Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 37, 9 September 1875 — Untitled [ARTICLE]

Ma uka o Kapaiama, ua hoao kekahi wahine e kaawe iaia iho. A keia Poakahi ae e holo ana ke Kilauea no Hilo a me Kaunakakai. Ua loaa ia makou ka lono no ka hoea ana akn o ka mai fiva ma Lahaina. I ka Poalua iho nei i hoomaka ai ka halawai o ka Aha Euanelio o Oahu, ma Kawaiahao. Inehinei ka hoomaka ana o ke kula 0 Kapunahou malalo q ke alakai ana a na kumu hou. I ka Poalima i hala ka haalele ana mai o ka moku kaua Beritania Peterel no Hilo. E aalo ana he umi La aoi iki paha. Mai ke Kula Nui o Lahainaluna, ®a hoohemo ia aku kekahi keiki no ke kue 1 na rula o ke kula, o Kealoha ka inoa. Ua hai ia mai ia makou e hoala ana ko Iwilei i wahi paina, a o na loaa a pau no ke kukulu anā i hale halawai no lakou. Ma ke Sabati i hala, ua hoohikilele hou ae ka hele pau-ahi i na hoa kinaiahi, he hale pau-ahi, aka, i ka hiki ana aku i kahi o ke ahi, eia ka he puu opala. Ua aie makou i ka lokomaikai o Mr. J. B. Keliikanakaole, no ka palapala a Alii Pauahi i hoolaha ia ma ka pepa o ka la 26 o Atigate. Xana ia let». Ua hoopai iaiho nei ke kauka Mohoobeer no ka lapaau me ka laikini ole, a me ke aloha makou i ike aku ai e hana mai ana me ka aahu pio makai o Ainahou i keia la iho nei, Paahao Mahuka.—Ma lea Poakahi iho nei, oiai na paahao ma kai o Ainahou ika hana, ua mahuka aku elua paahao, a ua nalowale laua a hiki i keia la; oia no na kauaka mua i mahuka ai. E hooiewa ia ana ke kino kupapau o Hon. E. H. Boyd ma ka la Sabati ae nei, Sept. 12, i ka hora 3 auina la, mai kā pa nui mai o Kapena Adamu, alanui Hotele, aole maj ka luakini mai o Kawaiahao e like me ka Kaokoa.

Ua Hala aku la. —Ma ka Poakahi iho nei la 6 o keia malama, ua lawe aka ka elele menemene ole a ka make ia Miss Kamaka, hc haumanā oia no ke kula o Kamoiliili. Ua haalele mai i na hoa iini ike, na makua, na kaikuaana a me na kini aloha a pau me k* u ma keia kapa. S. W. Kaluahuna. Ua hoole ia ka liooi.i ana i ka lntke holu a ko Koolauloa Luna Ilelu. Mo na maka auiani hoouui ike ka hoopapau ana o na Kakauolelo o ke Keena Waiwai u hoomaopopo i'ka huina ō na huahelu a kaheawai na kulu hou ma na kutnu pe peiao. a hoouna okoa ia mai nei e pai hou. Ko kc aha U ? " l 1 » hapala uakele ka ai," vahi a kahi kolohe Hua Kepau. Waa Kaiui.i. —Ma ka Poakahi iho nei, oiai kekahi wiw»pa mai Molokai mai, a hiki mawaho ae o Waikiki-kai, ike mai ia lakou i ka oniu aku a k« kanaka i ka hoe, i ka holo ana mai ilaila he traa ua huii ilalo ke j alo e kau ana no ke kaae me kana wahine ' ma ke kua o ka waa a c hoe ana no, o ke j kane oia ka mea pilikia o laua, ua opili i ke. auv t a o k* wahiue he ikaika no; hoohma lakou r oi a lana ka waa, koi aku i Ve kane e kao wai ma fe* waapa, hoole ktJa no ka miaamina i ka waa, lpu Iwu no maluna o - ka waa o laoa, a o ko Ukoa Wo mai U no ia, Naiū ke oia ana * keia mau olulo, I

1 keia : tnāxi 38, tra maumaika ka make, ake lEwe tiei i nk poe koikoi k me ka poe Aaanao o Hawail ponoi, a he baawina kanmaha lihaliha «ia keia ho e noho nme kaehaeha oka naati. Aka hoi, ua i mai no ka Mea nana i hana, "Nana tio i haawi mai, a nana no e lawe aku.* 1 * Ke kono ia aku neiaa pan o ka Ahahai Opiopio e hui ae ma ko~lakou wahi e halawai mau nei, ma ka Haie Knia 0 Kanmakapili i keia ahiahi Poaha, hf>ra 7 p. m., e noonoo no kekahi mau kn mn^ Ma ke Kauoha—James H. K» Kuahau, Kakauolelo. Honolulu, Sept. 8, 1875. Ua minamina makou i ka lohe ana qiai no ka loaa ana o Kiaaina Kipi o ka mokupuni o Keawe i kekahi mni ano pilikia. Oke kumu o keia mai, wahi aka iono, oia no ka paa ana i ka noe, oiai oia e pii ana malana o na kiekiena o Mauna Loa, ma ke alanui kahiko a Dr. Judd, (Kauka,) ma Kalaieha aku, a i ka paa ana 1 ka oha nee o ke kuahiwi, aa nalowale iho la ke aiauui he elua la, a iloko oiamau laeluaua ioohia ia iho la ke Kiaaina me ke anu lia ikaika.

