Ke Kiai, Volume I, Number 5, 18 September 1902 — Page 1

Page PDF (281.90 KB)

KE KIAI
HOOPUKAIA I KA POAKAHI A ME KA POAHA
BUKE 1. HELU 5. HONOLULU, T. H. SEPATEMABA 18, 1902 5 KENETA NO KE KOPE

KE KIAI
HOOPUKAIA MA NA POAKAHI AME POAHA

E hoouna mai i na Kauoha Pepa, na Uku Pepa, na Mea Hou, na Hoolaha a me na mea e ae a pau, ma ka inoa o ka Pepa. Pahu Leta

KA AUHAU PEPA

Ekolu Mahina...$1.00
Eono Mahina...2.00
Hookahi Makahiki...4.00

FRED. W. BECKLEY,
LUNAHOOPONOPONO ME LUNA HOOPUKA
WM. J. COELHO,
HEPO-LUNAHOOPONOPONO

HONOLULU, T. H., SEPT. 18, 1902

E KE KIAI, HEAHA KO KA PO?

                O ka manu hookahi i paa i ka lima ua oi aku ia mamua o na manu ekolu e lele ana; a mai kuko oe i na manu ekolu a hookuu i ka manu hookahi paa, o loaa ole auanei na manu ekolu a o ko hookuu e ana i ka manu i paa, nele loa oe.

                He nui no na opio i loaa ka hana mamuli o kekahi mau kumu liilii wale no, ua huhu, a nuha, a haalele i ka hana me ka hoomaopopo ole i ka hopena. No na opio o keia ano ka olelo ao a KE KIAI. Oia hoi e hoomanawanui i ka huhu a e nana mua ma o a maanei a loaa mua ka hana, alaila, haalele aku ka hana mua.

                He nui no hoi na opio i noho ma kekahi mau hana maikai a lakou i lehia ai a no ka manao e loaa ana ka hana mama me ka nui o ka uku, haalele ia aku la ka hana i kuluma a piikoi aku la i ka hana mama ana i makaukau ole ai. O ka hopena, ua ike ia ka hemahema, a hoopauia a hoi hou no i ka hana i makaukau e hana ai, a ku iho la ka olelo a kahiki “Hoi hou no e ka paakai i Waimea.”

                O kekahi poe hoi i ka wa a ka haku hana e nana mai ana hooikaika i ka hana, a i ke kaawale ana aku, hoolalau wale iho la no e hoopau manawa ai. I ka pau ana o ka hana, hoi aku la a haanui i kona mau hoa me ka i aku “laki au i keia la aohe nui o ka’u hana, hele ka haku hana a he noho wale iho no ka’u hana a po ka la.”

                O ka opio i manao pela, ua kuhihewa oia, no ka mea, i kahi wa ua apoo hou mai no paha ka haku hana a ike i kou molowa, aka nae, aole hoopau mai ia oe, hoomanawanui no. Akahi, alua, a akolu loaa pono ana me kou ike ole, ua kipakuia mai la a nele i ka haua. Laki iho la anei oe? Aole, ua poino oe mamuli o kou hana pono ole.

                Eia ka mea apiki, i ka wa e hoopau ia ai kekahi poe mamuli o keia kumu a ma kekahi mau kumu kupono e ae paha, ua hoino koke aku no lakou i ka haku hana. Aohe noonoo iho e no kona hoolalau a molowa, a hana pono ole kona kumu i hoopau ia ai, ka hopena hoi o kana mau hana pono ole.

                He nui  na opio i noho ma na kulana hana haahaa, a hoomanawanui malaila a hiki i ka pi ana ae a kau loa iluna. E mahaloia lakou no ka hoomanawanui, a o ke alahele ia a KE KIAI i makemake ai i na opio e hahai aku.

                Eia ka KE KIAI, E hana oe i ka hana me he mea la o oe iho no ka haku hana a e ike auanei oe i kou hooikaika, me ka hoolalau ole, a aole oe e hoopau wale ia mai, no ka mea, e ike mai ana no ka haku hana i kou hoopono a e hookiekie ia ae no oe ma na kulana hilinai nui ia.

                KE lohe nei kakou i na lono weliweli o na luapele, ko lakou poha ana, a pela wale aku. Ke hoike mai nei na hihiona ikaika’e o na luapele ma ke Kai Waenahonua, Mekiko, elike no hoi me ia ma Inia Komohana, a pela no hoi me ko na  mokupuni ma ka hema ae o Iapana, a aia o Hawaii ma ia laina hookahi me na mokupuni pele e a mai nei koe ko ke Kai Waenahonua. A ke pu-a mai la ka uwahi o na luapele o Alaseka, a aia no hoi o Hawaii ma ka hema ponoi oia mau luapele ma ia laina like, a o kou luapele  no hoi kekahi e’a nei. Me keia mau nanaina e ikeia aku nei, aole paha e nele na manao makau o na kanaka no keia mau mea hoolele-hauli. Aka, ua loaa no ia Hawaii he puka hoomaha no kona mau luapele, a ke’a mau nei i kela wa keia wa.