Kuokoa Home Rula, Volume VIII, Number 9, 4 March 1910 — Ka Moolelo Hiwahiwa o KAWELO Ka Hiapa'iole a ka Ikaika, ka Mea Nana i Hoohaahaa ke Oolea o Kauahoa, ka Ui oHanalei; O ka mea Nana ka Laau Kaulana o Ku'ikaa a Nana ka Wahine Hoolei Ikoi o Kanewahineikiaoha [ARTICLE]

Ka Moolelo Hiwahiwa o KAWELO

Ka Hiapa'iole a ka Ikaika, ka Mea Nana i Hoohaahaa ke Oolea o Kauahoa, ka Ui oHanalei;

O ka mea Nana ka Laau Kaulana o Ku'ikaa a Nana ka Wahine Hoolei Ikoi o Kanewahineikiaoha

la wa, o ko laua nei liuh'j ae la no la no ka hele ana ī kahi o na pue uala, ī ko laua hoea ana malaila, ua hoomaka īho la laua e hue ī na pue uala, hde no hoi ka laua ka ana Ika uala a kupono ka La 1 ka lulo, ku no hoi ke ahua o ka uala, īa wa, hoihoi aku nei laua a kahi a laua i manao ai oia kahi a laua e hana ai ī ka īmu, waiho iho la i na uala, mamuli o ko laua hoomanawanui i ka hahhah lu 1h ana 1 ke ahu ana o na uaia ī kahi a iaua i waiho ho ai, 'n kaa loa ae la ka La makai, a hoomaka t ho la laua e hana i ka īmu, pau no hoi ī ka hana a maikai, o ka u ae la no īa o ua īmu nei a laua Hele no hoi a kokoke kahi La i ka īli kai, o ka nalo no īa oua īmu uala nei a laua Ia manawa hoomakaukau īho Ia laua no ka hele ana j kahakai 1« laua e hoomakaukau nei e īho ī kahakai, ua napoo loa aku la kahi La Ia manawa oko laua hele aku la no la hoea ī kahakai I ko Kamakaokahoku ma hoea ana ī kahakai, ua hoomaka aku la no hoi laua e lapulapu ī na wahi lau-limu, ka opihi ame ka Paoo o kaheka. A loaa no hoi keia mau mea a pau a laua i makemake ai huli ae la o Kamakaoka hoku a īke ae la ī ka huihui hoku ua kiekie loa īluna, a e hoaln hou īho ana na ao hakumakuma o ka mo Ia wa, olelo aku la ua o Kamakaokahoku i kona kokoolua ia Hihnuiwawaeaehu "Auhea oe e Hihnuiwawaeaehu, ua kiekie loa ka huihui hoku, a eia no hoi na ao ke haakokohi hou mai nei no ka mo aku, E makaukau paha kau.i e hoi, ua lawa īho Ia no keia mau Paoo a me keia mau wahi hua Opihi, hohohoi aku kaua a loaa ona mau wai'n lau-ki, ; loaa kahi mea e wah/ ae ai ī na wahi Paoo a kaua a lawalu aku Huli 10 ae Ia o Hihnuiwawaeaehu, a ike ae la ī ka hui hui ua kiekie loa iltna, a e haakokohi īho ana no hoi na ao hakumakuma o ka sno,o kona ae mai la no bo) la i na olelo a kona kokoolua, oia o Kamakaokahoku Ia laua no hoi a makaukau e hoi, o ke ku'i īhola no īa o ka hekih, olapa ka uwila ma ka Hikina, hahi mai la ka ohu paa na pah, a hoomaka mai la ka ua liihi Ia Kamakaokahoku ma e hoi nei, ke īke a ke hoomao popo la no o Kamakaokahoku no keia mau hoailona kupanaha oka po Ano Hilmuiwawaeaehu, aohe ona hoomao popo a noonoo ae no keia mau hoailona Oia hoi ko laua a hoea ī kahi o ka pae la-i, o ko laua paipai iho la no īa a loaa na wahi la-i e lawa ai ka laua mau wahi iawalu, o ko laua hoi loa ak'u la no la a hoea i ka-huna īmu uala a laua a ua nonoho iho Ia ho« i ke ahi, a o no hoi ke ahi a laua, o ko laua hana īho la no ia \ na iawalu Paoo a iaua, a pau nu hoi i ka hana, o ke kau aku •a no īa ua mau lawalu nei a laua iluna o ke ahi Ia manawa, uhaHe aku nei laua huai i ka imu uala 2 laua,_pau no hoi 1 ke k" ka lepo ma o a maanei oka imu ae nei huA < 5 'i'HiWilu P ior 1, nana iho la u, mo'a h' we aku n„ a k.-huna imu uala, a 1H nononoho , ho j d ' md , " " nu " ie kl OKo Kamakaokahoku alo . i,hnd > dn ko alo }, ol b ul! ,kp Ko . 111 ohaiui la Kamakaokahoku ma 110 nae e hana nei j keia mau mea a pau a laua, aia no k a hekili ke ku'. la, pe l a no me uwlla > fl k(> iuln paa la no hoi ka ohu. L kd mak ur,ika IHuhelu, e hoakak,) iki aku au 1,1 „e ma keia wahi, o ka kakou mooleh;, oia., ua komo pono mal la kakou , ka naele o Aiak,,. Ahe mea ma,ka, no ho. noueka mea h, luhelu ka ike ana ma kaa mahele akn I ka wa 0 Kamakaokahoku ma 1 kahakai a ku'i ai ka hekih, oia no ka wa , hoea ai o Kulamehu a me Kannka pualena 1 ka heiau Iko lana hoea dna , heian, 1 leahi e w„I,o ana o ua «I» laua ,na mea a , IJV , lla „ d ai maluna o ua Xawflo nei Ika pau a„„ ommi „ , Mll u Ku| . an|eh wehewehe oia ht>, pohaku , Ja „ waiho wale ua Kawelo nei Ike ao opua U , ī,..», a, «ah, h« W , , ka , ka nani , K™ līaokahoku ma, ao no ho, na alel„ man a ma „ a oka „ , maluaa o Ka„ e o e wa.ho ana, a „„ ka „ a 1„,„ c kll , h|J ,, f ana ,a wa , hoola ae ua Kawelo ,m me kj K.mekapul,.,,, ma hana ana a ola o Kav/elo o,a ho, kr, laua hooL ana 1 ka uhane īloko 0 Kawelo J(, konjtj I keia ola ana 0 Kawelo, ua pdU a/ . 1, n , nr , u , kmna e haakokoh, » n a, a ma |, e loa ae kno hr „ K a wa,ho wale na kaka, pal, „ Kol<M| ta ,„ ~ n|(J|j ja kaUanoeoKoha," wehe m lw, ka malamalam., 0 h Mahina o Akua 1 0 KrX Ika maopopo ana Kav/e!o tia ola m, , „ 1 , JS,i > fi Ut) " f n hou

