Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 20, 30 September 1835 — NO KA ONA. [ARTICLE]

NO KA ONA.

NO K V HAKA. WiiAWA, Sop. 18:55. K n;i hoahanau, a me na alii, Eia ko'u ipanao; Ua pono no i ka poe niakau i ke Akua'ke haalole i ka baka. Ile nui na mea hihia oiahana. O ka baka 010 o ka ipu, oia kekahi. O kapau ole o kal'pau oka ipu a me ka paakiki o ka uahi o ka ipu, oia kekahi. O ka paumaele ana o ka, waha i ka lehu, oia kekahi. O ka haalele o ka muki baka o ka ipu, oiii kekahi. O ka aea o

ka muki, a me ka hiamoe, a me ka pau o ka baka e kc alii i ka haawiia e ia iahai, oia kokahi. O ka hookuli o ka muki i ke kahea ia aku i haka no ke»alii, oia kekahi. O keia mau mea a pau a ka muki haka e hana'i, he mau mea hewa wale no lakou. He mea keia e huhu pinepine ai kona alii ia ia, aole e malu. , Auhea oukou, e na hoahanau? E haalele oukou i ka baka i pono ai> Ua akaka ka hewa iloko o ka baka. HE MEA HIHIA. Eia kekahi mea hihia no na hoahnnau; aole o lakeu muki baka ia lakou no ko lakou ipu. Me neia ka lakou hana. Ina i nonoi.aku kekahi i ahi, a loaa mai, oluolu no ia. Aka i loaa ole mai> heleno ia i kapuahi me ka huhu maloko onn. 0 ka manao nui ana i ka bakn. Nolaila no keia huhu ana. IIE KUMU O KA HUHU. Eia kekahi. O ka noi ana i ka baka o kekahi kanaka, i loaa mai. oluolu ia malaila; aka i lona olv> mai, huhuno kona naau ia ia. Eia kekahi meahihia no na hanau; aole o lakou muki baka. He lalau wale kekalii piihi l>aka 1 ko hai baka; he puhi malu i ka baka o ka mea baka. Ina i -pau ka baka, huhu no ia i ka nioa i pau ai. E haalele oukou i ka haka i pono ai, o pili mai ka huhu ana o ia mea ia oukou. NO KA POE HAALELE. Eia kekahi no ka poe haalele b&ka. Ua lohe lakou i ka lro o na Kumu. Papa aku lakou e waiho baka. Ae no kekahi poe me ka naau. Ae no kekahi ma ka waha wale no. Paakiki no kekahi poe ma ka baka- Iloihoi aku lakou i

ka ipu i ke kumu, koe no ka ono 0 lakou i ka baka; nolaila nuhipuhi malu no lakou ma ka punaohe, oia ko lakou ipu ma kahi mehameha e puhi aiNO KA POE HOI HOU. E oa mea puhi hou i ka haka, He*oluolu onMJlt«hoopunipuni, a he ehaeha ltat|(nt<biaio. xtole ka bakifjwPiiiea kokua i ke kino; aole hoi ia he mea hooponopono i ka - naau- Aole he mea pomaikai ka hoi hou ana i ke puhi haka. Ma ke kino no ko oukou haalele ana i ka haka, aole ma ka uhaneAuhea oukou, e ka poe hoi hou 1 ke pulii haka ? Oka hewa hea la ka oukou e mihi ai i ke Akua? Ka moe kolohe anei? Ka inu lama anei? O na hewa nui wale no anei ka oukou i manao? Aole anei oukou i manao he nui loa ka hewa o ke puhi baka? Peneia ka hewa. 0 ka poe hoi hou i he puhi baka, he poe ka e lakou i ke AUua, aole j inalu i ka oiaio o ke Akua. Oleloaku au'i kekahi poe e puhi ana, ewalu lakou, E haalele oukou 1 ka baka? I mai no lakou ia'u, "Heaha hoi ka makou mea e haa-i lele ai, i ka inakou mea i make-i inake ai? J\olaila lilio ae la naj in ika o lakou a pau nie ka oluolu <»le mai. I mai la o Davitkf,! Pomaikai ke kanaka ke hele ole ma ka olelo aka poe aia." (HaleI u 1: 1.) KA MEA E POMAIKAI AI. Eia kekahi mea e pomaikai ai; o ka haalele loa i ka haka, me ka lioi hou ole, me ka minamina ole, me ka hoopunipuni ole, ine ka wa-j hahee ole, me ke kuko ole, me ka pauiele ole i ka baka i ka mea a «>ukovi i manaoio ai mamua aku. O ka haalele ana i ka haka. Eia ka oukou mea e manao nui ai- E paulele oukou i ke Akua i ka mea nona ka inana, nona ka ike, nona ke ahonui, nona ka lokomaikai, nona ke aloha i ko ke ao nei a pau loa. Na Kakalaka Kanepaiki.

