Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 42, 14 October 1875 — Page 1

Page PDF (924.05 KB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
BUKE I.}  HONOLULU, POAHA, OKATOBA 14, 1875.  {HELU 42.

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.

          He pepa i hoopuka ia i kela me keia hebedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
          HOOKAHI DALA ka uku no ka pepa no ka makahiki hookahi. Hapa makahiki, Hapalua.
          E hoouna mai i na leta no KA LAHUI HAWAII ia H. H. Paleka, Honolulu, Oahu.

LEO.
Tis Sweet to Take from Jesus.
Golden Sunbeams, p. 60

1 Maikai ke ae ia Ie su,
I kana e hana'i,
I kona lawe ana.
I kona haawi mai.
E hilinai ia Ie su,
Ke hoa makamae,
A noho a kokoke,
Aole mamao ae.
Cho—Makai ke ae ia Ie su,
Ke Hoa aloha mau,
A launa no a kuka pu,
A oli kuu naau.
Maikai, maikai, e Ie su,
E lilo loa nou,
Nou mai la ke aloha,
Ke aloha oia mau.
2 Maikai ke ae ia Iesu,
I kana e hana'i,
Ke pai mai a hooeha,
A ke hoola mai.
Ina hooeha oia.
No kona aloha no ;
Hahau i mihi au la,
I pau ae kuu lalau.
Cho—Maikai ke ae ia Ie su,
3 Maikai ke noi ia Iesu,
E loaa koke mai,
Na pono, na makana,
A kei ka pomaikai,
E lele ae na aka,
A wehe ia ke ao,
A puni i na lama,
A pau ke kanikau.
Cho—Maikai ke ae ia Ie su, &c. &c.
HAWAII.

HE MOOLELO KAAO
NO KE
KEIKI ALII NIEDA!
KA PUUWAI LIONA O KE AUPUNI O KONA
MAKUAKANE
KE ALII KA MOI LABODA!
A ME KE PIO ANA O KE
KUPUA GOGONA LAUOHO NAHESA!
He Nanea no na Au i Hala.—Helu 15.

