Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 32, 3 August 1876 — ELINA KE KOA HE KANAKA OPIO PUUWAI WAIPAHE! KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O KA OI WELINA HOPO O KONA MAU ENEMI. [ARTICLE]

ELINA KE KOA

HE KANAKA OPIO PUUWAI WAIPAHE! KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O KA OI WELINA HOPO O KONA MAU ENEMI.

Mokuna VIl-Helu 29,

OKA mea imua o ko Elina manao, oiai'ua loaa i!io la kona iioa, oiu hoi ka imi hele ana'ku i kalii a na eneini e lioomoaha una ma ka aiua, Xo kvia mea, ua hefe i>ili aiua hou aku la lakou um na aoao o ua mokupun) nei, kahilioia lakou iK-i i luanao ai ua ii(»lu»ia e ka enemi. ITe mau la ko lakoii m i imi aua, n i kekahi kakahiaka nui, ua ike ia'ku la he \\-aaj\a e holu ae ana mamiia o lakou nei. Ma ka hoomaopoi o aua'ku, me lie la ua ike niai na kanaka o luna o ka \vaapa ia lakou nei, a ua hoomaka e huao e holo aku a pae i uka o ka aina. i pakeie aL Kau ia ae-Ia na jn-a a ]«ii o ka Z- 'in \ a na ka niakani alieahe i lawe|«kika akn iaia maluna o ke kai malino o ke kakahi.ika. Alualu aku la lakon nei i ua waaj a i.k i. aka. ao];> no 1 liulin. kaalo ae lu ia he \vahi 1.i.• ul,< laau. a i ko lakou iui ha» a aua'ku ilaihu aia hoi. ua jxu> ;.ku la :;\Uou i uka, a ua nalo ka waaim. a mo na Kanaka a jv«u. No keia m. a. ua k.ih.iha iho la ita ko* 0 k alii r.. i l', i-.iia ; a uhi uiai la ka nmt:ao e h i!i a;cu. Kmiti ih'o la ka waapa. kau aku ia o l'.lina iik- KgenKna, a me kvkahi na ukaiī koa a wiwo \)le o na laina, a holo aku la lakou īui no ka aiua, me ka jx>!ol. i o ka ihn i kahi i manaoia un jae aku ua waajvi nei. I ke kokoke ana'ku. aīa hoi ua j)iha mai la lakou nei 1 l;>' kahaha. no ka mea. mauit»a j> >no, e hamama mai aiui ka \mha o kekahi ana U'ii Ifoc malie akn la nie ka uihi. ame ka makaukau no hoi i ka ua a kekahi ulia e kan mi ai Ano h.\ikunana iho ia r.a lūiua, aka. jv»ij«i aku la no o Kliua, a komo loa aku la lakou tu i. Nana ae la m« o m iaiu i a»>he iko kanaka ia'ku. a he akea a uui v ;oko, kahi hoi a lakou nei e lana »ei l liua ke kai. ake nana >Ik> ia h:lo, hv keu oka h. >houn. Anoano na ano a j<vu o loko o ua ana noi. me ho la h iu'uie uo ua uhau* in»\ a ua ano kau mai la ka li inaluna o ke kinoo na luina, aka. o Kliua a m< kona koolua, aoh' hvi la la i ane l'a aa laua e hele imua. a :r.e ka makaukan me nn jK\āo |»akv, ua i« 1. aku la i.o īnma 11. mau lthul. hu t»*ale ko lakōn n. i m- ma'ie ana akn, a konh\ »kn *a i'.'k. .> k,i |i liaal. Se Am Ul.l ka a.v»,' o !>.- a:ia k.> lakon nei waln i |4li ake. ai, a r.i< i a \vwm e j\ilvu aku ai i k« waaj«a niu.n ir.t ),.» maho k'* U* lik? k« j<ojui me he he nimi jvn»'.i m.v>li. a au,vAno no hoi, ano iike me he ilina kūj«jv*ii \* ī ka ««ena o ka j»o jv>nli K*» nw malw akn \* iw-Ukoa «<«i itu«Mk * oiai Ukou n« i e n.<uu* m* k« m»ojx*po i ke *no e o kvut w«hi, hoi. m hv\lo nwu. I* k<* «nu nwieW* o bt hikilel*». «k jii U i kv> lakou nei houj«> Ho tnau k* Ukou «ri i k\K<« *ku. he ia ei* kv»br iho no m*nut* L*n* maho iho u © lakon wi, uh kn hxv>!vhe aku i n* k»nMŪikv —O ke kia • |«h*:t v4«4v«a ihn h*>