lUn.oA.Bept. B,IBM. 1 Aloha oe e ka hoah&n&n. Ua loaa iho nei i kaamau palapala e noi ana i mea olelo Hawaii e paiia'i ma ke Kumu, a kc ake nui nei au e kokua aku ia oe ia pepa maikai. Ua loaa ia*u kekahi kaawale iki, a ke manao nei hoi au e patapala aku ia oe i neid mau la aku nei. 0 kuu lilo ana e palapaia i ka olelo a ke Akua ka mea i loaa ole ai kuu manao no ke Kumu Hawaii. Ua kamaaina hou nei makou i Kailua nei. Holo aku no inakou i Oahu i ka ia mua o lune. la po iho, ma ka moana makou mawaho o Kaelehuluhulu, i ke aumoe nana makou i hope, ike aku la makou i ke kia ahi kiekie )oa ma Kailua, a e paapu ana maluna i ka uahi me he ao eleele la, a ua malamalama ka moana a hiki loa i ko makou wahi. Hikileie ko makou naau i ka makaa o pau kahi hale o niakou ne ka ukana a pau o loko. Mahope lohe makou ia ilopu, o ka halepule ia i puhi kolohe ia, a ua loaa ole ka mea nana i puhi. Pela no aole i loaa a hiki i neia manawa, ua nalo loa ka mea nana i lawehala ma ia mea. Eia kekahi mea i akaka ai, ua puhi kolohe ia ua hale la: ua opeopeia na moena, a ua hoahuia maluna o ke ahi; eia kekahi, he elua mau wahi i kuniia'i ke ahi. I kuu hoi ana mai a nana ma ip wahi, he kahua wale no e koe, ua ehaeha loa kuu naau i ka manao ino o ke kanaka nana i puhil Aia hoi ka pa kupapau maikai no £ihopa wahine, ua helelei ka puna i hamo malofa>a mawaho, a o ka pohaku kukulu mffliai i kalaiia ma Bosetona a make i ke kuaiia malaila i na dala he 50 paha, a aloia mai e ku ai me kona kupapau, ua naha liilii a okaoka i ka Wala o ke ahi ia po i pau ai ka hale o ke Akua. Eia ke ano o na hua olelo i kalniia'i maloko o ua pohaku la, i laweia i olelo Hawaii. He nwa hoomanao Keia no Mrs. £lizabkta Bihopa. ka waliine a Rnv. Arkti:ma Bihopa: l a hana oia ma MRWx»ro, Ms. ina Amerika Huipuia, luiae 2d o ka makahiki o ko kakou Haku 1798. - I pae mai nei oia i ka makahiki 1823. A mahope iho o na inakahiki plima o kona noho ana ma neia pan aīna, make* iho la ia ma Kaiiua nei i ka la 19 o FeJ)eruari o ka inakahiki 1828; i ka makahiki 29 o kona ola anar ~ ~ E hiki no ia ia ke olelo i na keia pae aiua, " L'a oluolu wau ke lilo aku a e hooliloia hoi no ko oukou uhane." ii. Kor. xii, 15. Ua nele makou o Kailua nei i kaluakini ole, ke houluulu nei maloko o kekahi halekulk i hooakeaia i na lanai ma na aoao elua a ma ke alo. Aole

bm • pau na k«BiteJbM;liiiiahiaka okalapule. Noia»<^ifcirbalawtti ai me na.kanaka opA ILwAou i kelu Sabati a keia SalMti i |Ei ole ke komo maloko o kahi we lUluni o Kaiīua nei. I naSabāfil&ikf oAēleekahi 0 maua ilaila i ka hele ma Kekaha e pule, alaila hele kekahi miaiu hoahanan kanaka e halawai me lakou i nele ole l'akou i ka ke Akua. Uaikaika ka manao o na'lii me n.i konohiki a me na hoahanau o makou e hanai luakini hou. He luakini pohaku ka manao. Ua ahu ka pohaku a me ka iaau, a ke halihali nei na kanaka Ika no ka puna. A moa ka puna, alrf!a hele inai ei oKuakini e kapilipili. Aole paha e paa wawe ia, no kn nui oka hana. Ina hoi e kokua ni;ii ko kakou Akua ia makou, aole no c haalele ka poe paahana i ka lakou hana ana a paa. I neia nmnawa, ua mahuahua iki l;:i poe e imi ana i ka ola no ko lakau uhane ma Kailua nei. Ua oluolu ka man;io a me ka liana nna a kekahi poe hoahanau ame na hooikaika. Aole lakon o noho nei me ka hiamoe a me ka palaka. Ina hewa kekahi kanaka i ke knnuwai. a ua ikeia kona hewa, ua pili ke kanawai ia ia, a na hooluhiia ua kannka !a. Nolaila paha he hapa ka hana liewa ana i neia manawa. He mea keia e !ana ai ka nianao o niakou maenei, o ka hewa ke eini nei, a o ka pono ke ulu. Aole nae i lanakila ka pono, no ka mea. lie poe uuku ka poe hahai ilaila; aka. o ka nui, aia no lakou maka aoao kahiko, me ka paakiki a nie ka hookuli. Eia mai no hoi kekahi poe makauknu iki, i alohaia mai e ke Akua; ua haale'e lakou i na mea kahiko o ke kanaka, a ke hahai nei mamuli o ka hemolele ko kakou Haku. Aole e kala ka huli ana o kekahi poe o lakou, a eia iho n« i no hoi kekahi inau mea i kaana mai He poe hana hewa nui lakou a hiki i keia wa iho nei, a kau mai la keAkua i kona weliweli maluna lakou, aua lilo m:ti me kakou e kokua ana i ka pono e ola'i. No ke Akua wale no ka nani o ia mea a pau. No kau hoahanau A. B.