Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 42, 17 October 1912 — MOOLELO HOONANEA no MAUN HULU GULA Domiten ka Mua, Wasili ka Lua, a o Ivan Ka Muh. Mc ke Kumulaau Hua Ohia Gula. [ARTICLE]

MOOLELO HOONANEA no MAUN HULU GULA

Domiten ka Mua, Wasili ka Lua, a o Ivan Ka Muh. Mc ke Kumulaau Hua Ohia Gula.

''!«i p<w iihii ii l'i Oi>pi( { j /\lc <I lloH<<)\<( )<)<<t J

T<i lakou i hoe.i aku ainoka' halealu o ka Moi Doi om.ue ua lelo īho la o lvan īlalo mailuna' ( īho o ke kua o kona hoaloha a ( pane aku la E Mr. Iliohae e, kuu hoaloha Ua hana mai oe ī na hana maikai apau no ko'u 'pono, meka hoomanawanui pu ! nohoi īloko o na hana hookuh | a £ u me kou kamuhu ole me ka j hoopakele pu ana mai īa'u mai- • loko ae o na poino he nui | He mea oiaio, ua hooko la na mea apau, nolaila, ī hookahi hoi a'u noi ī koe ia oe, a manao nohoi au o ka'u wahi leo noi hope nohoi keia īa oe me ke ane kauinaha o ko'u wahi noonoo no nei noi. Ina e hiki ana ia oe ke hoohlo hou īa oe a like loa me Helenanei ka u'i, ehke nohoi me kāu mea i hana kolohe aku nei i kela Moi, a hoopakele ae hoi la Helenaneimai ka hJo ana aku ī ka Moi Afarona, a ī hoopuhiliia ai hoi oia, no ke aha e hiki ole ai īa oe ke hoopakele pu ae ī ka ho nani nona ka hulu a-i gula 'pu kekahi mai ka hlo ana aku x ka Moi Doromate, a no ka mea, ua minamma pu nohoi au i keia ho Nolaila, e oluolu e kuu hoaloha e ae mai ī keia manao, a e hoohlo ae īa oe ī lio hulu a-i gulā, ka mea hoi"nana e haohao hou aku i keia Moi, a na'u nohoi e alakai ia oe īmua o ua Moi nei ma ke ano ī kumu e hoopakele īa ae ai ka lio hulu a ī gula. r A ī lio kino-akawale no hoi kou no ka manawa e noho īho at e hoola'au, oiai, hoi au e huli hoi ana no ko'u aupum me ka Manu Hulu Gula, ka Lio a ī hulu gula ame ka U'i Helene o ke aupuni anapanapa. Pehea Ia īap Ano, e Ivan— e' E hke me kau mea e makemake ai, pela no au e hooko aku ai A kahuh koke ae la ke kmo o ka Iliohae a kulike loa me ka ho hulu a-i gula, aohe wahi lilo, a hu)j mua ae la ua Ivan nei a haawi mai la he mau wahi huaoleīo hoolana īmua o ka u'i Helena, a kaha aku la hele no kahi 0 ka Moi Doromate me ka Iliohae ma ke ano he kino ho hulu a 1 gula He mea oiaio, ua hoea 10 aku) la no ua Ivan nei īmua o ka ( |Moime kana lioapuhi. I ka iwa nkemai ai o ua Doro-| 1 mate ī ke ka'na aku o ka ho a 1 • hulu gula e Ivan, ua hoopiha loa īa oia ī ka hauoh no ka hoo ' ko īa ana o kona makemake, a ' ua haawi īa mai Ia ka manu hulu gula ame ka halemanu ! nam, a me na olelo hoomaikai pela o Ivan ī pahola aku ai a huh koke mai la me ka hele ulu nlu no kaiu a ka u'i Helem e 'noho aku ana me ka io hulu a i 'gu!a I ko laiei hot;a ana aku ī L: i' l o kaua ehakoin e kaa h ; »' .'i mai ana ituna o ke kua o L 10 ' hulu a ī gula mekana aluoa ka L manu hulu gula īloko o kona halemauu nani, ua kau ae Ja oia , me He'ena iluna o ke kua o ka , lio hulu a i guia, a huh hoi aku , la oo kona aupuni. Otai hoi kooa hoa'.oha Iliohae, aia aku la

