Kuokoa Home Rula, Volume X, Number 43, 24 October 1912 — HE MOOLELO HOONI PUUWAI No Ka eueu KAPUNOHUULA Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONI PUUWAI No Ka eueu KAPUNOHUULA

Ka hele ana o Kauluhinalo ma ke A-na-Ka Hoao ana me Kaeweulaokalani ma Keawaula, Ma kua, Waianae

MOKUNA 111.

tti>Smu'a e Hoouhimahiehw <it na Hawaii

M A pehea iho la i,\ m.uiao o kuu alii opio," wahi a ke kahu. "U.i pono," wahi a Kauak,thialn, me ka pane hou ana aku no oua ahi opio ala: "Ina pol.i e hookuu hou mai oe la'u e k.iapuni ae au ī ka aina a huh )ioi koke mai no " A o ka puka aku la no ia oua ahi opio ala kaha hele, a hiki ī Uluoma, a o ke kahea aku la no la. "E kuu kupunakane, kuu ahi, haku akua i kahi, a kaln—e, ī kn mai la av\ īa oe e hele kaua 110 ke alaliele huna a olua ī ku ai u Kapunolmula īa Oahu nui Alua. Pehea la īa i kou manao, e kuu haku kupunakane akua?"! "Ke kanahia nei au no kena nunao ou e kuu a'u opio o ka uluwehi po i ke ala o ka Maile ame ka Mokihana Heaha ka waiwai ame ka manao nui o ka \ulani ana o ka huakai hele ī ke kono a ko kupunawahine kuakahi? A heaha hoi kou manao nui no kela luapo o ke kai a ko kupnnawahine kuakahi ī hele ai no ka mea, he wahi pelapela, he koo uhe pouli i ukali pu īa me ke anu, i kupono ole hoi īa oe ī kuu aln opio ke hele ma īa alahele makaamana ole," i pane ae ai ke kupunakane ma kona leo kino makani. "Ina pela e hoi au, a huli ae la o Kauakahialu hot, me ka hele wawae ana a īho aku la ma ka lae kahakai. , Ma keia wahi ī komo mai ai ke aloha īloko o ke kupunakane no ka moopuna īka hele wawae ana a īho no lalo o ka lae kahakai iNolaila, ua lele mai lakekmo makani o ke kupunakane aku īho la mawaho o ka puka o ke a-na, a eia no o Kauakahialu ke hele aku nei, a o ko ke kupunakane mio aku la no la kaha hele ana mamua o ka moopuna. I ka īke ana o Kauakahialn ī ke ahi īloko o ka pouli oke a-na, ua ku iho la oia me kona manao e huli hou i hope a hoi; aka, ua poha koke aku la ka leo o ke kupunawahme mahope pono aku o ka moopuna me ko īanei īke ole aku- "E huli mai ana ī hope ī keaha?" wahi a ke kupunawahine. "Owai oe?" wahi aua aln opio ala ī pane pakike ae ai me ke ano puiwa hoomaka'uka'u me ka īke ole mai ī ke kupunawahine īloko o ka wa pouh, aka, o ka leo nae ana e lohe nei o ka leo o ke kupunawahme akua. "Hele aku īmua e kuu lanialn opio x kahi o kela ahi e a mai la me ka maka'u ole, no ka mea, o ke alanui ia o ke ola e hiki aku at 1 ka ama o ko kupunawaiiine i noho ai,'* wahi a ke kupunuwahme akua i pai hou mai ai i ka moopuna I ka hoea ana aku o ua Kaua kahiahi ala ī kahi oke ahi e a ana, ua īke koke aku la ua alu opio nei, aole ka keia he mea okoa aku; aka, o kona kupunakane akua no, a oia kana i pane aku ai. "Ea, mahea mai nei hoi oe" | "Kal Mamua nohoī au a mahope mai nei nohoi oe o'ii, a o ko kupunawahine akua mai la nohoi mahope ou e noho ae la

