Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 15, 22 July 1835 — Page 120
120 KUMU HAWAII. (IULAI,
o keia o Mr. Wisena. He mai kuni kona mai i make ai. I ka wa i holo mai ai keia poe kumu hou i pae mai nei, e noho ana ia me ke ola. A hala mai lakou elua malama, loa aia ia ka mai, aole liuliu a make no ia. I ka makahiki 1821, ua hoonohoia oia ke kahuna o kekahi ekalesia ma Bosetona. A mahope iho o ka make ana o Mr. Korenelio, ua hoonohoia oia he lunamisionari. Elua paha makahiki a me ka hapa o kona noho luna ana, a lawe ae la kona Haku ia ia e noho pu me ia. Aole ia e hele hou mai io kakou nei ma ka honua, aka, o kakou ke hele aku io na la, ilaila e iki ai ia ia. I kona wa e ola ana, ua nui kona ikaika no ke aupuni o ke Akua, i ikeia kana olelo ma na aina a pau o keia ao. Aole paha e loaa koke ka mea nana e pani kona hakahaka. O ke Akua ko kakou wahi e nana aku ai, a e pule aku, i nele ole kona aupuni i ka poe ikaika. A.B.
Aperila 29. Ua make, ma Waikapu, Maui, he kanaka haole, ua kapaia, o Keoki (Mr. George Richardson.) He kanaka elemakule ia. Kanaono kumamalua makahiki kona. Ua hanauia ia ma Irelani. Kanakolu makahiki mamua aku nei, holo mai ia ma ka moku no Enelani, a pae uku i Hawaii nei.
Holopinepine ia i ka aina o Nowete, a hoi mai, a noho ma Maui. He wahine kana, a me na keiki. He mai hokii kona. Ua liuliu kona mai. Aka, ua pau ia. Ua hele ia i kela ao pau ole e loaa mai a ia ka uku o kana hana ma ke kino.
Pono oukou, e ka poe i lohe, na kanaka naole kekahi, a me kanaka maoli, pono oukou ke hoomakaukau e halawai pu me ke Akua. "Eia hoi, ke ku mai nei ka lunakanawai ma ka puka." "E hiki mai ke Keiki a ke kanaka i ka hora a oukou i manao ole ai." A i ka wa make "o ka mea hewa, e mau no kona hewa; a o ka mea paumaele, e mau no kona paumaele; a o ka mea pono e mau no kona pono, a o ka mea hemolele, e mau kona hemolele." J.S.G. Make ma Kailua, Hawaii, o Kaeleowaipio i ka la 8 o ka malama o Mei. Ua hanau ia ma Waialua, i Oahu, i ke au ia Kalaiopuu; o Kahekili e alii ana ma Oahu ia manawa. Oia no kekahi i ike i na moku o Kapena Kuke i ku ma Waialua i Kinohi. I ka wa e holo mai ana o ua mau moku la, kuhi iho la na kanaka he mau aina moku, ia e lana ana ma ke kai, a naholo kiki na kanaka a pau e ike ia mea kupanaha.
A lilo Oahu ia Kamehameha, holo ia a noho ma Hawaii me ke alii. Oia no kekahi i huli mua i ka pono ma Kailua, a komo ia i ka ekalesia i ka malama o Novemaba 1828. Ma ia hope mai, noho oia ma ka aoao o ka Haku, e hoike mai ana, i ka oiaio o ka naau hou imua o ke Akua a o na kanaka. He ekolu paha makahiki a keu o kona mai ana.
Ia manawa a pau i noho hoomakaukau ai oia, no ka hiki ana mai o ka Haku e lawe i kona uhane e noho pu me ia. "Pomaikai ka poe make, ke make lakou iloko o ka Haku." A.B.
Ua hanauia ma Koloa, Kauai, i na malama o Feberuari a me Maraki, eono mau keiki. Ua make kanakolukumamaono kanaka.
Ka poe elemakule 9
Ka poe ui, ............ 16
Ka poe kamalii,.... 11
36
KAHI MELE.
HE MAU HIMENI KAMALII.
He pokii au, he mea liilii,
Akahi no a hele ae;
Ke kamailio ana hoi,
Ua ike au, uuku nae.
E pono wau ke ao maikai
I na olelo e ola, i;
E ike hoi a malama'e
Ia Iehova iluna'e.
A napoo ka la olino,
Uhi mai ka malu po,
E nana'e oukou iluna
Imoimo na hoku;
Puka mai la ka mahina,
Lele aku no na ao;
Nani loa o ka mana
o Iehova ola mau.
Na ke Akua i hana
Na aouli iluna'e,
Na mea kupanaha,
Na kamalii e ae.
E waiho anei oia?
I kana i hana'I
Na keiki i kula
I ao 'na mea maikai?
Aole la e waiho,
E malama maa no,
E pule makou ia ia,
I maluhia makou. L.L.
Tusede Iune 2. Mareia na'lii o Maui, o Nahienaena, laua o Leleohoku. Ma ka luakini kahi i mare ai. Na Mika Rikeke laua i mare.
Hoakoakoa e na kanaka e piha ka hale maloko, alaila hele ae la na'lii, ua kahikoia i ke kapa mare. Nui loa na kanaka i hahai ia laua. Piha loa ka hale, aole wahi e noho ai kekahi, a nui no ka poe i nana mai ma ka puka mawaho.
Nui loa ka manao ana o kanaka i ko laua mare ana, a ua nui paha ka poe i nonoi aku i ke Akua i kela la, e hoopomaikai mai ke Akua ia laua.
NA SOLOMONA.
O na olelo nane a Solomona o ke keiki a Davida, ke alii o ka Iseraela.
O ka ike i ka noiau a me ke aoia mai, O ka hooakaka i na olelo e naauao ai:
O ka loaa ana ka ike e akamai ai, O ka pololei a me ka hoopono a me ke ku pono.
O ka haawi i ka maalea i ka poe naaupo,
A me ka ike a me ka noonoo ike kanaka ui:
E hoolohe ka mea akamai, a mahuahua ka ike:
E loaa no ka me ai aoia ai ka ike e naauao ai;
O ka ike i ka nane a me kona hoakaka, O na olelo a ka poe naauao a me ka lakou olelo pohihihi.
O ka makau ia Iehova, oia ka mole o ka ike,
Hoowahawaha ka poe lapuwale i ke akamai a me ke aoia mai.
E kuu keiki, e hoolohe mai i ke ao ana a kou makuakane, Mai haalele hoi i ke kanawai o kou makuawahine.
No ka mea, he papale nani ia i kou poo. He mau lei hoi no kou ai.
E kuu keiki, ina e hoowalewale mai ka poe hewa ia oe, Mai ae aku.
Ina lakou e olelo mai, E, hele pu kakou, E hoohalua no ke koko, E imi hala hala ole i ka mea pololei;
E moni ola kakou me he lua la, I ka poe pono hoi e like me ka poe e haule ana i ka lua;
E loaa ia kakou ka waiwai maikai he nui, E hoopiha i ko kakou mau hale me ka waiwai pio;
E hailona pu oe me makou i ko kuleana, Hookahi puolo na kakou a pau.
Ua paiia KE KUMU HAWAII ma ka mea Paipalapala a na Misionari, Honolulu, elua hebedoma hookahi pepa, e Wenede ka la e pai iho ai.
Eia ke kuni ana, HOOKAHI MAKAHIKI $1 00, a na mea e lawe i ka pepa a pau.
OAHU - MISSION PRESS. R. TINKER, Editor, E. O. HALL, Printer.