Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 5, 2 March 1836 — Page 20
20 KUMU HAWAII. (MARAKI,
na kamalii, e pule i ke Akua, i ola ko oukou uhane ia Iesu Kristo."
Aole akaka ia'u ke ano o ka mea, nana keia palapala; aole au i halawai pinepine me ia i kona wa ola. Aole oia i komo iloko o ka ekalesia ma Hawaii nei. Ua komo paha iloko o ka Iesu ekalesia iloko o ka lani, aole paha, aole kakou ike. Aia no ia iloko o na lima o ke Akua. B. W. P.
KAHI MELE.
KE ALOHA E OLA'I.
Eia mai ka mele hou,
"Iesu no ka mohai mau,
Nona ke aloha mai,
KE ALOHA E OLA'I!"
Ilihune pu kakou,
Mai poino i ka po!
Pomaikai ua loaa mai
KE ALOHA E OLA'I!
Noho pio luhi no,
Kii mai Iesu ia kakou,
Kuai no a wehe mai,
KE ALOHA E OLA'I!
Ke aloha mana nei;
Malu hou na enemi,
Lanakila nani mai
KE ALOHA E OLA'I.
Na haipule ma ke ao,
Mele hou, a mele mau,
Oia mau kuu mele nei,
KE ALOHA E OLA'I!"
NO KA ONA.
LAHAINA, Novemaba, 17, 1835.
EIA KEIA PAUAHI BAKA.
Ehiku makahiki o Kamehameha ma Hawaii, a make ai, pau iho la i ke alii kekahi alii, o Kaakau ka inoa, ke kaikaina o Puhene, ke kupuna wahine o Moehaune. Kii aku la ka makuahunowai o ka moopunakane a Kaakau, o Naohai ka inoa. Haule iho la ke ahi ma ka papaakahi o ka hale o Kaakau i ka aui ana a ka la, a pau iho la i ka ahi. Puka mai la kekahi luwahine mai ka hale kua mai, a hea mai la, "Pau kakou i ke ahi, pau kakou i ke ahi." Hikilele ae la o ua o Kaakau, mai ka hiamoe mai, polou iho la i ke kapa, a puka aku la iwaho. Elima la i hala o ke kaa ana, ka imololo iho la. Oia ka make ana o Kamehameha. Ekolu ia mau la o ke kaa ana, a make. Ewalu la o kona kaa ana a make. No ke ahi baka mai kela make ana.
No Molokai keia pau ahi, i Honomani. Eia kekahi pau ahi baka, no ka lae i Palaau. Pii aku la iuka i ka paoo, a hoi mai la, kuu iho la i ka haawe ai a hoa iho la i ka umu, a enaena, pupuhi iho la i ka baka, a ona, hou aku la i kona poo i ka umu. Huki mai la ke keiki ana, a me na kanaka ia ia. Pau iho la kona poohiwi, a me ke alo a me ke kua. Kolekole iho la ka ili me he ohia la. Aole nae i make. Kaa iho la, a e uka ilo, a puupuu ka ili, aole nae i make. No Molokai, i Palaau, i ka wa ia Puueo o Molokai, o Kumalaua ka inoa o ua kanaka pau ahi la.
No keia mau mea a'u i ike maopopo ai, eia ko'u manao no ka puhi baka. E haalele loa i ka baka. No ka mea, ua poino kakou ma ka baka. Eia ko kakou poino ana. Ua wela ka hale, ka mea i luhi ai kakou, ua pau ka waiwai o kakou i manao ai no ke kino; pau pu no me ko kakou kino i ka wela i ke ahi baka a make. O ka ulu kekahi, ua kakani, aole i hua i ka awahia o ka lepo, kahi i kanuia'i ka baka. Mai ka wa ia Kailihakuma mai ka hua ole ana o ka ulu, a me ka meeau ana o ka wauke. A ia Kalehu mai, aia Kailihakuma hou mai, a ia Keoua mai, a ia Pualanui mai. A i ka hapalua o ka Pualanui noho ana, hai ae la na kumu i ke ano o ka baka, e like me ka ke Akua hua olelo ma Tesalonika akahi — 5 — 22, "E haalele i na mea ano ino a pau." O ko'u manao ia ia oukou a pau, e na hoahanau iloko o ka Haku, o Iesu, e haalele ae i ka puhi baka; a me ka poe i manao i ka pono, no ka mea, ua ino loa ka waha o ke puhi baka; ua pilau, ua ekaeka ke alo o ka niho o na kanaka a me na wahine, a me na kamalii puhi baka. Ina e hihia ko'u hoahanau ma keia hope aku i ke puhi baka, aole loa au e puhi baka a make.
Na'u, na Timoteo.
KA HELU ANA O KANAKA NO PALI KOOLAU.
Na aina Kane. Wahine. Keikikane. Kaikamahine. Pau.
Waimanalo, 359 369 106 69 908
Kailua, 762
Kaneohe, 462 424 144 138 1,163
Heeia, 200 196 53 34 433
Kahaluu, 106 98 21 17 242
Waihee, 65 50 11 9 135
Kaalea, 44 46 13 13 116
Waiahole, 90 79 23 18 210
Waikane, 93 71 17 12 193
Hakipuu, 60 52 28 26 166
Kualoa, 93 87 37 41 258
4,636
I ka makahiki, l831, 4937
I ka makahiki, l835, 4636
O ka emi ana o na kanaka i na makahiki eha, 351
HOIKE Ianuari 1, 1836.
O ka poe ike ke heluhelu i ka palapala ma keia kalana a Kauai, mai Kalalau a Kealia, 1263 lakou. A o ka poe kakau lima 270 lakou.
O ka poe i make i na malama eha i hala iho nei, mai Sepetemaba a Ianuari nei he 51 lakou.
Na Elemakule i make 12
Na Luwahine i make 9
Na kane oo i make 8
Na wahine oo i make, 7
Na kamalii i make, 15
51
Na keiki i hanauia ia mau malama 22
Ua emi 29
W. P. A.
Ua paiia KE KUMU HAWAII ma ka mea Paipalapala a na Misionari, Honolulu, elua hebedoma hookahi papa, o Wenede ka la e pai iho ai.
Eia ke kuai ana, hookahi makahiki $ ,50, a na mea e lawe i ka pepa a pau.