Ke Koo o Hawaii, Volume I, Number 3, 12 September 1883 — ALOHA NO. [ARTICLE]

ALOHA NO.

Ua hoea mai nei kou helehelena maikai e ka Hoku o ke Kai, a ua lieluhelu iho nei niukou i kou mau mapuna leo e pili nna 110 makou. Ke haawi aku nei makou i na mahalo no kaū mau olelo hooluna manao, a ke hooia aku nei, e lioao iio makou e hooko i ka hana me ka hooliolomua e like me ka hiki, a e hoomanao mau hoi i kau kono, a e lilo i lei no makou na huaolelo— "Papapae pu ana. kakou e — I ka nalu hookahi e lioe ni." Mamuli o ka hoomaopopo ia ana o ka manao o kahi mau Aupuni no ka hoohui panalaau ana i kekahi mau paemoku o ka nei ? e ku nei ma ka hema o kakou* Ua ala ae nei ka manao o ke aupuni Hawaii e pahola aku imua o na aupuni" nui i leo uwalo, e noi ana, e hoopakele ae ia mau lahui mai ia ano noho'na, a e haawi ae ia lakou i na haawina haopomaikai e like me na mea i lokomaikai ia mai i ko kakou aupuui nei iloko o kona mau la opiopio. ]STo keia* tnea, ua waiho ia aku i na Luna Aupnni o ko na aina e, e noho ana ma ko Ilawaii nei alo alii lie palapala uwalo no ia mea, a eia iho uialulo nei ke kope o ua palapala la, a e heluhelu iho hoi na īnakamaka a e ike no lakou i na mea i manao ia, penei : Ke Kuahu>wa Uuhuo, JS"o ka mjea ; ua hoike ia mai i ko ka Moi ilawaii Aupuni, ua manao ae kekalii mau Moi a mc kekalii mau Aupuni Panalaau o hoohui aku i kekahi nuiu Mokupuni a 1110 kekahi mau Paemoku k hulehu o ka Poluneßia ; iiolaila, ma keia ke pahola aku nei me ka oiaio i kana kuahaua e Uwao aku ana inu ka aoao eapono ole ana ia mau manao lioohui, no ka mea, he hana kupono ole ia i kekahi liiliui makankau ole a ano naaupo hoi, a he ano hoolealiuli lioi i ko lakou noho'na e nele ai i nahaawma kulana Auj)uni holomua, e like me ia i haawi lokomaikai ia mai i ko Aupuni Hawaii. O ka lahui Hawaii, oiai e noho ana me ka hauoli no na pomaikai o noho'na aupuiii kuokoa, i apono ia lioi mamuli o ka hui lokahi pu ana o ua Aupiun Nui a kamahao, ua makaukau mau lakou e hana iloko o na manawa kupoiio a pau no'ka pono o na hooponopopono aupuni ana ; a lie moa hiki ole ia Lakou ke noho ' okemu mo ka nanamaka i na hana keakea maluna o na Paemoku lehulehu wale ; a ho mea ku ole hoi ia i ka hopohopo i ko lakou kulana ponoi ilio. A Oiaj ; ua hoohoihoi ia ka ljahui Hawaii mamu li o na kuiana maikai o ka noho ana hooponopono aupuni, ua hoomoamoa lakou, a ke paa nei i na ma-