no ' kahf i hookohukohu At, u c he inea ala he kino maoli i«o kona no k v< )io, j A oiai ua liiohae ala e hoo* rahaohao ana 1 ka Moi Doroiiiaie ame ko ke .iloalii apau, ua .nuiloa ka makahehi o ka Moi n>o ka punahele uo kot\a Ho ( ka ( nioa ana iini nui loa ,ii e loaa, a ,me ko ke aloalii apaiu I Ama ke kolu o n<i Li, ua ulu ae li he m mao hoihoi \ ua Moi |ala no k,i hele ana aku o holojholo maluna o kona Ho hulu a-i Jfiula. He mea oiaio, ua hooko ! aku la ua Moi ala, ua kauoha I aku b oia 1 kona nuu kauwa e { hoonukaiikm mai i ua lio eepa ; nei ona, [ka makaukau ana o na mea apau, ua kau ae Ia ua , Moi a!a maluna o ua iio hookalakupua nei lua Moi ala no a kau oka lilo aku la no ia o ka Ihohae, a ua hapa mai no paha ke kaine pu oka lio maoh iko ka IJiohae, ika hemo i k-i hema kiht ka akau, ī ke kulana ī hope nome hananee ana īmua, ma na wahi hke ole o na alanui 0 ke kulanakauhale me ka hiehie nui. Oiai ka manawa o ka la ī kupono ae ai ī ka aina awakea o ua la ala, ua hoea loa aku laoia mawaho o ka hu'a o ke kulanakauhale, a malalo oka malumalu o kekahi kumulaau iku iho ai oia me ka manao e hoo maha iki, a oiai oia i lele īho ai nmluna iho o ke ktfi oua lio eepa nei ona a ku na wawae i ka honut, aia hoi, ua hoopuiwa loa la oia ī kona huh ana ae me ka manao e hamohamo i na papa'ina īka īke ana ae he poo iho ke poo o kona lio. Mamua nie o kona huh ana ae 1 kahi e a nana aku, ua hoomaka ae Ia ua poo īho ala e aoa me ka wehweh loa, kamea nana 1 hoopiha aku xaia me ka weliweh a hoomaka aku la € ahai ī kona ola no kahi e pakele ai. huh ae ai a ahai aku la ka pupuhi no ka ukah ana aku mahope oka meheu o kona hoaloha Ivan me ka u'i Helena e huli hoi ala. Aole no ī emo la miki ana aku a ua lliohae ala, ua hahani aku la oia mahope o laua, a 1 puiwa laua ī ke poha ana aku o na huaolelo a ka Inohae E Ivan e! Eku iho olua r a e lele pu 'iho hoi oe īlalo a kau mai maluna o kuu kua, a no ko wahme, ua hiki nohoi oia maluna oka lio hulu gula, he mea oiaio ua hooko no o Ivan ī keia leo kauoha a kona hoaloha ma ka lele ana īho īlalo a kau ae la iluna o ke kua oka īhohae, a hoomaka. mai la no ka nee ana 0 ka lakou huakai no ke alahele huh hoi Ia lakou e hoi nei me na pomaikai ame na waiwai nui, ua hoea aku la lakou no kahi oka ulunahele ī hele a hihipe'a a ka |Iliohaei pepehi ai ī kahoo Ivan a pau ai ī ka ai, a hoomaha iki iho la ilaila j A liuhu īki, ua pane aku la ka Ihohae Ano' E Ivan, e kuu hoaloha. Ua uku pono aku la au ī kg'u mau aie apau | īaoe e hke me ka'u mea ī hoohiki paa aku ai malalo ou, mamuh o ko'u pepehi a hanamo ana i kou lio punahele, aua noho kauwa pu aku hoi no kou pono, kou pomaikai ame ka HnakJa, nolaila, ua loaa ia pomaikai la oe a pa tausam īho o na lauaam ka pomaikai ī kau iho malu-ia o kou hokua Nolaila, ma keia wahi e kaawale ai kaua, a kaawale aku hoi 1 olua mai ia'u aku me ka mao- ' popo ole o ko kakou wa e hui hou aku ai; aka, na ke au'omua e nana aku, maha 'o loaa aku no hoi he wa no kakou e hui hou aku ai ke loaa he mau pomaikai ma o olua ala mai.

