kana pu a ku aku la ma ka wawae o ua 11.kmi la, uwoki oe e kupou poo ana, a kani iho h ka aka a ua Ilikini nei, no ke ku ana o kona wawae ame kona kupou poo ana ika poka aka Opio noho kuahiwi. A 0 kana puolo hoi e auamo ana, ua pahemo aku la ia mai kana puhki ana, a waiho ana iluna o ka nenelu 0 ka mauu. Ia wa i holo aku ai ka opio me ka hookikina ana i kana mau iliu punahele, e lele aku mahma o ka Ilikini e moe mahe ana, ua ha'i ka wawae, me ke kehe anu mai 0 ke koko ma kahi Ikuui i ka poka. Aia hoi, ku iho la ia ma kah. 0 ke ope nui a ka Ilikini i manao ai, a i kuko paiaualelo ai hoi, o kana ukana. makamae e auamo nei, he mea ,a e i,ounuiula,a ko laua luhi, oiai, he manu ia nana ua paa 1 ke ahele, aole nae me ka ahele io, aka, mc ka lima nui maoh no oka hilahila ole. Aka, ua lilo nae ia nianaolana ona, 1 mea e poho wale a hoonele ia hoi, a e pokole ai i?oh OI konu mau ko ka ike ana ikaLa i ka mea pumehaAole 1 ku lohaloha wale iho ka opio puuwai koa no ka nana wale ana iho no i ka mea e waiho ana iioko 0 ka poino niamuh o ka manao pakaha a k* mea puuwai lokoino; aka' ua v ; ik,ko,e ae la ia , kana pahi mai loko ae o kona poli' x ok.ok, iho la . na kaula i hauhoa ia ai o ua Meliana la, ka u> hook.h, ana e ike nei, a i ike mua ole ia nohoi e ua opio nU " . ea nof la e lkc ai » oke kuahiwi wale iho no kahi i maa ia,a , ka heie la, a o na ululaau loloa kahi punahele 10.1 1 ua opio la. Ae, he mea oiaio no ia, aka e nana akv k.ma e sehoa no niua, a heahn ana la ka puana a fea moe. Aole i pau.