Kuokoa Home Rula, Volume VIII, Number 10, 11 March 1910 — Ka Moolelo Hiwahiwa o KAWELO Ka Hiapa'iole a ka Ikaika, ka Mea Nana i Hoohaahaa ke Oolea o Kauahoa, ka Ui o Hanalei; O ka mea Nana ka Laau Kaulana o Ku'ikaa, a Nana ka Wahine Hoolei IKoi o Kanewahineikiaoha [ARTICLE]

Ka Moolelo Hiwahiwa o KAWELO

Ka Hiapa'iole a ka Ikaika, ka Mea Nana i Hoohaahaa ke Oolea o Kauahoa, ka Ui o Hanalei;

O ka mea Nana ka Laau Kaulana o Ku'ikaa, a Nana ka Wahine Hoolei IKoi o Kanewahineikiaoha

Pane aku la o Kamakaokahok» ia Hihnuiwawaeaehu "Mai paakiki oe ī ka holo elike me ka'u e olelo aku nei, o make mai oe ia Kawelo, nokamea, aole keia he kmo uhane no Kawelo ehke me kau i olelo mai nei la'u, a he lapu ana no hoi keia no Kawelo īa kaua, aole pela, ua ola o Kawelo elike no me ka'u 1 olelo aku nel īa oe. Nolaila, mai holo oe. Ia laua no eu kamaiho ana, lohe ana laua ī ka leo o Kawelo ī ka ninau ana mai. "Owai keia mau kanaka e noho nei? a heaha ka hana o ka noho ana o ke kula nei?" Pane aku la o ī£amakaokab.oku "0 Hilinuiwawaeaehu l Kamakaokihoku, oka hana oka noho ana īke kula nei, oia ke kiai aaa ia Kawe'ole mikua " "Kiaī ia Kaweloleimakua, heaha ka hala? wahi a Kawelo i nmau aku a.. Pane aku la no o Kamakaokahoku "Aohe he hala a Kiwelo ī hana ai, aka, mamuh o ka make ana o Kawelo īa Aikanaka ī ke kaua pohaku, hoonoho la ī mau bai, no ke iaai ana ia oe, oīa au e ike mai la īa maua ī ka noho aku " "Ae, ua maikai ae la ia mau mea a'u ī lohe aku la mai a olua mai, NolaAa e ninau hou aku ana au ia olua"Kaua ike kaua pohaku ia Kawelo a make, lilo kuu faau o Kuikaa ia wai? A lilo ka wahme a Kawelo o Kanewahiaeikiaoha ia wai?" Paoe aku la no o Kamakaokahoku ia Kawelo: "Make o Kawelo i ke kaua pohaku, hoomoe pu ia no ko laau me oe, kai no ua ike mai nei la oe īua laau nei au. Ano ko wahine no Kanewahmeikiaoha, aole maua i ike." A heaha keia a olua e hana mai nei o ka poeleele, a e ala mai nei no hoi a ko'u īhu e hohi aku nei?" "He īmu uala na mau a, ame na lawalu Paoo, 1 wahi o uo maua o keia po e noho aku au "A pehea, ua ahu ae neī ka olua mau uala ino'a e hana nei? wahi a Kawelo me ka hoomau ana ī kana olelo, "a ina hoi paha ua ahu ea, e haawi mai hoi olua na'u k'au ma* wahi hua uala, oiai, ua hele mat la au aneane i ka ka pololu Pane mai Ia o Hilinuiwawaeaehu: "He mau wahi hua uala no i pau ae nel i ka ī-hi īa, aole nae hoi i ka nui loa aku, he eha a elima no paha ī pau ae Ia i ka i-hi la maua a hoea mai la no hoi oe, e aho no nae hoi ia, o ka hoopaa aku ka paha la ika houpo aneane, a ho?a aku ī kauhale, hoi^ oiaona loa Aole i pau pono aku ko Hihnuiwawaeaehu manao i ke kamailio īa Kawelo, ua kamaha koke aku la o Kamakaokahoku ī ka olelo ana aku me kona piha huhu ia Hilinmwawaeaehu, no kana haawi pakolekole īka uala a au'a ī ka nui o ka uala, "Auhea oe e _ ke alii, e Kawelo, ua ku ke ahua o ka uala a maua i j-hi iho nei a hoea wale mai la no oe, aole hoi elike me kai nei i olelo aku nei, he eha a ehma no mau hua. uala ī pau ī ka ī-hi ia e maua, oolaila, eia mai ka uala ua pau i ka hana, a eia mai na lawalu Paoo a me na wahi hua opihi. A e noho no hoi oe ai, a e ī-hi aku no hoi rna.ua 1 ka uala a hiki ī kou maona ana, ina nae e maona ana oe i keia mau uala " Ia Kamakaokahoku e haawi nei ī na uala a laua apau na Kawelo me na lawalu ī'a, ke pn 'la ka nauki o ka inaina ia Hilinuiwawaeaehu no keia mau hana a kona kokoolua, aohe hoi he noonoo īho o ka haawi, no ko laua opu kahi. Ia manawa, hoomaka aku ]a ua Kawelo nei e ai 1 na uala 1 haawi ia aku ai īaia mai a Kamikaokahoku aku me na lawalu Paoo. Oia ai hai ko ua Kawelo nei a pau na uaU i haawna aku iaia, ua ninau mai la no ua Kawelo nei. ua pau loa ae la ka olua mau wāhi uala?" Aole i pau," wahi a Kamakaokahoku, me ka hoomau ana aku i kana kamailio ana. "Eia no na uala i pau ae la la maua ī ka i-hi, eia nae, he mau wahi uala uuku wale no koe o ka pau loa ae no ia." Ia manawa, hopu iho la no ua Kawelo nei i na uala a komo īloko o ka waha, a komo no hoi ka Paoo 1 lawalu la. Oia ai no hoi ko Kawelo a pau na uala a Kamakaokahoku ma me na wahi koena uala ī koe a laua, a pau pu no hoi aie na lawalu Paoo ame na wahi opih, a laua. Aole no i maona ua Kaweio nei! keia mau uala ana oka ai ana. I ka pau aiu ae o ka ai atia a ua o Kawelo, ua ninau aku la oia īa Kamakaokahoku ma i ka i ana aku: "Auhea o Aikanaka? A, aia lakou ]he a kah. i noho ai?" Pane aku la no hoi'o K&makaokahoku: "Aia o 4 i lunaka ma la i kai aku nei, aia la i Hanaka-ape, me n a "k a naka, aike ao ana ae o keia po, e pii hou m ai ai oia ! uka nei i ke unu heiau, no ka hooponopono hou apa i ko kmo E kuu makamaka heluhelu, e haalele iho kaua ma keia wahi o ka kaua moolelo, a e huli ae hoi kaua no Aikaoaka ma ; ame Kamala ma,