Ua lele tho la o Tvan mailuna iho o k? kua o ka Iliohae, ame na Wiumaka o hiolo makawalu ana ma kona mau papalina, lele aku la oia a puili ae la i ka a i o kona hoaloha me ka honi pu ana īho iaia me ka elueha walania mokumpkuahua o ke aloha iloko ona, a i ka mao iki ana ae, ua kamailio aku la o Ivan. Ho keu no e hele like suia kakou a noho aku maua, alaila la oe hoi hou mai e kuu hoaloha, eia ka e wehe e mai ana no oe i ka pili mahamaha a kaua. Ae, e Ivan kuu hoaloha o ke ehuehu o na aupnni hui he 50, aole he htki īa'u ko lele oi aku mawaho o na palenaokahii kaukanawai ia ai ia'u, aka, ke loaa ka hoi ka lanakila īa oe, o ko u lanakila no ka hoi ia, no ka mea aohe he kanaka eae ī aa e komo a hele mai maloko o na alanm kikeekee a ka poino a me ka make ī hookaawale mua ia ai nona, he hookahi wale no o oe, apela au i paulele ai me ko'u īkaika apau e kokua a e hooikaika pu aku imua ou e ae mai oe e hlo kaua i mau hoaloha, he mea oiaio, ua lilo kaua he 'mau hoaloha i keia wa. He hookahi wale no a'u mea 'ewanana e aku nei īmua ou, j a i hoea olya i kahi o kela kia pohaku e kau ala kela mau huapalapala nunui, mai noho a hoomaha īki olua malaila, no ka mea, he make kou aia malaila, a ī manao olua e hoomaha r e hele loa olua a ma kahi nak| wale ī hele ole īa e ke kanalaE A no ka mea, eia aku ka make mamua ou ua makaukau. A ia oe hoi e ka U'i Helena aia ia oe ke ola o kau mea i haawi ai oe 1 kou puuwai a' hlo, a i kou wa e hoohemahema ai e ' poino ana o2ua. A i kou wa e ike ai i kou mai poina oe ī ke kahea ana ae 1 kuu īnoa, a Ipela pu nohoi me oe e Ivan. I hakalia no apau ka olelo aua Ia no la. • I 'ka pau ana ae hoi o keia kulana luuluu ehaeha maluna o Ivan, o kona hoeu koke aku la no ia i kana Helena no ko laua j alahele huh hoi no ke aupuni o ka Moi Waseli, ka luaui oka kakou Ivati, a o ka īpo hoi a ka u'i alohilohi o ke aupum anapanapa e wih ha'imalule nei me anoi pua. Kau like ae la laua maluna o |ka ho hulu a-i gula, me ka hale | manu ame Manu Hulu. Gula a hoomaka aku la e hoi. He ekolu la, ekolu po a lakou nei o ka hele ana, hoea nohoi i kahi o k& kia pohaku e kau ana na huapalapala, ke kikowaena hoi o na mana alanui kupua pahaohao. Ma keia wahi ī lele iho ai o Ivan īlalo, me ka lalau ana ae ī ke kaulawaha gula o ka ho gula o laua a hoolei aelamalunao ke kia pohaku, me ka lalau hou ana mai ī kana Helena ame ka Manu Hulu Gula a hookuu īho Ia īlalo. Aole ī liuhu ia noho ana īho a laua o ko laua pauhia ihp la no īa i ka makahiamoe, a haule aku la hiamoe, mamuli o |ka maluhiluhi hke ī loaa ialaua,. ua waiho naaupp aku la ka moe' ana, a hoomaopopo ole ae la' hoi o ka pomo e loaa ana ī kekahi o laua. No ko laua nei kaa ,)oa ma kekahi aoao oke kia pohaku; nolaila, ua ike ole ia mai la ka U'i Helena, ka ljo hulu a-i gnla ame ka Manu Hulu Gula e na } kiaj o ko lakou mau aupuni pakahi iho e nee nei īka huli ma na wahi hke oko lakou mau aupum. Mai loaa pono mai iio paha ī ka wa a,ua mau opio nei e wili ana īke ki oka ■ uwatt o ke aupum alohilohi, oka ka lliohae mau hoolalau īua ooe kiai ala, pakele ai { Aole 1 pai )