Ke uwe haalou mai nei na mea paahana, a ke hnlahula hauoli mai nei hoi na hua kepau, a ke hoholo nei hoi ka lia inaeele waianuhea o na hiohioiia nohenohea maluna o na hoa pili o keia keena pai, a ke ninau net o Ulele, " heaha la keia noe e hoopoluluhi nei i ko'n mau maka, e hoohakui nei i ka houpo," he lo—no, he lono lauahea onaona i lawe'a mai e na eheu ahailono o ka manawa, e pnana mai ana ua Leakahele'na a ka hoa Inhi o ua oihana hanohano nei—a, oia—aloha wale—e.

iāP"* Ma ka Poakahi o k$ pnle na loohia ia iho la kekahi keiki haole nona paha na makahiki i hiki aku i ka umi me kekahi mai pilikia, oia hoi ka paa aua o ka puu. i ka male paakiki a hiki ole ke hanu; a na manao ia e aneane ana e hele aku i kahi o ka ka mea, na hoaoia na kokna laau a pan, aole nae he wahi olnoli? iki, aka, mamua o ka hiki ana mai o ka pilikia, uā hou ia'ku la kona puu e ke Kauka Farani (Trousseau), & malaila ka hoohemo ia'na o ka male oolea i paakiki iloko oke kania-i. He umi minuīe, aua pakele ae la keia opio mai ka make, a ke oiuolu loa mai nei oia. # Mohope iho o na nieniele ana, ke waiho aku nei makou i ka leta malalo iho, i pili i kekahi mea i hoolaha ia ma ka pule i hala; na ka leta no e hoakaka iaia iho : " E ka Lahui Hawaii ; Aloha:—

Ua hauoli au i ka hai akea ana akn mahope iho o na hoakaka aaa, ua ku ole na Makai 1 kamaiiio ia o a'u i ka hoahewa ana, oiai, mamuli o ko lakou maa ia'u, ua m&nao e like me ko'a ano man, he kolohe wale no ko'u leo kahea no ka Makai. Nolaila, aole kela he kapae i na rula, aka, he manao kuhihewa, a ua maalahi lakou ma ka'u mau olelo ana. Me ka lana oka manao e loaa ana i na manuwa o keia ano na nku kupono mai ka lima mai o na kahu maluhia ma keia hope aku. Kawkina Kklekona. Kou, Sept 8, 1875." Ma ka pepa o ka la 26 o Augate i hoolaha aku ai makou i kekahi mau ninau i haawi ia mai ia makou e piii ana no na hana oka Hnleleta o Honotd)u nei. Mahope inai ua halawai makou »e ke Poo o ia oihana, a ua oluolu oia e hoike pololei mai i na mea i pili ina ninau i oinau ia. Na ia hoike ana mai o ka Luna Leta Nui i pikui ia me ko makou ike tnaka i hooiaio mai i ka pono kanlike o na hana o ia hale. Ua haawi Hke ia k* pomaikai i na kanaka Hawaii we na haele. ĀAl* lakou i hoopHi- ! meaai i kekahi a i kekahiQ ka poe i hai i na pahu Ma, l* moa maopopo, e loaa ! koke ana ko lakoii ma« bta« aka, ma na leU haawi lima, ua w makoa ua 1 haawi like ia ka pomaikai o ki l»w*law* | ana ona Hma hana ina maa a pa«. Ma 1 ka inakou noonoo ana* aohe kuma • hoo« j halahala ai kekahi mea.

lār* M*l<fkō o ke Kuokoa © ka la 28 Augate i ike iho ai makou i i*a manao o S. P. K. N. Keda no ka kale j£apauhi ana i kapa iho ai uKa iua ahi o G«hena, n ame ke kanaka ana i ka|»a ai "Ka 'Nahesa." He ikaikA m& "Sa hōalKewa aka, aa he* le anei oia i ka poe ia lakcta ka mana hooko e kinai i kela "lua ahi ?" Aole. Oka he» :wa ino loa kana i ike maka pie na hoike, a ip. nana waie no, a holi ae la ma kahi e e, olelo ai. Ha is, mea he kokoa Hewa q Keola, a oia i?o kana hoike nona iho. — Ma ia pepa hookahi 310 i ike ai makon i ka manao a Ekake no ke kane palaualelo, he knmn pono °ia wahi ana e haalele ai ka wahineu Ina oko Ekake makemake, e imi i xia kumn e hiki ai i na wahine ke haalele i na kane, he mea hiki ia makon ke hai *ku 'i kekahi, a eia no ia, o ka pepehi mainoino o ke kane i kana wahine, oia kekahi knmu nui e haalele ai na wahine mare i ko lakou mau ohaoa, i ike maopopo ia iwaena o ko kakou lahui. Ua lawa paha ia; a ina he ake nui ko Ekake e loheliou, he hiki no ia makou ke hai hou aku i ifekahi mau kumu eae - " Jv-.~

