Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 19, 13 February 1839 — Page 74

Page PDF (1013.38 KB)

74 KUMU HAWAII. (FEBERUARI,

 

haawi aku na ka mea malama waiwai kokua, a nana no i kuai aku i ke kala. A i ole kela mau mea, i wahi paakai no kekahi, a hooili aku ma ka moku, oia iho la no ke kokua, a eia no kekahi, he wahi ko, he wahi malakeke.
                M. Ae; pela wau e hana ai.
                H. Ua pau ia. Ina he ninau, ninau mai.
                M. Ae; he ninau hou no ko'u, Heaha la ka mea e haule pinepine nei o na ekalesia ma keia pae aina?
                H. He wahi koena manaio no e noho ana i ka naau o kela mea, keia mea, he mea lapuwale, hoopunipuni aku i ke kumu, ''Ua pau kuu hewa;'' a kuhihewa ke kanaka, aka, ukiuki loa mai ke Akua. Noho no kela wahi mea uuku iloko, a lilo hou ae i mea nui, a puka mai mawaho, a hua mai i kona hua. A akaka aku i ka maka kanaka kana hana ana, alaila kipaku ia aku ia.
                M. Ke ninau hou aku nei au: Heaha la ka hana pono a na ohua o ke Akua, i ko lakou noho ana i ke ao nei? Auhea la auanei ko lakou pono?
                H. Ae. Oia, he wahi ninau no hoi kau, e hooakaka iki aku nae au ia oe. Penei paha ka pono o ia poe; e noho no lakou ma ke ao nei me ka hana, aole ka noho wale. Mai kuhihewa mai nae oe, no ka noho wale ana ma ko ke kino mau mea, aole, penei; ua noho wale lakou, aole hana i ka hana i haawiia mai ia lakou e hana; aka, ua noho wale lakou, aole hana. Eia ka pono: o ka noho me ka hoolaha koke aku i ka ke Akua olelo, ma kela wahi keia wahi, a puni ka honua nei. O ka pule aku me ke noi aku i ke Akua e hooholo i kona mana ma o a ma o; o ka noonoo nui i ka mea e laha koke ai ko ke Akua aupuni ma ka honua nei.
                Oia iho la na hana, aka, he nui; aole pau ia'u i ka hoakaka ia oe, na ke kahuna pule paha e hai mai ia oe i na mea a pau.
                M. Ae; ma keia hebedoma e hele au me a'u keiki, i ka pule.
                H. Ua hala ka manawa, ua kokoke mai ka hora moe; ua pau keia, a mahope e kamailio hou kaua.
                M. Aloha oe, ea; ke hoi nei au.
                H. Ae; he aloha no.
 

Lahainaluna, MAUI.
No ke paholo ana o Kamaihui iloko o ke kai ma Olowalu.

