Kuokoa Home Rula, Volume VII, Number 53, 31 December 1909 — Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao o Hiiaka-i-ka-Poli-o-Pele

7 hooponopono hoio ia elike me na> maaipeMoolel liiieika a k<? Haw&ii a>mt Maui, IV HOOMA.KAUKAU 0 HllAKil-I-KA-POLI-O-PaLE MO KE Kll _ 1a LoMiaU—ka Helē pu ana me Paupalae lAHALAWAI ME "WAriINEC}]VtAO—PA «A PAU NA AKUA PaNAĒWA 1 KE OleilA E fiIIAKA. | HOOMAUIA | "Ē koni kauat Ō kuu heie ahA paha auahei keia, hoi hou ole mai au i hope nei. Ua īkaika no na hoa paio o kaua." Aka, mamua o ka hiki ana ia Wahineomao ke di pono ae a loaa ka ihu o ke aikane, aia hoi, loaa hou mai la o Hiiaka i na puliki ana a na hoa paio ona. Hao ae ana o Hiiaka i ke pa'i ma ka opu o Kalanamaf nuu, lele ana iwaho; a pa nohoi o Kilioeikapua i ke pa'i a ka lima akau o Hiiaka, lele ana* i kahi e. Ake ike la nae o Hiiaka ika pau o kona aho. Huli mai Ia ia i ke aikane me ka hiolo ana o na waimaka ma kona mau papalina, a olelo maā la: "Ua hele mai Ia au a haiki. Ua puai-a-lewa ka hanu. Pau no nei mau olelo a Hiiaka, hu ana ka makani, a o na -kino ia o ua mau hoa paio nei o Hiiaka e hoi hou mai la e poi hou maluna ona. Oiaī,Jiae o Kalanamainuu ma e hoi hou mai la mai waho mai a iloko e loaa mai o Hiiaka, ua ulu ae la he ulunahele nui o ka palia, ka palapalai, ka hoi'o, ke ama'u, ka pulu a'pela aku, ma kahi a ua mau -wahine moo nei e nee mai ana. la laua i lele mai ai. a kokoke e popo v i hou mai maluwna o Miiāka, oiā ko Hiiaka manawa i hiu mai ai i kona pa-u maluna-ona mau moo la, a he aoa ana okekahi mau l?o, oia no oe o ka hae ana a ka ilio, ua lilo ae la Ue kino o ua mau moo neii mea ole. ,Ua ;lanatfila ae la o Hiiaka, ka Eueu o ka Palekoki Uwila o Halemaumaii^ A o ka wa no hoi ia i malie ae ai o ka- ua, ka. makani ame ka ino e holapu ana ia.wa. Ika mao ana ae o nei ino nui, ua kokoke e napoo ka la, a ke hoomaka mai la na eheu o ka pouli e paa maluna o, ka honua. Ike iho la a Hiiaka, laa e napoo ana ka La, a uhi mai ka pouli, aole e loaa ka uhane ame ke kino o Lohiau ia laua. Nolaila, olelo mai la o āiiaka ike aikane ia Wahineomao: "Hookahi o kaua pilikia i koe, oia ko kaua loaa e ana i ka pouli a, hiki ole au i kahi i waiho ai ke kino oke kane a kakou, a loaa ole hoi kona uhane ia'u. Nolaila, e kahea ae au ike ka'ikunane o kakou e kau,mai la iluna." I nei wa i huli ae ai o Hiiaka a ike aku Ia oia, aia maluna pono ae oia wahi kahl i kau ai o ka La, a ke kaalo aku ia mai ia wahi aku, alaila, kona kaa loa no ia ma ka huli e napoo aku ai oia ma ke kukulu komohana a poeleele maopopo iho la ka huli Kooliu. Alaila, hapai ae la o Hiiaka i keia kau, oia ka— KAU HELU 131, NA HIIAKA KEIA. 1 Kini hiki i Kauai kou aina, 2 I ko'a maka-iwa o Halawa, 3 Paia Kona iou kino akua nui e Hiiaka 4 Eka La—e! ' 5 Eka onohi «• ika lani — 6 No'u hoi kau wahi aloha--7 E kau malie de, 8 I ko' muli o Hea.