mai kona īkaika, ua ku ae la ua Kawelo nei īluna a hele holoholo iho la oia iloko o pa unu heiau 1 wa'iho ia ai oia E ka makemaka heluhelu, e hoi ae kakou no Kamaka okahoku ma, a e waiho iho hoi kaua la Kawelo e holoholo ana iloko a pa o ke unu heiau, ame ka haalele ana ua Kawelo nei a iho no kana wahi i makemake ai. Ia Kamakaokahoku ina e nanea ana 1 ka i-hi i ka uala ma hai o ka-huna imu, ua ike mai la o Kamakaokahoku i ka .ho ak„ heia kanaka, a kaulono pono mai la kana nana ana, ia wa ,ke maopopo mai la oia o Kawelo kana kanaka e īke aku nei 1 ka iho mai i o laua la. Ja manawa i olelo aku ai ua o Kamak.iokahoku , kona kokoolua u Hihnuiwawaeaehu "ISI Auhea oe e kuu hoa, ua ohi o Kawelo!" lane mai k hoi o Tlllinuiwawaeaehu "Nohea eok mai la Kawelo, \ ka mea ua make " "Ka! o Kawelo *ku no na e ihu mai Ia i o kaua nei '» wahi a KamakaokaJioWu ' Pane aku kno o IlihnuiwawaeaHiu "Ina ua ike aku Uoe w Kawelo, ahiU, u0 ke kmo kanaka ,0 k,i kuw »han P aku la na au p .ke h, ala.la, e hele mai ana e lapu la kaua " "Aote keu hc k,„c U ha„e„ Kam-loehelema,™,, i l ,™ 1 K ? , jkj ™°'' ™'' A " le no hM k»» h= lapu rio Kawelo la kaua " H ul ','! n K Pell ! C " " 'L OlO i iU "' ° mal auann kaua u Kawelo/' wah. a HiJjnuiwawaeaehu. Aole kaua e hdo," wahi a Kamakaokahoku, me ka hoomau ana ma. . kana olelo ana: "I na ka , a e holo dna alaila, e make ana kaua .a Kawelo. ' "Aole au , hoolohe , k a „ r lapu o Kawelo m kaua, „oI» wa, anehe ne, ua o Hilmmwawaeaehu e holo paa ikuneiou ,a Kamakaokahoku me ka 01010 a„a ak u: ' Mai holo oe, aohe oe e pakele Ina no n#. u r \ ™ f kaua I" 1 ". '»» ™ ho, no t , ī , ° d " m " •«* hr make ,Ka-hd-hal ī[e olelo kau o leo k-uia poino. Lapu o waTa),h,,'e iT : ' m k uaoH,lm„ lwa , waeahh,, e h„l„, aka, p„l,k, „„ „ Kamakaokahok,, u, a Aolr i p4ti