                Auhea oe, e ke Kumu Hawaii. Ke hoakaka aku nei au ia oe i ka mea i make ai keia kaikamahine, he kaikamahine opiopio no keia. Aole nae au i ike pono i kona nui, a me kona uuku, elua pahu makahiki, hookahi paha, aole i maopopo, he lohe mai ko'u ia hai, i ka la 20 o Detemaba 1838.
                Hele aku la kekahi mau kaikamahineo Terupaina, a me Kaawa, a me kekahi wahine luahine, o Kane kona inoa. Hele aku la lakou i ka ako limu i kahakai, i ka wa kaimake. A liuliu iki, hohonu mai la ke kai, alaila, hoi aku la o Terupaina. I ka wa ona i hoi ai, hea aku la ia i ua kaikamahine la i make ai, alaila haliu mai la ia me ka hoomaopopo ole i ke ano o kana kahea ana mai ia ia, no ka mea, ua like paha kona lohe ana i ke kahea ana aku me ka uwalaau wale no, aole he hoomaopopo i ke ano.
                Nolaila kona mea i hoi ole mai ai. Alaila kahea aku la ka luahine i kekahi kaikamahine, "Ke hoi la no ka hoi kela.'' Alaila pau aku la kana olelo ana ia laua. Hele aku la ua luahine la i ka ako limu, a liuliu iho, ike aku la ka lua o ke kaikamahine i ka lana ana mai o ua kaikamahine la iluna o ka ili o ke kai. Kahea aku la ia i kona kaikuaana, i aku la ia ia, ''O Kamaihui la.'' Alaila ninau aku la ke kaikuaana o ka mea i hea mai ai? "Auhea ia?'' Alaila i mai la ia, "Aia la?" Alaila, alawa aku la ia, a ike aku la i ua kaikamahine la i make ai. Alaila, holo aku la ia, a hai aku la ia i ka makuwahine o ua kaikamahine la i make ai. A lohe aku la ka makuwahine o ua kaikamahine la i make ai. E uhola moena ana ia iloko o ka hale, me ka manao ona, aole e make kana kaikamahine ia manawa. I ka lohe ana ona ua make kana kaikamahine, holokiki aku la ia a hopu iho la mawaena ona. Auwe iho la ia me ke kaumaha nui o kona naau, a hoihoi aku ia ia i ka hale, a mawaho o ke kahua o ka hale, alaila, hookakua ae la ia i ka aikane kikokiko, a mahope iho, wehe ia ia kapa, a hoaahu hou ia i ka pau pupupukeokeo, pau ia hana ana a lakou ia ia. Amoia ae la ia iluna o ka ai o kekahi kanaka, o A kona inoa. A luwaieleia oia i o a i o, me ka manao ana o lakou e ola ia i ka hana ana a lakou pela ia manawa, a mahope iho, puholoholoia kona mau lima a me kona mau wawae i ka pohaku wela a he lau uhaloa i hoopapaia ma kona mau lima, a me ka maka, me ka manao o lakou e ola ia ia hana ana, a pau keia haua ana a lakou. He hoahanau no kekahi i noho pu me lakou iloko o keia anaina kanaka, I aku la ia i na kanaka, "E hoi oukou iloko e pule ai.'' Aole lakou i hoi iloko, a mahope iho, hoihoiia aku la ia iloko, a hoi pu aku la no me na kanaka, kipaku mai la ka hoahanau ia lakou, i mai ia, "I waho aku oukou e uwe ai, o pioo ko ianei uhane." A pau ia, pule aku la lakou nona, i ke Akua. A mahope iho, hiki mai la ke kupunawahine, me ka nui loa o konu aloha ia ia, oni pakaawili iho la ia me he puhi la, no ka nui loa o kona aloha ia ia, a komo aku la ia iloko o ka hale, auwe aku la ia ia.
                Auhea oukou, e ka poe heluhelu i keia, no ka walewale o ka makuwahine o keia kaikamahine, nolaila ka mea i make ai. Auhea oukou, e na makua, mai Hawaii a Niihau, mai hoohemahema oukou i ka oukou keiki uuku, mai hookuu ia lakou iloko o ke kai a me ka wai, o make auanei, o like me keia kaikaimahine ma Olowalu. Nolaila, e malama oukou i ka oukou mau keiki ma kela wahi a ma keia wahi, o poino lakou. Na KALILI.
 

HE HANA LAPUWALE.

                Ua lohe au i kekahi wahine lapaau o Kanohua kona inoa, he kahu pele kona ano, i ka ha o ka la o Maraki, oia ka la i hoa'i i kana ahi hoomana kii kahiko, hoa oia i ke alii i ke ahiahi, nana aku la kekahi poe i kana mea i kunu ai i ke ahi, he alaala hee, he kukui kekahi. Kii aku la kekahi wahine o Kaaukai kona inoa i ke ahi, huhu mai la ua kahuna la, olelo mai la Kanohua, "He ahi kapu ka'u. Nolaila manao o Kauhola ma he hoomana kii kana. Olelo oia, Eia ko laau e ai ai me ko keiki. A hoi aku la oia i ke ahiahi poeleele ma ka pa o Kapule Kukiiahu, a noho iho la ia, ae iki kalaka, make loa iho la ka mai ana o Wahinekapu kona inoa, kii aku la o Kauhema ia Kanohua i ke kahuna hoomana kii, hele liilii la laua a hiki i ka hale o ua mai la, oaka ae la kona maka, olelo koke ae la no ia i ke kahuna. O oe mai la no ka ia, ae aku la ke kahuna ae, i hele mai nei no au ia oe i ko'u hoapaio, he akua ke ano iluna o ka mai, olelo oia he hoapaio nona. Noho iho la oia ma ke poo o ka mai a pi aku la i ka wai iluna o ka mai, paa aku la oia i ka lima ma ke poo, pule aku la (ia Iehova,) he ano e aku ka nui o kana pule, he pana i ka lima i ke poo, i ke kihi poohiwi, a i ka opu,