110 m,i ko aoao A m.i aole ko kupunawahme, in.i paha 0 kou pelu liou aku nei no īa a hoi hou 1 hope; 110 ka mea, ua ike aku nei au 1 kou ano kunana," 1 olelo . mai ai ke kupunakane me ka leo akaaka 1 ka moopuna I Ae nohoi, o ka Je > la hoi I ka'u 1 lohe aku nei 1 ka pa e ana mai mahope pono no o'u, a o ka pouli hoi ike pono ole la aku A o hea keia wahi?" i ninau hou ae ai o Kauakahialn "()waenakonu keia o ka leie elua, ke nehe nei ka owe ana a ka ilnli huh no Oahu Elua A e hoomanao oe ekuu lani aln moopuna I hoolohe oe a 1 nehe ka īhih o Kauai nee 1 hope, alaila, hoomanao iho oe ua hala ke kai 0 Manokalampo, a o ka piko keia 0 Kaieie-waho ame Kaieie loko He ehu halau o keia, no Mo'nanuiaikalehua. a 1 huli ka nehe ana 0 ka iluh mamua o kakou, no Oahu u A eia kakou 1 ka mao o Oahu e hele nei Pehea oe e ka moopuna, aohe ou maloeloe mai, e kau mai ma kuu kua a haele ae kakou " "Kahuhu' E ku īa ae auanei pahakuu poo 1 keia mau kiokio omukumuku pali" 3 " wahi a Kauakahialn. "Kahaha' Heaha hoi ka mea e pa ai o kē~ poo o ke'hi opio 1 ka pohaku, oiai,-he maka nohoi ko īa poe e nana mai la, a no ka mea, aohe he manu a he mea I okoa e ae maluna o kou poo a ! malalo iho o kou mau kapuai wawae nana e hoopapa aku 1 kulana īhikapu e kuu lani aln , moopuna, he kapu a he īhuhi oe ma okuu kmo akua ala, 1 lohe [ oe e kuu moo aln īhnhi kapu jkmo akua." I He mea oiaio, ua kau ae la o j Kauakahiahi īluna 0 ke poo o ke j kahu hanai, a 0 ko lakou hoomaka koke aku la no īa 0 lea nee ana o kalakou huakai no mua, a hiki 1 ka hoea ana i ka luawai 0 Keawaula I ka puka ana 0 lakou īwaho, o ka po la o Hoku Aole he poe nana lakou 1 īke a hiki wale no 1 ko lakou huh hou ana īloko 0 ke alahele huna pohihilu a lakou i komo mai ai mai Kauai mai a hoea 1 Oahu nei. ; Ua ku lakou a makaikai i ke kiowai Keawaula ame kekahi mau wahi e aeo Oahu nei a 'huliu o ko lakou nei huh hou ae la no lahoi no Kauai Aole no hoi 1 pula amakih ae ka la, hiki lakou 1 Uluoma, Kauai, a hoomaha iho la ua Kauakahialii nei ma īa wahi me na kupuna, a 1 ke kupono ana 0 ka la i ka 1010, ua makaukau īho la ua alii opio! la e huh hoi aku no ka uka 0 Pihanakalam, a o na kupyna ( hoi uanoho īho la no laua ma-. hope 1 Uluoma. j Ua manao 0 Kauakainalu oia j wale no īa e hoi nei, eia ka na ( kupuna pu no kekahi e lele nei, j no ka mea, i ka wa a ka moo- ( j puna a Kauakahiahi i hoomaka ' ai e lele iluna a hoi no f kalam, o ko na kupuna wa pu Ino ia 1 lele pu ai, o Kauakahialn no maluna, ao laua nei no hoi malalo, a he hookahi no ko

