Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 24, 8 June 1876 — ELINA KE KOA HE KANAKA OPIO PUUWAI WAIPAHE! KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O KA OI WELINA HOPO O KONA MAU ENEMI. [ARTICLE]

ELINA KE KOA

HE KANAKA OPIO PUUWAI WAIPAHE! KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O KA OI WELINA HOPO O KONA MAU ENEMI.

Mokuni Vl—Helu 2S.

I KA hoi>j>uku ana inui o Eiueline i ka . ninau, E Klina kuu haku, e h>H»|<ilaka mai ana anei oe ia'u ? " Ia mauawa i kau ae ai o Elina i kona lima ma kona 'umauma, a rao na maka i lioike mai ai i koua aloha, piine niai la me kaleo waipahe, me ka mau no uue o ke auo kuoo. '' E P.nielīne, ma na ale hanliuli o ka nioana loa kai lijH)li]»o a'u e alo aku ai, ina mi puu a me na kualono a neia mau kapuai wawai 1 e hehi aku ai, a iloko o ka inea, ka pilikia. ka h iuoh <a me ka lanakil:v, ko hoohiki paa aku nei au iiuua 011 a imua hoi o ko ke ao nei. e lilo no oe i

ki Mo kuu kino, a i kukui lioonialamala-; ma hoi no ko'u pnuwai. E hoolilo no i uii i vui hoonianao ana ia oe i ahi wela i li-ihana no loko o'n.'a na ka enaena oia i ahi wela e lioopiha nni i ko'u punwai i; k.i laanao koa wiwo ole, a e alakai hopo ! ok> akti hoi i ko'u inau hehina waw;u' iiuua a halaw.ii he inaka ho maka me nu < ueuii o kuu alii. a e like tue ke kuiiaka j oki palaoa i kona \va e hahau aku ai i { k<*ua |>ahi imna o na kunm |wvhu>{i, jH'la | no kau kauwa in i iiuua o koua mau Ikki ] }K»io, a e hoohelelei aku hoi ia lakou e j lik«< uiv* iuv kmnu j.nlaoa. A k<* inanao ! na lani e hvH>kau mai i k » popilikia nia-1 luna o'u, ka mea hoi akeiapnuwaii inōē- } uhaue ole ai. alaila, nou ua inapuna Ieo; pule h >jv !->a a keia inau lehelehe e pua- • ua ae ai, i'ela wau e lawe iu-i i keia Ikh>- ' hiki [wa, a e make ati auo ke manao uiai; iv he oiaio o'e. " ' mai la o Kmeliue a knu mal !a kona tn.ni lima maluua o ka a-i o kaua aloha. alawa aloha ae la kona inau ono-' hi muka hauliuii, pna He la ka i;la pua k hua onaona o koim mau |tajtalina, a liu ne la ke konī aun, a kona puuwai, e hoike mai ana kona knl.uia ia nmnawa, ua luK'iā oia i ua luiaolr)..a ke kwi opio. . l'aiu' ae la oia me ka leo »»alh uah«' kohu Uv> mauu u<>ha kuahiwi, rwē ka haka. }hvu.» .» kona mau maka iloko o na maka , 0 kana aloh.i, me ke kulu iho o na wai- ' maka ano k.-hau ma kona mau papulin*. 1 ka pu.ina ana ae ; " llwai la, a āulua ia ka mea m;iluaa a»' o ka ihh 'ima a malalo ilio h.»i o ua kn kulia iuaiamalauM o ka la, e h.Mia ana i kan m.in huaolelo o kuu aloha Ke hai aku ne an unua ou e Klin*, mamnli 0 k'HU iiwii hna.n lo i j«nc mai ttv», ke hHWoU iiei nu e noho inah<»|H> a o ii ke r,ie kv»u ana i na h nMnan*»» *tu tt<Mi, ke kaikaiu4him' makua ole « i nolio hoi mala'.-» o uis ints* a na |n»wa, ke hvH>ia aku n. i au imua ou. e iei au i kou aloha. a loe i»a Uwmvauao «um a hiki 1 kx hauh' iiou ana o keia iimu <«i<4ii uui.iua -• kou ma'i Iw l. lh k n*, * i ok\ o.» ka \\a » iimii aiia ka hanu ilokoo ko U < kl! .> l'l I 1 hoiki n.t k.i u m.e'*.»i,i i Uii ■. i,a )o.a i kuu m-'uo, k»* ha£\vi ku n, i a > i k. t.i. ka mm i*i»i a u i u.a »,t.» «i • Ki liamu ii. " .» |v«j»,tuna o ku.u makua- >»: • » I-,.,n .» ! i o Kiuia U- Kuh liiir ■> ;v > I- i.. u. la . ,».i O ka jk»i •

