Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 14, 6 July 1836 — Page 55

1836.) KUMU HAWAII. 55

                6. O ka loaa ana o kela kanaka keia kanaka kana iho kekahi no hoi ia e pono ai na aupuni o ka honua nei.
                7. O ka auhau pono ana kekahi pono no hoi ia e pono ai na aupuni o ka honua nei.
                II. Eia ke ano lua: O ka hewa ka mea ia e hoinoia'e na aupuni o ka honua nei.
                1. O ka makau ole o na'lii i ke Akua kekahi hewa nui ia e hoinoia'e na aupuni o ka honua nei.
                2. O ka molowa o na kanaka kekahi hewa hoi ia e hoinoia'e na aupuni o ka honua nei.
                3. O ka auhau hewa ana kekahi hewa no hoi ia e hoinoia'e na aupuni o ka honua nei.
                4. O ka hana hope ole ana o na makaainana,kekahi hewa no hoi ia e hoinoia'e na aupuni o ka honua nei.
                5. O ka naaupo o na'lii a o na makaainana kekahi hewa no e hoinoia'e na aupuni o ka honua nei.
                6. O ka imi ole ana o na lii i ka pomaikai o ko lakou poe kanaka kekahi hewa nui no ia e hoinoia'e na aupuni o ka honua nei.
H. R. H.
 

KE KUMU HAWAII.
WENEDE, IULAI 6, 1836.

NO KA AHAOLELO A NA KUMU.

                I ka la mua o Iune, ua akoakoa na misionari ma Honolulu nei. O na mea a pau i hiki mai na kane 27, na wahine 29, na kamalii 61. Hookahi kane a me ka wahine a me na keiki elua, aole i hiki mai. Ina i hihia makou a pau na makua a me na keiki, hookahi haneri a me ka iwakalua kumamaha. Ua malama mai ke Akua ia makou a pau i ka makahiki i hala aku nei, aole make kekahi makua, aole make kekahi keiki: ua mai no nae kekahi poe. I ko makou noho ana maanei, ekolu keiki i hanau mai, a hookahi keiki i lawe koke ia'ku. O na mea a pau i koe mai ke huiia 126. Eia kekahi mau mea a makou i kukakuka ai.
 

NO KA HOOPAU ANA I KA RAMA.

                Ua wae aku makou i kekahi poe o makou, a na lakou i kakau, a i hoike mai i na mea e pili ana i keia hewa i ka makahiki i hala aku nei ma keia pae aina. Hoike mai la lakou i ka nui o ka rama i hooukaia mai, a me na hale kuai rama, a me na kapuahi rama, a me na mea i make i ka rama. Ua hoike mai hoi lakou i ka hana ana a na'lii a me na kanaka a me na haole haalele rama, i ko lakou hooikaika e kinai. Ua kaumaha loa ko makou naau i keia hewa nui; no ka mea, ua maopopo loa ia makou, oia kekahi mea e make ai na kino a me na uhane o na kanaka ma Hawaii nei. Ua imi ikaika makou me na'lii i ka mea e pale aku ai i keia enemi nui. Eia kekahi mea a makou i manao like ai, e palapala aku i Amerika, e noi ikaika aku i ka poe moku a me ka poe kuai malaila, mai hoouka hou mai i ka rama, mai ae aku i ka halihali hou mai i ka rama ma na aina o keia moana. Pomaikai kakou, ke ae mai lakou.
                Eia kekahi mea a makou i manao like ai, e noi pu aku makou i ke alii e haalele i ka inu rama, a e hoopau i ka rama ma keia pae aina. A paa ka makou palapala a me ko makou inoa a pau na kane a me na wahine, ua hoouna aku makou i kekahi ia Mi. Wini i Wailuku e halihali i ka palapala i ke Alii, me ka pule aku i ke Akua i kokua mai i keia hana a makou. Ma ko Kinau moku e holo ai. Aole ae maopopo mai ke Alii i ka makou palapala. Ina i ae mai me ka naau, alaila pau koke paha keia mea e hehena ai, a e make ai na kanaka ma Hawaii nei. E pule nui kakou i ke Akua e hoohuli mai i ke Alii, i pakele oia i keia upena a ka diabolo, a e hana mai oia i na mea e pono ai kona aupuni, i pomaikai pu kakou.
 

NO KE KULANUI A ME NA KULA E AE MA KEIA PAE AINA.