          E OLA! E ke kanaka koa, a nou na pule mau ana a kau mau kauwa nei," wahi a na kanaka, a huli aku la, laua me ke kunou aloha ana mai imua o ia nei.
          "Kupanaha! ua hai mai kela kaikamahine opio ia'u oia wale no ka mea kino ola kanaka maluna o keia mokupuni, eia hou no ka hoi keia mau kanaka. No hea mai la laua, a pehea hoi ko laua hiki ana ma neia wahi," wahi a Nieda iaia iho.
          Iaia nei e kamailio ana, e hoolohe mai ana no ua kaikamahine nei, a pane koke mai la me ka leo olioli. "Ua kamailio io aku no au ia oe pela e kuu kaikunane, a he kumu kupono no hoi i ko'u manao iho. O kela mau kanaka, he mau kaunwa ia na ke kupua, ke hiki i kona wa e paina ai i na kanaka, na laua e hoomaemae a waiho mai imua ona, a no ko'u makau i ka hai aku ia oe o ikaika loa kou manao e hele imua ke kumu o ko'u huna ana, aka, ua hele aku la no hoi oe mamuli o kou manao iho a ua lanakila, nolaila, ke noi haahaa aku nei au e kau mai oe i kau hoopai i manao ai he kupono. Aka, mamua o kou kau ana mai ia hoopai, e hai mua aku au ia oe, he keu keia o ke kupua mana nui wale, a ina e hoea mai kona mau kino ano e imua ou, e malama oe, a mai puni, e pane aku me ke koa, a e nalo no lakou mai kou alo aku. Ano ke waiho aku nei au malalo o kou mau wawae i na hoomaikai piha, me ka hauoli no kou lanakila ana maluna o keia kupua hoomainoino, a nalo hoi ia me kana mau hana ino a pau. Eia wau imua ou, me ka makaukau e lawe mai i na hoopai au i manao ai he kupono," wahi a ke kaikamahine me ke kukuli ana mai.
          "Ke noi aku nei au ia oe e ku ae iluna, a mai hoopuka hou i na huaolelo o na ano mamua o'u. Ua hala ke kupua, ua pau kana mau hana hoomainoino, a heaha hou aku la ke kumu e hoala hou ai ia mea? Hookahi wale no mea i koe oia ko kakou hauoli ana, me ka hoomanao i ke aloha o na lani ma ka haawi ana mai i na pomaikai maluna o kakou, e noho oukou me ka maluhia, e hoi au e ike i ka mea hookahi a'u i aloha ai he makua, a e huli hoi hou mai no e hui hou me oukou."
          "Auwe! e haalele mai ana anei oe ia makou? He oiaio anei e nalo aku ana na maka o ka mea nana i hoopakele ae ia makou mai na inea i manao ia e mau loa ana? Aohe mea nui e ae o keia ola ana imua o'u, o ka ike hou wale ana no i ko'u ohana ina ke ola nei, a o ka hauoli mau ana me ka hoopaanaau i kou mau helehelena, a e lilo kou inoa i lei kalaunu ihiihi no ko kakou nei wahi mokupuni," pela ke kaikamahine opio i pane mai ai me ke kulou o kona mau maka ilalo, a e kulu makawalu ana na waimaka.
          "Mai kaumaha oe e ke kaikamahine opio, e hele au, aole e hiki ia'u ke hookaulua, aka, e hoi koke mai ana no nae. Ke ike nei au ano i na hiohiona o ko'u makua, ke hea mai nei na kulu waimaka o kona mau maka ia'u, a ke kono ae nei hoi ke aloha pumehana o loko, e au, e wiki, a e hooluolu aku i kona kaumaha."
          Me keia mau huaolelo i haalele aku ai o Nieda i kona hoa kamailio, a huli mai la kona alo ma ke alanui e iho ana ilalo o ke kuahiwi, me ka paa no o kona lima i ke poo o ka lauoho nahesa. Iaia nei e iho ana ma ka aoao o ke kuahiwi, me he la ua oi pakela ae ka nani o na mea a pau, a lawe mai la hoi ke kehau huihui i ke ala onaona o na lau a me na
pua. Nana aku la keia i ka waiho molale mai a ke kai i ka malie, aohe wahi ale iki, alawa ae la hoi i ka lewa luna, he keu aku o ka malie, a puana ae la keia :
          "Me he la aole no o makou wale ke hauoli nei ma ke pio ana o keia kupua, aka, o na pua, na lau, ka moana a me na ao o ka lewa luna, me he la, ua ala ae nei lakou mai kekahi hihio o na kau he lehulehu, a ke hauoli nei no kekahi mea nui i loaa ia lakou."
          "Ae! pela io no e ke kanaka opio," wahi a kekahi leo, a huli ino ae la keia a nana aku la ma kahi a ka leo i pa-e mai ai, a ike aku la he wahine ui, e welo ana kona lauoho uliuli i ka makani, a maluna o kona mau papalina, me he la he mau pua rose i hoopili ia aku ka memele; mohaha maikai kona mau maka uliuli ; a i ka huli ana aku o ia nei a nana aku la, mino aka mai la kela me ke ano hoohai mai.
          "He oiaio," wahi a Nieda iaia iho. "Aole au i ike i kekahi ui i oi ae mamua o ko kela wahine. He keu ka keia o kahi mokupuni ui nui wale o kanaka."