lakōu nei hiki hke ana i Pihana kalani; oiai, oka hele a !ce kua lau makam he loheia ia, a o ka hele ana a ko laua nei k:no wpa jhe niimo a'he palanehe. ) "Auwol Eia ka olua i kauhale uei, mahea niai nei hoi ku olua kiana\i koele mania ana," wahi a Kanakalualii 1 pane nuu ai 1 11 a kupuna kahu ona me ke ano kahaha. "0 kakou like m;\i 'la t\o hoi ia ī koele like ni.n ]a, maluna no lioi oe kahi i lele ai, a maUlo no lioi maua kahi i naue malie ai, , a hoea hke mai la nohoi kakou ) kauliale nei, koma m.ii la no hoi oe o ko maua noho ana īho la no la ī ka hhilihi kau ika lewa o Haunuu. O Haupna koili lani 0 ka hele aku Ia no la o ke kahu akua o Punohu ma kahi o ka pahu a noho īholahookani a o kahi luahme kahu akua hoi, o ka olapanohoi kana, a ua hke nohoi ka leo o Punohuula e hoo aeae ala me ke kam ana oka pahu ka lealea ame ka maikai, i ka haano'uno'u pu iho hoi paha kahi e hke me ke kikiko'u ana a ka leo o ka manu, hele loa ke aln opio i ka nanea a hoohialai ī nei mau hana a na kupuna Akaln nooKauakahialn a īke īka le'a ame ke akamai oke kupunakane kahu akua o Punohuula ame ke kupunawahme kahu akua me Kahihlaukoa ī ke akamai ame ka īke īka hula, oiai, aohe he pa iho o na wawae 0 ua wahi kupunawahme ala ī ka moena, a he keu aku nohoi ake kapahh o ka welelau o 3 a manamanahma, a ua nui loa l:a hauoh o ka moopuna īkeia hula a na kupuna. A no ko na kupuna akua īke e pau ana ka noho'na o ke'lu opio 1 Pihanakalam, nolaila, ua manao iho la laua, o ko laua wa kupono la e hoikeike ai rko laua īke a akamai' hula īmua 0 ka laua moopuna, 1 īke ai oia 1 na lealea 0 ke au kahiko 0 ka mea no nei 1 ao la ai j kona kupunakane īa Kapunohu ula, a 0 na mea nohoi neia nana 1 hoikeike ia Kahauohalawa ua 'pihmaoh no 1 ka makuahme o Kauluhmalo wahme ke alakai 0 K aieiewalio ame Kaieieloko, ke aīanui moana pohihihi e hele ai a puka 1 ke kiowai 0 Keawaula Ia lakou nei 1 hoea mai ai 1 Uluoma e kah mai ana 0 Pueonuihoanoano mamuli oke kauoha a Hmaeleele e hoea aku ke alu opio no ka ama o na manu Nolaila, ua hala aku la oia'no ka aina 0 na manu. Ika hiki 1 ana aku 0 ua aki opio ala 1 kahi ona kupuna, ua hui aku la oia a īke ae Ia 1 na kupuna, na ma kua ame na kaikuahme A 0 ke kupunakane ka mea 1 pane mai 1 ka moopuna īa Kauakahiahr j "I kauoha aku nei au īa oe e | kuu lei, kuu lani aln moopuna e hele mai, no ka mea, ke kokoke aku nei e pau keia kupulau a hoea aku 1 ke kau makalu, a o kou hoi aku no ia no luna, elike Ime ke noi ana akua oka poai |kaalelewa 0 na paia o ke ao pojlohiwa la'u, a haawi aku au 1 Jko'u ae 1 ua mau poo kapu ala 0 ka lewa j | "Pehea la, ua hele kaapum | anei oe apum na moku, aua ai aleu hoi 1 na meaai oka ama mai na mea oloko o ka wai ame na mea iloko 0 ke kai, pela pu hoi na meaai mai ke kuahiwi a hoea 1 ko ke kula, apela hoi me ka lahui o kaua, ua ike anei oe ia lakou pakahi apau e kuu moopuna I ku hoi paha ia o ka mnau hoohuahualau aua poe akua poo kapu ala 0 kaua la oe no ke ano o ka noho'na 0 ko ka honua nei poe, alaila, ua loaa kau haina e pane aku ai." (Aole 1 pau.)