                O ke Kulanui kekahi mea a makou i manao nui ai. Ua imi nui makou i na mea e pono ai ia kula. Ua nui na kumu malaila, a me na dala i lilo ai ma ia kula. Ina make hewa ka hana ana malaila, ua poho loa ko makou manao. No ka mea, ua mau loa ka naaupo ana ma keia aina ke hiki ole ia makou ke ao aku, a manao kekahi poe malaila. Ua manaka makou ke ao aku i ka poe elemakule, no ko lakou pipili a me ka none; nolaila ko makou molowa. Ua manao makou ke hoololi ae i kela kula e komo na kamalii wale no ma ia hope aku. Na makou e malama ia lakou i ka ai a me ke kapa a me na mea a pau, a e kiai mau ia lakou i pono ko lakou noho ana. Na lakou e ao i ka palapala a me ka hana a me kela mea keia mea e pono ai ka noho ana, a me na mea hoi e pono ai ka uhane.
                Eia kekahi; ua manao makou, ina e ao aku makou i na kamalii kane wale no, aole hoi i na kamalii wahine, aole e pono . E mare paha na haumana o ke Kulanui i na wahine naaupo, a hihia, aole pono ka noho ana. Noho hou lakou mamuli o ka poe naaupo. Nolaila, ua manao makou e hookumu i ke Kulanui na na kamalii wahine. A ua ae like makou e hoomaka i keia kula ma Wailuku. O Mi Gerina laua me kana wahine na kumu o keia kula wahine. E lilo loa laua i keia hana.
                Eia kekahi; ua manao makou e hookumu i ke kula keiki ma ka Punahou i Oahu; aka, aole kumu i keia manawa. E kukulu paha makou i ka hale i keia makahiki, a loaa mai ke kumu, alaila e hoomaka i ke kula. Ma Hilo e hookumu makou i kekahi kula keiki, ma Molokai paha kekahi ina e hiki i ke kumu malaila.
A ua hoonoho makou ia Mi Kemika ma Honolulu nei i lilo loa oia i ke ao aku i na kula ma keia kulanakauhale nui. Ke hooikaika nei makou a pau, e hoala i na kula kamalii. O ka naauao o na kamalii, oia paha ka mea e pono ai keia aupuni. Ina e hiki pono keia hana a makou, alaila lana ko makou manao. Nolaila, ua manao like makou e hookaawale i ka Monede akolu i kela malama i keia malama e pule nui i ke Akua i aloha mai ia i na haumana kamalii, i kokua mai mamuli o na kumu a me na haumana i naauao na kamalii, i ola hoi lakou ia Iesu.
                O ka ekalesia kekahi mea i manao nui ai makou i keia ahaolelo. Ua kaumaha makou i ka hewa o kekahi poe ekalesia, a i ka palaka o kekahi, a i ka noho wale o kekahi. Ua imi makou i na mea e pono ai ka ekalesia o Hawaii nei o pio ke kukui maloko, a lilo loa makou. Kukakuka makou, aole loaa ka mea e pono ai. O ka pule nui i ke Akua a me ka hooikaika hou ma ka hana a ke Akua i haawi mai ai, malaila i lana iki ai ko makou manao. Nolaila paipai aku makou i kekahi i kekahi, i mihi makou me ka hoohaahaa, a me ka hapai hou i ka ke Akua hana.
                Eia kekahi mea a makou e kuka ai, o ka mea e pono ai ko Iesu aupuni ma na aina a pau. Ua manao makou, aole hapai pono ko Iesu poe i ka ke Akua hana. Ua haawi lakou i ka waiwai, aka ua minamina lakou i ko lakou kino iho, aole haawi ia lakou iho i keia hana a hele aku i ka aina naaupo a hoolaha aku i ke ola. Nolaila, ua manao like makou e palapala aku i ko Iesu poe ma Amerika e hooeueu aku, a hoala aku ia lakou e hapai hou i ka ke Akua hana, a e hele aku lakou mao, a mao, e hoola i ka poe e hauli ana iloko o ka luaahi. E pule kakou i ke Akua e haawi mai ia lakou i ka naau hoolohe i keia palapala a makou, i hiki wawe ke aupuni o ke Akua ma na aina a pau.
                Eia kekahi; ua hai nui aku makou i ka olelo a ke Akua ma ka hale pule i kela la i keia la. Nui na hua a makou i kanu iho ai ma Honolulu nei; aia no i ke Akua ka hooulu mai. Ina i haalele ko Honolulu nei i ka olelo, aia maluna o ko lakou poo iho ko lakou koko.
                Ua hana makou i keia mau mea me ka olioli a me ke aloha o kekahi i kekahi. A pau ka ahaolelo ana, hoi aku makou i ko makou mau kihapai me ka manao e hooikaika hou ma ka hana a ke Akua i haawi mai ai ia makou, a make ke kino. E. W. C.
 

                Iulai 14. Pae mai la Mr. Samuela Pareka, he misionari no ka poe Inikini ma Amerika. E hoi aku ana oia ma Amerika Huipuia.
                Iulai 15. Pae mai la o Mi. Beaver a me kana wahine mai Ladana mai. He kahunapule oia; a i kona manao, ua pono ia ia ke noho ma ka muliwai o Kolumebia, a e hai aku i ka ke Akua olelo i na haole malaila. Ina e ae mai ka Haku, e holo aku Mi. Beava a me Mi. Li i keia hebedoma, Iulai 21.
 

Honolulu, Iulai 6, 1836.

                E na hoahanau---Ke hai aku nei maua ia oukou i kekahi mea a ko kakou Haku i hana, i mea e eha ai ko maua naau. Ua kii mai kela i kekahi keiki hipa ana i haawi lilo ole mai ia maiia, a ua lawe aku oia ia ia i kona poli. E hoomaikaiia kona inoa, no ka mea, oia ke kahu hipa maikai o ko kakou poe uhane. O ka maua keiki pokii, o Emeli Wite, ua make ia i keia la. Aole ona mai maoli. O ka wa a maua i manao ole ai, ua hiki mai ka Haku e lawe aku i ka maua kaikamahine. Peneia kona make ana: Ua lalau kona lima, inehinei, i ke kiaha waiu