nao ikaika a kupaa no ka noho'na kulana aupuni, a na ia mea i alakai ia lakou. aole o ka hiipoi mak«e i ko lakou kulana aupuni iho 3 aka, e hoakea aku i ka pahola ana o na haawina' kamahao o ka noho'na aupuni naauao holomua, mawaena o kona mau hoa lahui o lea Polunenia. A no ka mka ; ua apono a liooholo lokahi ae ka Hale Ahaolelo Hawaii, i ka hoike ana i ke kahua oiaio o ke Aupuni kulana, ua liooholo ao, o ka hana a ko ka Moi liawaii Aupuni, oia no ka pahola ana nku iwaena o ka lahuikunaka a me na Aupuni Polujienia ano like o ka Pakipika, i na kokua ma na kuhikuhi ana i loaa ai ia lakou na liaawina no ktt hooi aiia aku i na pono a nie na pomaikai o ko lakou nolio'na kulana aupuni a me ka noho'na Lahui. O ko ka Moi Hawaii Aupuni ; ma ka hooko ana i ka makemake o ka lahui, a me ka poloai a kekahi mau Alii lehulehu o ka Polunesia, nolaila ua hoouna ia aku he Komi«ina Kuikawa imua o na Alii lehuleliua mo kahi mau aupuni o ka ]?olunesia, e haawi aku i na kuhikulii i makemakeia ma Jia mea pili i ko lakou*kulana a me na "hooponopono aupuni ana. A o ko ka .Moi llawaii Aupuni ; oiai e pane ana no ka "Lahui Hawaii, e noho hauoli ana malalo o ka noho'na aupuni kuokoa iloko o ka holomua, ke uwa lo ikaika aku nei iniua o na aupuni nui a naauao, e ike mai lakou a e apono i na pono mo na kuleana ku kaoleoa o na lahuikanaka lehulehu o ka Poluneaia, a e loaa hoi ia lakou na poniaikai o na haawina hooliolomua a me na hooponopono aupuni ana no lakou iho, a e hooia aku hoi imua o lākou ina haawina lioopaa pomaikai o ke ano like i loaa ai ia Hawaii ka pomaikai a me ka holomua, ka mea hoi nana e kaikai nei i kona mau i'un hiipoi no ke kulana aupui)i, a e hapai ae i kona leo mainua o na aupuni oka honua nei no ka pomaikai o k(>na mau hoahanau, na Mokupuni me na Paemoku o ka Polunesia. Ma ke Kauoha a ke A ILi ka Moi iloko o Kona Aha Kuhina. \Valter MtjRRAy Gihson, Kuliina o ko na Aina I]. Hai,k Alh lolani, Ilonolulu, Augate IHH.'i. lEk iliuia lie | ilia luialieo oiaio mooli ko ma kuii no ko kakou aina hanan e ka Lahui Ilawaii. Mo lie la, ua hiki mai i ka vva e aneane piha ai ka waihona o ko makou puuwai ine na liaawina kamahao oka hauoli; a o ka lioea aua hoi oko makou kiilana kaena no ke one oiwi i ka papahele kiekiena o huia i ka wekiu lon. Ile mea kamahao, īloko o ka panee ia ana o ko kakou wahi moku mawaena o ua aumoku aupuni nui a uaauao o ka houua nei, mai na la makamua o koua aho opiopio, a lioea mai la i keia au hou e nee malie nei imua mo ka maikai, akalii no a hooiaio ia ko llawaii kulana kamahao, he aupuni huiiohano, lie aupuni kilakila, a he auj)uni i avelikr īa mawaeua o jm hoahannu o ia poai hookahi, no iakou ua makahiki lehulehu i liahi ae iloko o keia keneturia.

Ua kuleana like o liawaii ma ka 11001100 ana i na ninau nui a hohonu o ke ao nei ma na mea pili hooponopono aupuni naauao ana. Ualoaa iaia ka mana o ka nana ia ana mai ma k& aiio he aupuni poo kalaunu. Aua loaa iaia ke kahua e hiki ai iaia ke pane, a e nana ia mai ana me ka hoololie ia o kona leo. Ame he la, e hewa ole ana makou ke olelo ae—ua hanau ia o līawaii mailoko aku o ke au ike ole ia a i hookae ia, aua hoea i ke au molale moakaka maikai o ka haaheo—he aupuni mawaena o na aupuni a pau i ike ia, A. o ka mea nana i hooi loa a ane haale ko makou hauoli piha ana, oia 110 ka ana mamuli o ka ūwahi o ka X3anda ? aole h°i me ke leani o na pu me ka lakou mau ukana poka o ke ka-make, i loaa mai ai keia haawina kamahao ia oe e Hawaii; aole me ka oi o ka pahi kaua; aole maluna o na kahua kaua hookahe koko; aole me na hoopaapaa pili aupuni; aole ma na hanahoikeike hoopunipuni ana—aka, mamuli wale iho no o ka homaikeike ia ai j aku o Hawaii oiaio imua o ke ao; mamuli o ka hookele naauao ra ana; a mamuli o ka malama hiipoi ia o ke kulana. Mamuli o keia mau haawina nani lua ole i loaa ai ia Hawaii ke kahua ana e ku kamahao nei i keia au kilakila o ke Alīi ka Moi Kalakaua. A owai ka puuwai Hawaii e hauoli ole ana i keia ? He mea hiki ia. makou ke kaena ae—aohe puuwai Hawaii i nele ia haawina. A nolaila, heaha ka hana i koe i Ēia : B ala keia ame keia me ka lokahi, a e hoao e like me ka hiki, e haawi i na hooikaika ana a pau i na lima o ko kakou Moi noeau, nana i kaikai ae nei a kau kakou maluna ae o ke kulana i ke au o na Moi aloha i hala e aku i ka polikua a Kane. JE haawi pu i na kokua ana i na lawelawe a me na hookele ana i kona Aupuni, a e hoopipili paa loa i ke aloha, e hoolilo ia mea i huaolelo kiai no ko kakou ola ana i kela me keia manawa. A maluna ae ona mea a pau—e haawi aku kakou na hai na kuee ame na wahapaa wale ana—a e lawe kakou i ka noho'iia lokahi, ka maluliia a me ka holomua.