j ia ana in o ka bukc Kila o ko laua aloha, i a aole no i liemo a hiki i Ka waiho ana o ko laua niau kino i kahi i oleloia, " hoi ka lepo i ka lepo. " Na ka leo o ka ohe i kahea mai ia laua e huli kou aku na kapuai i ka hale alii Hoiala, oiai, ua lawe kohana akn la o lehua i ka 1& mahope o kona kua, a ua uhi ae la ka pouli maluna o ka aina, a o na kukuna mahina ka mea e pii mahe ae ana mahope mai o ua puu 9 ua aina nei noma ka olelo ia " Beritania oiaio, ka haku ukaluna ona aie." I ko laua hiki ana aku i ka ipuka o ka lumi nui, e noho mai f na ka Moi aom ka Moiwahine, na 'lii me na luna aupuni, ame na maka hauohano oka aina, me k» makaukau e haawi mai i ka lakou inau biiaolelo hoolanaaianao a me ke aloha ! ke kunaka koa opio uana e heie aku ana e jMiio no Likou, oiui, i ka e wehe ai kui ao o ke kukahiaka ana ae, oia ka wa e haawi ho|*- loa mai ai o Elina i kona aloha ia Emeline a me na Moi me ka lehulehu, a hehi hou kona mau kapuai maluna o na ]>apahele oneki o ke aliiwahiuo moaim Zdinu, ka hale lana hoi nana e la\vr aku ke koa o Beritania me kona mau ukali luina puunai hae, ka poe hoi i hoohiki ma ka inu aua i ke koko wela o ka enemi, l e ukali mahoiie o ko lakou haku opio a hiki i ka lawe ia ima aku o ke ola.

Ku like ae la na mea a pau i ko laua nei komo nna aku, a haiiwi mai la i ke aluha, it ]>ela 110 hoi laua uei i hoilioihou aku ai ia aloha. Ika hoea aua ina holaliilii o ka liula, e uhi ana na eheu o ka hauoli maluna o na paia o ka hale alii o ka Moi Kikek«\ a hiki lem aku i ua kuono o uu jvijjai hale o ua makaaiuana a puni ka aiua. No ka inea, he ekolu la nnimua ih«>. ua hooa aku kn (vila]x\)a knahana a ke Alii ka Moi imua o koua mau makaainana i heluhelu ia j>enei. Hai.e Alii Koiala. Ma ka ī.okomaikai o na i.aki.

| I »a oi\vi aloha o iea aina o'u inau j m»ku;v —Ko kualnuui a,ku nei—l kt ia la -Ue Okolu li* ]ii;ilio}>e ihi, ko kauohaia 'ku : nei ua puuwai Befit;»uia a jviu, kulaia, ' e hauoli piha, a e Ihk>i naikai i ko na lai ni. O ka ?tiua mai na kuaiiiwi, a o ke j kai a luki i ka inoana li)o. waiii<> ak.-a | ia no oukoii. -0 ua in a a ]xuiV ulu ana. j e kolo auu unuika nei, A ino ua nu-a a J ]viu o k<> kai. ua oukou m » ia ):» : a o ita i liauoli a |VHin no oukon ia m.v ia ).i No j ka uiea, uu ke kakalii;|ika ana ka lua o j ka la. e ha;ikh\ in.u ni ke kiv\ alii, kuu j keiki Ki.ina i na aek;ii o ka aūu :ui. a j"heU- aku īnaiuuli o i;a hiKŪkaika auu ik>- ; ko «> na iuea no ka ] v!io a 11 •> ka ]K.nui- ! k.ii o ka hae. ka ke ānpnni. ka i aiua a me ua inakaaiuana o li-nilania. ; E hauoli amai lio|hi [ K Ji<>ouitiuao a inai )hK»|mluka ! A o ka in- a •> kuv i ka i inaki-make alii, e kau ia no ka hoj>cna o k.i nolio'na uia keia ao, a e nele ka uoho . alii i ke alolno k« kal t ,-uia aku K i in ūkaiia na lani Hikkkk ka Moi Me ka ]>»um>haua i B]y» aku ai m puu wai o n« makaain uia o ka M>«i i kana kanoha, <>ui. na iini lakou n«>ua īnumli o kana inau haua alolue a oia ke kuinu i luiliamahi ai na inakaaiuana tn;i i,i la a ]»» uo ka haiu>!i aua. , 1 ka ain-ane aua « v I»<km mai ka tuati.%> 1 waU na kukuna la e oili niai ai uiahina 0 na kuahiwi, n »oi <te la ka Moi i im lii a me na m<vt a j>au i liiki mai, loaiuuh , o ka i«iakvtuake o K!in», a molia na nn<fc a |wu. l'a h«K>hoia k* ia im, a haawi «e U « Khn » i ka |ml«< ww ka t» )>ali<4a aku aua i ka Ki> IhKMiiaikai uo na (•ouiaikai a u»o ka tn*Uma niahihu ana 1 ka Moi. na inakaainama o k<> aujmni, uo ka uka)i ana hoi <> na «h> u in.wUahi n»a kana imn hnakai iloko o ua U i lta*U ao , a e iu*i aku an.t e kau )vut niai mi Uikvuuaikai ]>alt-iia *4e ma na U e hikli inai ai»a A«.4e uo Ikh o*a i )<oioa no b> tH«i ana no kana ak»ka. a e !ikt hm> u 4>l<ik " ttia ka umimom «• lKv«kot* i U| t»«t," i h«K>ko*» i na h«»*i4ek> kb> iMaliaa a £<in<a I 1 ka i*Mt atta o ka Kti»a tua«t «4eh» ih* iuuta o ks mana <« na Uni. im ]« e m*ji U ka K>«o na oHo ute «»a jwhu. «gr*w*ty h'-h' *<> U ka Kao o ua (mkuuiahw |i o* ltxMke HMi U ka »itna iv.o«K'ibu t- kli hiki ai.a iuai o ka nMna«ra a kv k-M dīj»M» v Haawi n« «i ai i Io«a aU4ia i ua hi>ētkv o k,« .«u»A l'a *m i.t if n*