O ka paio ana mawaena b kekahi mau mea elua malunao ke kahua o kekahi knmu like ole o ko laua manao, 'he mea i hoakea ana ia i ka ike o kahi poe ma ka mea i kamailio ia; ke kamaiiio ia nae me ka maemae, a piha hoi i na huaolelo maikai ame hoakaka hohonu, aka, oka hoopaapaa ana o na makamaka ma na mea liilii waiwai ole, me ka hookuu ana i ka ao mamuli o ka huhu o noho alii maluna o ka noonoo ana, a hoopuka i ka huaolelo pelapela, he mea hoohilahila wale no ia, hoala i ka noho'na kuee, hoolapuwale i ka manao, a aōle wahi waiwai ma ia mea. Aia ma ka maemae me ka hohonu o na huaolelo paio ka lanakila a me ka mahalo ia; ahe kulana ike ole ia hoi ko ka manao haakei i piha ina huaolelo awahia. Ua haule ia malalo o ke kuiana o ka poe maikai, he mea makehewa, a he hoopau manawa hoi kēr kamailio ana'ku iaia. He muliwai huihui anoanu na huaolelo hanohano a maemae imua o ka poe i loaa io ka noonoo maikai; a e like me ka nele ana o kekahi poe i ka noonoo maikai, pela no lakou i nele ai i na haawina kilakila o ka hoomaopopo ana i ke ano a me na loina o ka noho maemae ana. He hoike maikai na hana ame na olelo a ke kanaka no kona ano iho, malaiia i pili ai na huaolelo, "Ma ka hua e ike ia'i ke ano o ka laau," " a hoike ae la ka haumia i kona pelapela." Oke kanaka i hoowahawaha i ka maemae, ua makahehi oia i na hana haumia, a nona ke aioha pauiehia i pilia me na welina minamina o Ekake Alua.

Mahope iho o na hooponopono ana raa Green\vich, ka pahu houluolu kilo ma Beritania, na mea e pili ana i ka oihana kilo Hokn ua hoomaopopo ia he 6,926,274 miie ka oi o ko kakou kokoke i | ka la mamua'e o ka haina a ke ki)o hoku j kaulana o Eneko, he mau haneri makahiki i halaV nei. Ua olelo ia, m&muli o keia haina, he 1,440 inakahiki i koe aiaila komo aku ka honua nei iloko o ka poepoe o ka la. Ua pololei a holopono na » ke kilo hoku kilakila iloko o na makahiki ho lehulehu wale i kaahope, oia o Kaiika Hale» (Dr. llailev.) Ma kana mau kiio ana, ua haawi ia i ka hohonu o kona mauao ma ka noonoo ana, a na wan&n* oia e liko me ka hoike a kana mau huahelu p<mei: Maho|te inai o ia «kolu kaalo ana a Hoku I-oa mamua ihoo ka La. O ka mua* i ka ta 9 o M. H, 1874; (na houia iakeia« ko k* to a«i) 0 ka lua, i ka ia $ o Uekmnaha» M. R 1882; a o ke kolu t i ka la 8 o M. 11« tOO4. Nani kiiakila ka naauao a ko Akua 1 makaua mai ai i ko k« ao nel,« hoolapi» waK» ia n«i na wanana o ka haukae lapuwaW a kaki po* o kui* au pih* ik* a naauaow K ike iuai a « inom«op:|w iho i kvia wanana hohmii| i kai ia nia ke auo naauao i ko au mau banen inakafcv|j t lnli « na kank olowale o Hawaii manonwina am! «ilo h ln* Mila? IU walaiia-hohouupāp» m wt ka hmi ma a .)«a kahi i Kawa, a ko kali noilioi kaliiJto ka hoea mai o miWma me kana pu* | 010 J*«hi a kahi kaaka iki Hok*Uloi* i Ktq. Mt4 Kua I

Mi<|. Ki leaa «i]»m «Mi, J£efcet•*«*««£ * ';; A b«!ft ku ke ao »fm, . Aimo» &e** g*ft 1 imoMleeo, Msl«m mi md'« • k'āa,. A olioli m&o. īe iea iai «1«« psa; -i A kwi k* make i*ta* ilaiUfcoiiiau ae f ■ . Kau M alii e kaW. * 2.