Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 31, 27 July 1876 — Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni Hawaii! Ka Moolelo o na hana o ke Kau o ka M. H. 1876. [ARTICLE]

Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni Hawaii!

Ka Moolelo o na hana o ke Kau o ka M. H. 1876.

* " I.a ll*s» 01» —Poa'na lulai 13. Hoomaka na liana e liho me ka mio. Heluhelii m<ii o Mr Ai*ohi he ulelo liooliolo i $2 fKMJ no ke awa a me ka paUkai o Ilonoipu nia KoImU, Hiwaii. Waihoia a »00000 pu me k» Bil» Haawioa. Na Hana o ka L« Heluh«ln aknlui» ka lnla e hooluli ai i koieaniiw*! e bantiht ana i n« me« « p«a o laweUwe i ka o»li*na «opnoi, e kookepa ia ' Noi o Mr Birch, e heluliela ekolu i& ka biU laa ke jxmi w»!e oo Hooleia. Heluiielu ekolu ia ka lnU a hooholoū. • ia ki b:l« e (>apa aaa i ke Kuhioa Waīwai aole e haewi i kekahi dJa o ke aapoui i kekahi"len'a aepuni i hele ina ain« e oaa kona makemake iho Ika oiaania aoa no ka hoopaoee lo», ua kakau i« aa ae eae nt hoole Kia ka e aiaken«ke ana n houpanrc loa i kri« bila ; leiohoko, Kat>i>», Kapena, om:ki, W<>fh<» nn«,'-W«lker, Kakola-opio, P*r'ier, W»ila, KuiheUui, Kahane, Maitrn, Ake. K»mifca. Kaai, IsenWrg, Kon»a8oh:«, Btj-en*b», H*. leiaann, Wan», — hu'ia he p e ab«uh« wile ii nau <.Ula no ka oV Eia ka poe o ini aaa ia m*u d«la, aole la «rale aku : KakeU-makna, Aholo, Kahuila, Ka»e*lii, K«iuf, Piiipo. Liīikalan', Ka«iai, R>irh. Naili, G *y, HoUknaihi, Kalawko», Aiwoh», \aw4hi, M*hoe. W*lrrhouse. N*h*ku, N«u*an«, Nakaleka, Pl>-»-ton, Uaheloea, Kaina—!mi a he i*, a<4«i<a aa hooleia ka lt.>op*nee Noi mai oMr Birch e noonoo pakahii» n pauka. Hoo» holoia. Hflnbela ia ka paokn Io ka bila. Noi Kakela o yraihoia keia paaha « me aa «Miaku eae o ka lela ma ka liaia o kr k»hi k<>mito u.no. Noi kv Kiaain.i KajHHia e kapao K\* i koia pauku. Oiai o kainaiUoia'ii* ua h<.>vnsl)a ka hslo a haUwai ho'n i ka hora I. Halawai hou nia liom I. Hoike niai ko Komiie Pai, ua jvsua kahi mau hila, aponoia ka Uoike a ke Komile. Mahope o ka iu<*mhv> loihi ana, ua waihoia i ke Komiio W,w : Kam>alii, Aholo, WaUhauki. IVlip<V-j-Halahala »k<M«i« k« bil« e IhmUoli ai i ke kaiMwai a heohaiki tu i k« l«wa aa» . ; «ai a a»o k» k*«i «a« «ka i k« opte*M i j «poaaia ia« ka I» S a A»jr*K l>T4 j KaiaailU lv«hi r««i ka l<a*a Kahiaa eaa ka aoao a kakaa aaa i ka ho»paap< loa i «a b.!., Kamailio U»hi w«« hoi * Mr B r«\ aa | k« ha**oh« la« «ka i k« hiU wa ia e eeaAa l aei. Ika amaaU »a«, aa h»ehaWt ha i hoap^aae loe ik» luU. Halahale aUaia ka biU e h«aMi ai i ka paaha €13 o ka K«m«t«« Kieila. Nnhal» HMka k*k«« pacp»a a e helahala aMa la «M ha P«»a\ahv Helahek al«M«a