Moi a me na |>oo auponi e ae i ka H&nohano ke hoohalikeia aku tne ko KKnn t a he hoi na ke kanaka Beritania I haaheo mau ka puana ana ae, "he aiu no'u o Eiina, ka mea hoi nana i hoomoe fea iwikaamoo papahele o ka maluhk maluna o kuu one haitau aioha Beritania Nui," akoai na olelo e puaua ia uei i keia la, "ua tiele ke ao nei i ka la, e ike ai i ka noho kauwa ana d B&*it&rūa." I ka wa a na kini lehulehu o na miliona kanaka e haiamu ana & puni b hale oiai ua hookuu akea ae ka Moi i na i|uka o H&na kahua Moi ma ia kakahiaka-, o ka vra ia, i ike ia aku ai o Elina i ka puk? ana mai me kona hoa Emeline, | ukali ia mai e. Egemona a me na i ine na Moi a me na lii, a ku iho j la maku 1« |'°->hele o luna loa o ka hale j alii,*Vio ku?' ana ma j j alolia j iruq& oka lahui^.P 11 ' "• hooia aua akuj 1 ka. o kontdJlanao e ] ':o lakou i ponftitai.

I o,ka aahu o Elina, aohe huaolelo e hiki ai ke hoakaka ia, a o kona kulana ; mai luna a lalo, ka nani o kona kahua a ; ke auo mohaha maikai ona |tapali- . ua, o ka oi ia ma ia la lua ia aina a puni. , hoi, aohe ona lua, a jK'la no h6i kahi Egemona, a «ue na hio.iiona 1 kofc oua luina. Ua hai aku o Elina i i koaa manao iinua o na kanaka me ka leo koii a nioakaka 110 hoi, e hooia aku ana imua o lakou 1 ke ano o kana mau e ht'l«* nei, ,a wahi ana ma ka haj*a i hopeloa o kana mau oielo: 44 E liele | aßs au e kau aku i ka hoopai kupono ; nialuna 9 m eiunni o kuu aina hanau, a e hoike aku h«»i aole I<U i uele koua maii oiwi maioo i ka uuuiao koa 110 ka.Kele aoa aku muia v» lakou a haawi aku i ka hooj»i ku{»ono. Ma kei4 huakai a'u a ine ko'u matf ukali, aoh* loa makou e hoopoina ke noi ana ao i na lokoQ k« a U nei au i ka leo ]>ohx\i ia oukou a |tiu, e haa■wi pu ae i ku oukou mau noi ana no ka

