Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 26, 22 May 1839 — HE ILIO A ME KA PELEHU. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HE ILIO A ME KA PELEHU.

Ktmv. Ke ike nei anei oe i keia w Haumana. Ae; ke ike neino au; lbt|Jia !a keia'f K. E nana a ike. H. Ke ike nei au. līe ilio maoK ka! me ka pelehu ma kona \vaIm; a aia no hoi kona mau hua ina kahi kokoke. K. Ua akaka anei ia oe ke ano oheiaku? H. Ae, ke manao nei au ua akaka lea. Eia ke ano, ina aole au i Ua moe ka pelehu ma v*au hua ei*a, akeMelukol

m k«ki, «a kii mai k» i)io,ftHapau m hua k ia, a i keia manawa e lawe »na oia i ka manu hoi. ~ K. Ae, ua akamai oe, ua koho maopopo loa, aole oe kuhihewa iki malaila. H. He ilio ino keia, kolohe loa, ea. Nawai keia ilio ino loa? K. Aole au i ike, nui loa na ilio ma keia aina, a nui loa ka waiwai poho ia lakou. Ua ike anei oe i ka mea nona kela pelehu? M. Aole. K. E hai aku au ia oe. Na kekahi wahinekanemake ka pelehu, o Hvli-e kona inoa; ualike kona inoa me kona ano, no ka mea, ua akamai ia e imi e i na mea e paie ai i ka pilikia. H. Heaha ko Huli-e manao i kanapelehu? ) K. Eia kona manao noonoo. He |hapalua o ke kala ma kona eke, he j hapalua wale no. i j Elua ana mau keiki liilii, ahe ai]na uuku kana, a he wahi kihapai i uala, aole ana kane e kokua mai ia • • « *" ' '*

la, ua make. ; j Nolaila ua noonoo e oia, peneia; ' eono malama i koe alaila kokoke ; nahaehae kuu kapakomo maikai, a nele pu kuu mau keiki elua i ke kapa ole, a oia hoi ka manawa no ke kala o ke kino. No ia mea e kuai |oU a loaa mai i ka pelehu wahine me kuu hapalua hookahi o ke kala; 1 a iwa hanau i na hua, hoomoe au ia ia, a ina he mau keiki eono, owalu paha, a pakele lakou a nui, a mo- | mona, alaila kuai au, a loaa mai paha, ke pomaikai, i kekahi lole no | makou a me ke kala, o ke kino kekahi, Me na uala e hanai au i na pelehu. Pelu ka manao o ka wahinekanemake. A ua kuai oiai ka manu, a ua hoomo<' oia ia ia ma na hua eiwa me ka manaolana no ka makaukau. j Aka, eia ka hope o kona manaolana ma}aila —Ua n&ake kona pelehu i ka hai ilio, uapaunahua, uapoho wale konn hapalna o ke kala, a «a nele wale oia. H. Aloha ino ka wahinekanemake; ua imi mopopo oU i nanea

K. Aloh* ino no. A h*ah* ka mea |mhio e kanaia'i e paai i kosi H. Eia kuuimaiuio, e pepehiia ka ilio a e haawiia i ka wakmekane> make no kona peieha i lilo aku. K. Pela paha; aka aole pao ka hakahaka i ka panita~e ka Hio hookahi wale iio. Hookahi waW no kala ke kumu kuai i ka ilio nui a momona, aole nae kuai ma ke kala maoli, no ka mea, aole e kuai na haole i ka Uio. £ hoomanao i kia waiwai o na peleUa aneane kiko na pelehu kefti eiwa; a ina ua pakele ia mau keiki a pau, ua like paha ka waiwai o ia mau pelehu malna kala eha, elima, eono paha« a koe mai ka makuwahine. Aka, i keia manawa, ua lilo pu ka makuwahine a me na manu keiki apau. IL He oiaio no, nui ka waiwai lilo aku a uuku wale ka waiwai o ka ilio.;::; ;[;;; Aloha ino ka wahinekanemake; 'ua lilo wale kana waiwai i ka ilk> ino waiwai ole.; E pepehi aku i na ilio a pau, alaila maln na manu waiwai, a me na kao a me na puaa a pomaikai ka poe hanai ia mau holohoiona. | K. Alia ka| huhu. E noonoo kaua a ike maopopo, alaila e kuka pu me na mea ilio a me na'lii ma ia wahi.— ; J //. He mea[ hou kau no aa ilio. 1 kuu hele ana i! keia kakahiaka ma kula, ua ike au i ka tlio e hahai ana i ka ohana kao, a mahope hopu oia i ke keiki kao, i a ua hahai au e hoopakele i ke keiki kao, aka ua makee. ' j : K. Kolohe [io no! Aka aole hookahi wale no ke kao make i na ilio i keia makahiki.i Ua make iwakalua kaoo kekahi ohana kao; a iwakalua a keu aku o kekahi ohana kao e aku; a ma kekahi ohana e aku ht umi na kao make. Ina i huiia naUo apau i mmke e na ilio ma Oahu i ka maka" hiki i haU iho aei aole e pau ina iao elua, ekolapah% i*U»k*o i w*k*

i ka makahiki hookahi e m ilio kolohe. H. Pehea ka nui ona waiwai a pau i lilo i na ilio ma Oahu wale no ika mukahiki hookahi, ina i heluia na manu pelehu, a me na moa, a me na kao, a me na puaa a pau i make e lakou. K. Aole au i ike, aole okana mai ka nui o ia waiwai. Ke manao nei au o ka wuiwai i loaa mai, ke kuaiia na holoholona a me na manu i make e na ilio, ua oi aku ka nui o ia waiwai i ko ke kala o ke kino o na kanaka a pau ma keia moku ma Oahu nei. H. Nui no. Ina pela ke kolohe nui o na ilio, nokeaha ka hanainui ana ia lakou? K. No ke aha la? Oia kekahi mea kupanaha loa ia'u, o ka hanai ana i keia mea kolohe. Eia paha kekahimeae akaka ai ia hana, onamea nona na ilio he nui loa, aole nui ko lakou mau moa a me na waiwai e ae; nolaila, aole lakou i minamina i ua mau mea waiwai la. Ua maona ko lakou mau ilio i ka hai waiwai, a nolaila, aole o iakou manao i ka hewa oua holoholona la. . _ H. He oiaio no, ua ikeau ia mea, nui na ilio a kekahi poe, a ua maona no i ka hai waiwai. A pehea keia, e ke Kumu, aole anei he hewa nui, ina i hookuu kekahi i kana ilio e ai i ka hai ai, a i ka hai ia paha; a i ka hai manu, me ka holoholona? K. Oiaio no, he hewa nui no la. Aka, alia kela mea, a apopo e kamailio kaua malaila.