ka h4« a h««p»e aM I ke M»ka»» H<im kaaawai o l?tl, N«m «aai o Mr Br> \ e lianf >a»a Im m kf«a Ma. Haalaaa Nai nti a Mr Plealaa e hnehol» kM h k««a h»4a »o ke kahaa p<oef«se» a e hihhile akala ia «»• ka Poahahi H nahalaia. Nai «aai k«Vi Eaai e hapai ha« ea ha an»w «aa a« ha Mi a ph im a« ka k« ha haleU LMaaahaaiaaaa. Honkeleia, a kehaa paepae ia Hehahyla aiaa »» ha h4a a hwaMi ai i ha haMwai e kaa aaa i k« a«Mee e

kol ii bq m i!e i ka vtM«i o kek*bt a«t i oiak», a e to»toii m i ki paaka 1214 o k« E«oivii Kivii« i heoiohia. Noi ka Lajp Knhiaa e hoohoioia kei» bila ao ke kakea paepoe. Noi nai o Mr Birch e aoko ke Eem ie o ka Haie ao ka nooaoo »m aao. Heoiaie. Niaaaia ka heoMo a kakaa poepi.e a heiohelii akoia raa ka Poakahi. Hoohoio». Heluhela alaa ia fea biia e hoaieli ai i ka paake 889 o ka Kaaaepai Kivite. N«i n«i o Mr K&laakoa e hoopaoee loa. Hooleia Noi aai o Mr B«rch, e waihma i ka Keaaite Wee atn e aoeaoo aei aekehi l>iU e piH aaa ia paaka hookehi. Heohoioia. Heopenee kc Hale. La 6i—Poaliia», lalii 14 Halewai ka Ahaelelo e like me ka aea. Hoike oei ke Ko«aite P«i, aa pai»a ka bi!a e kaaohe eaa iaa e keaiia aae aa ūh aupeui, «Uila, e kaaiia aia ke keei kedaia. Aponoia. i.* Helehelo aai ke Kahiaa Kalaieiaa be eleio booboto, e booka»«aleia i $7.000 mT ke kope aoa i ka aoolelo o aa Buke Moolelo a oa laoa &ooae Kaleaaa, Weiheia e aooaoo pa ae ka Bila Haewina. Heluhela aii o Mr Kaeealii he olek> hooholo, e hookaawaleie i $125 aa ka Uwe leu new«eaa o Waihee, Waileke, a bk K*helai. Waihoia a aeeeea pa ooe ka b:> la haewioa. Ma ke noi, oa hookea ia o Mr Naheha 00 ka pilikia o koaa oheaa i heokahi la. ■ Uoolaha mai o JJr Birci he bila e heo. loli ai» aa paaka I, 3 o ka aokaea 53 o ke Kaeawai Heopei Kar«i<ae. Uooiab< re«i ka Loie Kahlaa he biU a hoololi ai i ke kaaawai e p>li aaa i ka lawe so« aai, a ae ke kaat aaa aka i ka opi. ataa. Ilelehala Bifī. o Mr Kohaile he eiele houholo, iki«ae aoemooia «i ka ERIa Haawina raa ea Po«kola a aeaa Poeliaa a pao, e hoeaiie ka 1-5 o ka aka o aa le«a eepaai ia«i ka Moi a hiei aka i Ulol Hoepaaee l«» m. ~MiTe aoi. ao kepaeia aa nOa, a hoiko m%i la ke Koaiile W«iw«i ao ka alelo hoeholo e kaeoha aaa e heie ia aa d «U e wai ho aaa m« k« waihoua, e e hoomaopepoia k" lakoa waiwai k», a ae ka aea aaaa i lioopae mai o»a kei« aapaai. K hoahawa aaa i k« Kehiaa Waiw«i ae ka hele aaa o | kf Kuhin* W«tw*i he #35,000 o keia »•» (lala eaii he 90 keatl« aa hela m e ke Keh>aa he 100 keact&. j Kamailio loihi nai ke Kehiaa Waiwai | ao kekahi aaa mea (Mloko u ka ho>ka, a i o»»i oia e k«nailio aaa, aa haoaaha ka H«te « ha>aw«i hoa at ka har* I. HaUwei hoa ka Bale aa