          "Ke hui pu aku nei au ma ka hauoli ana me oe, ma kou lanakila ana maluna o kela kupu ino, a ke hoomaikai aku nei au imua ou, me ke noi aku e hele kaua ma ka home o ko'u makua e kipa maloko, a na'u e haawi aku ia oe i mea ai, oiai, ma ka'u hoomaopopo aku, ua ano hoike mai kou mau hiohiona i ke ano hakahaka o loko," wahi a ka wahine i pane hou aku ai.
          Hoomanao koke ae la o Nieda i na huaolelo a ke kaikamahine o ka hale, no na mea e pili ana i na kino ano e o ke kupua, a me ka lakou mau hoowalewale, a pane aku la me kona helehelena kuoo, a me ka leo kalakala, i ka i ana aku.
          "E nalo mai o'u aku e ka hoowalewale, a mai hoike hou mai i kou kino imua o ko'u mau maka, o halawai ano ka maka o ka oi o kuu pahi me kou io. E hele, a mai hoi hou mai e kena kino uhane ole."
          Kulou iho la ke poo o ua kaikamahine nei ilalo, kukuli iho la kona mau kuli i ka honua a pane mai la: "Pehea la i ae ai kou waha e ka ui opio i kela mau huaolelo i piha me ka awaawa e puka mai mailoko mai ona ; oiai, o ke noi ana aku i kou oluolu e kipa ma ko'u home a e hoopiha i ka hakahaka o ka opu me na mea ai e ola'i ke kino, o ia ka'u i kamailio aku nei. Aole au i manao he mea ku i ka hewa, a ke noi aku nei au, e oluolu oe e hoihoi hou mai me au ka'u mau huaolelo."
          Kau pono mai ia ko Nieda mau maka i hele a enaena maluna o ua kaikamahine nei, a huki ae la i kana pahi, a pane mai la: "Pehea la hoi i hiki ai ia oe ke hoohaumia i kou kino maikai ma ka hoao ana e hoolauwili ia'u ma na pilikia a'u i ike ole ai? Ma ka inoa o ka mana o na Lani, e hookaawale koke oe, mamua o ka hoomoe ana aku o keia pahi maluna ou."
          Kulu iho la na waimaka ma o a maanei o na papalina o ua kaikamahine nei, a hoike mai la kona helehelena i ke ano kaumaha, a me kona mau maka e nana ana i ka lewa, me na lima e wehe hamama ana i ka makani, pane hou mai la :
          "Ina he ino a he make kau e haawi mai ana maluna o ka mea i hoike aku i ke aloha, alaila, ke noi aku nei au e haawi mai, a o na lani ka hoike no kau mau hana lokoino a aloha ole."
          Me ka mama o ka popoki o Nieda i lele aku ai imua me ka maka huhu, a pane aku la, "Ua hooikaika a ua hoomanawanui au iloko o na pilikia he lehulehu, a ua alo hoi i na hoowalewale a ka poe maalea loa, a aole loa au e ae ana e puni aku i kau, a hoopilikia wale ia'u iho. Ilalo oe i ka honua e ka lapuwale," a hahau aku la o Nieda i kana pahi, aka, o ka makani wale no ka mea i moku iaia nei, no ka mea, ua nalo aku la kela, a o ka hehene wale no o ka aka kana mea i hoomaopopo aku.
          "He pomaikai nui ka ike ana aku i na helehelena ui e like me ko kela wahine, aka, he mea hiki ole nae ke kaohi iho i ka minamina no ka hoolilo ia ana o ia ui i mea hoopilikia wale i na kanaka ; a ke hauoli nei au no kona nalo ana aku, oiai, e like me ka oiaio o ko'u inoa o Nieda, pela no ka oiaio o ka paa o ko'u manao e hooko i ka'u mau huaolelo," a kaha aku la keia ma ke ala e waiho mai ana mamua o ia nei.
          A mau aku la ko ia nei mau kapuai, oiai, ua ake nui keia e kau iluna o kahi waapa a e huli hoi aku. Malalo o na lau laau a me na pua ka ia nei iho ana mai luna mai o ke kuahiwi, me ka nanea o na pepeiao i ke kani hone o ka leo lea o na manu, a hiki wale i ko ia nei hoea ana i ka honua palahalaha ; awiwi aku la keia a ma kae o ke kahawai, noho iho la e hoomaha. Kukuli iho kona mau kuli i ka honua, huli ae la na maka iluna, a pane ae la me ka leo moakaka:
          "Imua o ko ke ao nei, a malalo hoi o kou malu e na Lani, ke hapai aku nei kau kauwa haahaa i ka leo hoomaikai ; e haawi aku ana i ke aloha a me na hoomanao ana a pau imua ou. Ua lanakila au maluna o na ino i hoohui mai imua o'u mamuli o na paulele ana maluna o kou lokomaikai, a ano, ke noi haahaa hou aku nei au e lawe lanakila hou aku ia'u a hui hou me ko'u makua, a hoike aku imua o ko ke ao i ka lanakila ana o Nieda malalo o na alakai ana a na Lani. Ua makaukau au e hooko i kau leo kahea, oiai, nau keia kino lepo nei, aka, me ka puuwai i piha i ke aloha, a me ka naau hoi a pau i kuni ia nou, ke noi aku nei au e ae mai ia'u e ike hou, ae, e hoopili hou aku i ko'u mau papalina maluna o na hiohiona o ko'u makua hookahi malalo iho o ka la, ka mea hookahi hoi a'u i aloha ai o keia ola ana; a nou na manawa a pau, e na Laniko'u palekaua o ka lanakila."
(Aole i pau.)