■ Pau keia kau a.Hiiaka, o ke kau iho la no ia o ka,La ma kahi a Hifakā i kahea aku ai e kau iho. A ia wā i huli mai ai o Hiiaka a olelo mai la i ke aikane: kii kaual ka uhāne a me ke'kino o kekane akaoiai. ka la. Ke loaa kona ahane a rae kona 'kino ia kaua, o ka.haalele niai no ia o ke kaikunane La o kaua, a hoi kaim iloko o ka pouli i nei palikahako lele koae. Aole nae he pilikia oia, ua loaa hot ke kane * kakoU ia k&ua." oko la\ia net pil aku no ia & hikt t ka'waha o ka lua 4 ttatla iaku ia o Hilaka he ned' pu wak noj ia wa kau aku k d Hiiaka 1 kela kaur KAtJ a»Ct i3 f j' SIA tiirAKA KEIA. 1 Kuu kafte— 2 KuU kante hoi^ ā Kuū kaiiē iska lailahēi, 4 Lau ha'iha'l pua o Kolokini, 5 Auhea ana hoi oe? 6 Ēia au o Hiiaka-i-ka-poli-o-Pele,. Ia wa lohe koliuliu aku la laua nei i ka punaiawele ana rhai o kekahi leo mai loko lilo loa mai o ka lua: KAU HKLU 133, NA LOHIAU KKIA. 1 Kuu wahi—ne! 2 Kuu wahine ho—i" 3 Eia au ika hihia aka aha-aha 4 Ika weweli aka weli o na pali, 5 Komo mai hoi • 6 Kii mai ana ia'u la- e. O ko Hliaka komo aku la ao ia mamua a ma.hope aku nohoi o Wahineomao. Ia iaua nei i komo aku ai iloko o ke ana, he keu-nohoi oka nani o na; mea apau o loko. E ku ana-no nu'a moena makalii (pawehe), na kuini kapa kalukaiu i fele a kupaoa i ke ala o ka laua'e a me na ala no a pau o ke kuahiwi, E waiho pu mai ana no hoi na ahumanu o na waihoou i U!e: 3 ka hulu ona manu, a pela no me na luhiehu like ole o kela ame keia ano. A nohp laua nei luna ona nu'a moena, ike aku la laua nei i ka waiho mai o keia ope nul, u& paa i ke kukan ahuuia. Ama ko Hiiaka ike kino papalua nohoi, olelo ae Ia ia i ke aikane ia Wahineomaoi "Aia na iwi o ke kane a kakou iloko o kela ahu mann kahi i bpe ia'ai. A oka uhane koe. Me he mea ia, ua ik<l no paha rta hoa paio o kaua e make ana laua ia'u, ua ahai laua a huna ika uhane oke kane a kakou. Eia paha iloko aku nei. Nolaila, e noho oa makeia wahi me ka iwi a kaua, a e imi ae au iaia." O kJ, Hiiaka kome loa aku Ia no ia iloUo loa o ke ana, wa, kau aku la oia i keia kau: KAU HELU-1 i4 NA HIfAKA KE[ \ 1 E Lohiau-ipo ika pali o Ke-e 2 Eia hoi au o Hii— 3 0 Hii-i-ka-poli-o-ko-ipo, 4 Ahe ipo aloha oe na'u, 5 Auhea ana oe? Lphe aku la keia ika punaiawele ana mai' o ka leo o Lohiau e hea mai ana: "N ee mail Nee mai e Hi—i. Ua loaa au ia oe. Eia au iloko o ka puniu kahi i hoonohoia ai." Ia Hiiaka i hookolo hou aku ai ma -kahi o ka leo ana i lohe aku ai; aole i Huliu loa kana wahi o ka hele ana aku, aia hoi, ike ae ia ia i kekahi wahi puniu e kau 1 ana ma ka paia pohaku, ua paa ua wahi puniu la i ka ho-aha ia, aua puni ho'i Ua puniu la i ka haku ia me ka hulu manu. A maluna iho o ua wahi puniu la, e pipi'o iho ana na lihilihi oke anuenue. Hoomaopopo iho la o Hiiaka, oia ka puniu i uhaoia ai ka uhane o ke kane e Kalanamainuuma. la wa oia i lalau aku ai i ua puniu la, a hoi mai la oia. Oi hele nohoi ko ia nei a loaa ke aikane, noho iho la laua nei. Ao, ka wa no keia i uhi loa mai ai kar pouli panopāno eleele, oiai ua uapoo aku Ia ka La. O keia pouli nae, ua lilo ia i mea ole loa ia Hiiaka. Ua lalau aku la no ia ike ope iwi o ke kane, me ka plelo ana ae i ke aikane: "Aohe a kaua hana i koe o luna nei ua loaa ae la no ke kino ame ka uhane o ke kane a kakou, nolaila, e makaukau kaua e hoi me ke ope nei a kaua." Ia wa, olelo maj ai o Wahineomao i ke aikane: A kei/i pule ae.