ka hora I. Uahope o ke k««eetlH> «aa e ka Kahiaa aa w»ih«U ka hoike aa ka pa»« a noonoe aa ka Poakahi aie ka haike a ke a ka Pape Kalepe. Nv< inai o Huo Kaai e hepai hoa i%a not>«vH> «aa ao ka hila « pīii aaa i ke kaai hou ana i ka o"ie»a. Hoaholoia. Nvh a»< o llea Kaai e helehelaie om ke p(H> Hooliolaie. N'oi ka Laio Kahiaa e hoopaaea laa U kei* bi»«, Kaaiaiiie eeai e Mr B«reeeb» «aa ka haa» koo laa i ka bil«, a «NMke he kaaaha puhi opinaa ae ileko o aa aaakahi«i 3, a he ia« r*aa ea hoi ao m aeha\wki he j • °i »ke. »oU aa« aa i i«te he a«a eaake ka ! opiuaia, a aai «ka taaa eaae aaaa i oMo | ai. I h« aiaaa ia «aa .ae ke knipewa *a%, ' ua kakae i« aa iiim a« hiele ! «a ka hoole, a ha I* «a ka aa, »aha«|« aa i be*bok>ie ka b<4a «oa ka heklwki ah*»e Ki« ka poa laa ka h*ywe haa i ka hda; linea, Meehaaaa, \Va4ter. ITikala mm. KakeU~a»ahM, hHw, waiīa, Kweāka! leeab if, Kah«tla % G j % Ak w«lh, Nawahi, WaknWaM hwia he l& Kia ha po* e aakta«n aaa e hna»e> «aai 1 ka eptaaaa; l,gl»ichefca, IXiaai«, Ka aea, K«pe*a, Kw%»laa< K«*aaa» Ahe, K«ai» Ahaie* KaaaMli» Keeaw*a. LiMta Kaaa< liwK Na«, Wa«a, H<raaabs KaleahM» lahaan, Hilw, Naakaaa, Kahalaia, Kww y ia he H»lehelk> i>UMr Waitert.o»ttoeMa haahoh»• hilMalak» ««aiaa aa ka heaMa wala «m i kkete «aa P«a 4«ka aa« anMi«« law ata«fo Aha**H«ha»fctele*« bai *«!«*»«** «aM l«M aM I hatatt «I - K%«ftaalfe hMhi OMal a Mt m ha MM al«kW M»iH «We •kw* »b«»»l«i btea «a lthbi kiMM «4a • Mha «m ka iiilnniin. N«» • Mr N»wefci • waahoaa heea «Sife» I hlmllii •» fca heM m ha IPkik») w ihape «h* ♦ «ua am«Mw aaa i ha iMihe a ha K«*k Waieai Bii>k>at iaa. MeapnaM ha Hiaka U Haaa M~hii»i l«M II • Halawaiha Hat»aWh*«akaMMk Haeha «Ma ha KeM Waa aa 1« «mmm •m i m fcU»}we*p* aaelfcafepaOla Ha«raA.e m «hm «m« aeee %a ImH*• %• % halMaOm «M • • hi%« «al aM >•4» «aa« %« K<mr«» W** m <m»m

> k» bil* e pili aaa i% Vpr» kuleaea beps Im, e e* om< «m e aee lo» ia ka bil a . WeihoU «ae k* p»—* 8«oboo pu ae ke&ahi m&a Wa. Heinkela bn eui o Mr B«**e«tifce bila e laikiei ai i ka p«« « kakoia m i «e b»ie kaai poaa. Waihoia aakahelMMe aloa. Haike mai ke K«aaite Wae se ke iiiiiiiiini •■■ > ka oielo hoahala e k*t«i «fc« m«{ $3.%U ao ha aka aaa ie 8 W Seeeeeee ke K«bikela o ke Aapeai Hewee aelel inlekiho, e eoi nai aee e kod»e(o lee i k» i^elokaoholo. Nai o Mr Nahake e epoeaie ke Uki e ke Eom>te. Noi euii o Ut Pilipo e «t-thhi lee i ke koike. I ka nieee ia aea, m kakaele e» ee •■••• •« ka koole i he ke pee loe i ka eiek» keike. e Iw 18 wekee ae ka aa kkoopaeee loel ke badke.