Ia Aikanaka e koi nei īa Kanewdhineikiaoba, aia no ua o Kanewahineikiaoha ke ku la i ka ole, aole oia 1 ae aku i ko Aikanaka manao, a mamuli o keia manao paakiki o ua Kanewahmeikiaohanei, ua kauoha ia ae Ia na kanaka e Aikaaaka e kiai makaala loa iaia, no ka manao o ua Aikanaka nei e hoio ana o Kanewahineikiaoha me ke kane opio ana me Kamalama Ina kanaka e kiai nei īa Kanewahineikiaoha, aia hoi o Kamalama 1 ka hale e hooahu »a ai o na mea ai, oiai, ua lawe ae o Aikanaka īa Kamalama i aipuupuu nona, noe ka manao o ua Aikanaka nei, oia Ja ka mea e ko ai o kona makemake no Kanewahineikiaoha, a no ka noho koke mai U ōilamalama ke kumu ae ole o ua wahine nei a lakou i kona manao, pela oia 1 lawe ai ia Kamalama i aipuupuu nana, Ia Kamahma e noho nei ma ke ani? aipuupuu na Ai~ kanaka, ke lealea Ia no hoi na kanaka, o kape rne na wa.hine, la wa lohe ana o Kamalama i ka leo o ke kaikuaanti iele o laua ou o Kahneloku, Ika lohe ana o Kamalama i ka leo o ke kaikuaana īole, ua hikilele ae la oia, a manao iho la oia ua olake kaikuaana haku ona, a he leo keia o ke kaikuaana iole o laua eho mai ana iaia no ke ola o kaikuaana oia o Kawelo, Me ke kah hou ole īho o ua Kamalama nei, o kona puka aku la no ia mailoko aku o ka hale, a pii pololei aku Ia oia no ka heiau. laia e pn nei ke lohe la oia 1 ka hamumu leo walaau,ia wa, ku īho nei oia hoolono i keia mau leo hauwalaau o ke aumoe ana e lohe la. Oia hoolono hoi kona a lohe maopo po loa aku nei oia i ka leo o ke kaikuaana haku ona, oia o Kaweloleimakau, la manawa, holo aku nei ola me ka mama a loaa ke kaikuaana haku, lele aku nei oia honi, ahoomaka ae la e uwe, aka, ka-ua mai j a k e kaikuaana oia o Kawelo me ka olelo ana mai, Auhea oc e ka pokn, ua īke iho la no oe ia'u, e uumj ka waimaka e kuu poku, alia oe e hookahe i ka waimaka aloha e kuu kaikaina punahele ia Kawololeimakua nei, o lohe e la mai hoi kou leo uwe, a noonoo la mai ua ola au, o ke ko ole no īa o ko'u manao, nolaila, hoomanawanm ia e kuu pokii ka waimaka, 0 ka'u e ninau aku ia oe. Aole i pau.