; inaiilahi o ka makou huakai. A aiu\ . ah»ha oukou, alolia kun aina nuikua, aloha kona mau kuahiwi uliuli, mo no ae- ; inakani alu ah<>, a!olta uo hoi ka oh ina, j na niakamaka a ine ka ieiiuhhu holookoa, ke h< !e u<*i nu e wawalii i na kahua «> na po\viv. e h<Hihi hlei i ko lakou inau ikaika, a «* |«iua anaiu i ua laka kaulaha<) o ko iakou knhua, a <■ in-oneo h<«i ka uiiui mai k<> lakou inau ii< 1< h;'h*na liiena. Pela wau e aku u< i i k<> a!v»ki ma <> ka iuoa «> k«> kuua &' tt>, > a me kona inan luina a ]s>«u." l'uana inai la ka h huh hu i ua l«Mah»h.i, a lu>i aku la lakou nei il<>ko o ke ke<>na aiii u<«- ke aloha ho| s" l<m iiia«« aena «» iakou iii«>. f ka uiakaukau ana o na 'uea a ]«n, iui kaa aku U o Elina tn.t m<> na lii niaiuna <» na kiia. a ltolo aku U i kahi a na \«aa|s« v kali ana. I ka hiki ana ilaila, aole uo i h<vl<«hilohi ihoo Ki'ui i, uka kau koke akn la iakou a iiolo aku la, uo ka mea, ua tna<.>(««|o n«> iii.i. he m<a <- li<«ouni !<»a ai i k&uweaua o Kuk līik . n<tLtil:i. ua kali ole īa I k«> kau ana iluna o ka moku, ua nu koke ia a«> l;t na haaw i niai la i na ]>u alohn. a lU'e ]«akika aku U ua £«VtVi nei ntaiuini o ka ilikai. i ukali ic« aku e na inoku kana i l»<K>tiiakaukaii ia e ke att|«uui e 1 iik«> uk> kaua n««i i ka M««t I ka nak» aua o na ttH>ku i ka ttiattM«v ;tkahi no a huli ln«t aku ka M«»i hiooliiH' iim, a Wh' ka U huh'hu a j«»u t ln'le *ktt e ike O k\> Kttte)tne n*au H< - leh»4«t«a» ««ia tna«t tio o ka naui ui <«-ahtin» luaikai, aka, aia iuak«ko v« kot«a )atttwat kahi i ltaua ai ke ak«lwt i kat«a Katwv 0 kaua Kmm i tta kt * }*u, o ka h«i«*Manao n«au i b« Klum «tut« Mrh4ptwiu * n«»t hmii atta i tu lani * ntaiaitta iimnKih' ia Uk«ut tua na w»Ui a |<au a Ukv«u e WW ai* a |««U tn» ho« ka Xt««l MOKUNA YU tW U Klmm «m WanM» m t ka ***-*, w* U\«v kmtWw» «ktt la na«feM* m*kMti t ko kb**t mmm h»Mana m* In ««aa!*kt hmluim o bt Utkai m fe*y4eaM |«»»K * * kvkal»t jkx «Mat kk<«m ♦ WMM* AtMt MMUMM O tv» v»*4l Kl tb k la kv o«**«**» wiai «> lt«4ealM hkki*. »iw br U he kv«ktt maiuu* «k>oU Hikai a l«V> ta akn U ka W It«v4» a bn k«at o l«Mut o kw kU t ka («*»** ana Mai " H<> kakui ka «t «• tk\- *•* mmim |w t««>»k*k«>n. n« I» U W mīW b> a Vv u« j»«t .«kn t»«t t*> k««t an i

kehahi mea uui me he ke inokn e a» «aia i o kakou aei." Aole i pm pono, ka leo &hailajss kwi, aia koa, ua pii aku la o ka mama, ae ku ana kela u» ka m(y( k« kiai me ka hakajnmo ana aku 9 jmw mau maka imua. Naoa ako la ja, ftrT kona booomo|)opo aoa, ua haawi Ihoia i ka 1«) kaeoha i ka poe o ka i ka pmuia ana ; " E Eg«nooa, e hoopiha ĪKpo, a e hoomakaukan uo ka paio ana !" i - l M K hoolohe ia," wahi a £gemoDa, a haawi aku la ia i ka leo kaooha i na hela, a ua efetr tnw la no hoi lakou, a iloko o ka manawa pokole, ua makaukau iho la na me& a j»u e like me ke kauoha a ko lakou haku alii.

I ka anean?ana o ua moku wnekokoke mai i o lakou ne.i, ua iho mai la o £li»a ine £e kiai a hiki ika onekl "He moku powa kela," vrahi a Elina i kona inau hoa, no ka mea, ke hooniaopopo aku ia au i koaa ano a pau, aohr» nae 1 ike mai ne-i ia kakou. Ano, e puhi ina kukni a pau, a euai, ho a kekahi i :ke uhi.*' Malnlo o ka Elina mau kanoha, tta pu-a ia ae la na pea, a e iana malk* ana ua Zdina nei me he mann nene la tiialuna o ka ilil ai. (Aoie īpau.)