~ lleiaila ea a»«>eoia ka heike « ke K«eus«. Helukela «eee aai o*Mr B«ek ke k3e e b»awi aoa i ke*i»bi om poes i k» koa o ke aepeai. WaikeU eo ke kelekeke ale». ■ _ ; Helakela mai o > r PIK9O ke «W» keekolo, e kae«h« aea 1 ka rrmy<lm e keh» «•i i JLomit» Wae e heli e hoike edl i ke ■oolelo o ea AkaaWo e wi Mmi eii, a kiki i ka eiooMe e ke le 29 o lelel IB7S. Hoakoloia. Pilipa, lloeheeee, OaaiMk Kapeea, )f«rt<B. Koeele Wae Hoelaha aaai o Mr Helekeaik!, he Mb • •e ia na «a«wai o u eiea e aaai « keaSe eeaaaei ioa $300 keaopaa, 10 daic ka laikiai HooUha m«i o Mr Kaei hn bil*eheeWl ai i ea paeke 1378 a iee 1319 o ke Eeaa. wai Kirila. Hoelalu «Mi a llr N«hake ke'kileekae w i d«te neleea o ea dale e eei eei Helahela wu o Mr BeWteeiki hq «Ms hoekole e kaeohe eee i ks Kpe Ola elkee» lako ®ai i ea hoa o keie Heia, i ee pepe liilii e koike aea i ea reh e p& m* eo ke aei Me i ikeia aa Kalepeei. H-nholoie. Hoalaka eiei kelii Kaei ha b4e e mU eea • ea kae hwhe^iM N* H*ka o ki u. KeleMe aleaie ka hUa e hoaWi ai I ke paeke 798 o ke Keee«rai Krrtla. Waihe ia » ke Kueiile Wae : PUīpe, Akelo, &vee«ba, Waea, B rch. Helahele eleeia ke heeleli oe ka paake 90 o ke fceawkaeeere«. Waihoee' ee h Paehe ■Welekehi eleeieke UaalnMUUlk Kaee«a< e pifi eee i ke Papa Oie Hemii, a e keeeekoie i bm« Pape Oie «e ee«ws. kapeei pakahi. Heopaeee lie U. Ma ke eei ee kepaeie ee rele. e Me* hele au e Hee Keai keeMe tinnHnitn ii k*Mkefeai aea he 15S BMa kiei apii»a. eeea ke waiwei ke 2,376 dtle. Hoepaeee ke IMI U Haiu 63—Pbekehi lelei 17. Halawei ke H*te e Mte ew ke eaae. Helnhele pei e Mr Mekee heeee her> pii a»ai H4o aaai. I S heikiii ie ee āe» ie> per« hele 1 a ne hOe % «e ke lehee n»e heae. 8 K Uikiei ia m nm ■nnm ie j »a ke apaea 0 H4o. S B Uiekeeweleie $ an ke ewepe e Weileke «ee ke apaem o Hih» I K keei eke ee hrih m eoho hooleeeliaaa eee aelwi e ee rteW elē i ea ie «m ee keeake e ake. »» ke pape. Helehele eii e Mr Keeel he «ii Waiaea, Kaaai e«i, e heepiaie ee ffaii eiea o ea eiee Leialii. Heepeeee lee ie. Heiehele «e* e Mr B«rch i ke hefee a toe hepaeei a ke Ko«ēte ee ke eoeeee aea i ke t£e e pib eee i ke Mkei UikiH «akaeM, e« U*peeee i ke klk e e«K koaai he b«Uhee. WeiMetWkiMi ke hepe eeke. HeleheU «ai ke Kiaeiea KaMMike keike a keK«ei*ecokehatepft«eei*k 1 pkpa Ol» HeweNi ee lir<| iw'|Qi>ih k| j b«U eiee, e aee »al e hwfc>ih lee. WMh» | wweee e ke Keairte e ke Bri*MkelV HaUhele «ee «ei e Be« C«el I» Mk. , eeU kohoee kekeU i ow ke leee eepeei» edh U«e %MWIi ea aepee», iee ke liniMiil,uklkk IW o U* Pikpe e keehele iliHkMk eeU hliW» %Ue. Hi liimkiH a heefc*WU« lUlekele «tf e Me AhdUhk nlhll UieaU leleleii?» heeMNi e*e I keieikmuk 1T 1 Yii IPliiīnl keM ee ke kikiali eUa^ Ne Beiu •«* ***. : HifwUe ke eaaewe «« heUjkiir 33rK?£a^ - ~ i