wo ole !" wahi & lfēkahi let>.» ".Ae, oia no," wuhi a kahi, " u i ano Ij»hi ilei aku 'inakon, ina ua j»au makou i£ka lawe }iio ia, oiai e i!iō pololei mai ka holo." "A aia puha ia ke hoaa la, e noke ana i ka inii." "Ua manao mai nei o Ka|>eīia Dumesa e holo aku ma na waa}ta i keia po, me ka hoopimipuui aku he mau olulo, i juini mai ai lakou, ke hoomau lakou i ke kulewa ana ma keia kai." "Pela j«: ha, a aole paha," wahi a Elina i hawiinawana ae ai imua o kona inau hoa, ' ; he mau kiai keia, amehela o ka ipuka mua keia e konio iloko o ke keena noho oua jvowa. O kela iooa o Kapena Dumesa, ua liohe niua wau, « ua ; kaulana kona iuoa no ka nui o kona wai- 1 wai Nana i aihue ke kaikamahine aka j huku alii Nomana, a ke iuii ia nei oia a | lii!;i i keia la, a īne he la, o ka !a keia e , loaa i<i," ]>ela o Elina i kainaiiio aku ai : i kona mau hoa. i j Ano hoi hou niai lai ka liiohion.a koa, ! a me ka manao aa iloko o na luina o Eli- | na i ka lolie ana i kana mau olelo lioo-1 laua manao, a ihh' iiou aku la kahi waa- ; pa o lakou imua me ika malie loa. 0 , Elina mainua loa o ka ihu a o Egetnona ; niahoj.e koke iho, me ko laua makaukau. | Ile walii ano kihi, a he kuono ae luaiuua | pono o lakou nei, a i ke ano huli ana ae ' ma ke kihi, }x>ha maii ana ka malatn;ila- j ma o na kukui. !

Lati;t malie hou iho la lakou nei malalo o ka nuilu ]H>nli o na aka o ua nian kanaka nei, a lux)iuai |>o|x> aku la lakou iH-i he kiHMia nuho io ka keia no ka ]iowa, ahe niau kiai kt ia. Hemau kino ano woli nialiuui o un in.iu kiai noi, ho mau aahu nani i hele a kinohinohiia tne na wai gula h<x»uani, a e jkuv nim na }«- hikaua nunui tna ko laua mau aoao. Ma ka lakou uei houmao; x>po ana i ko laua kulaua a me ka iaua haua. iuv hooinao }h>[.o koke aku la no, lie mau kanaka laua 1 hoonohoia malaiii no ke kiai ana i ka p'c hele aku, me lie la. aia uiak»ko aku o laiia, lie niau i ua waiwai loa, a i ole. he hooie r.o ko. lakou niau alii. Kalu a laua e ku ana, ōia no ka 'hoomaka aua aku o ka homia, a e Uau ae ana :;ialuna he huihui kukui naui. a na ia m.lll kukui i hiiiu>ia ao i ka īualauialama a l'uiu na w.ihi u. i Nalu i'uō la o Kl:r.a ma i ka lakou nu a e hana aku ai. oiai. i ka wa }\i!ia o ua n\au kauaua in i e ike mvi ai ia lakou iivi. o ka wa i.o paha auanei ia e kaiu a aku ai i ko lakou ī.ui. a e ]xvu lakou i ka uiknia, IMa mo la ka nnuuio inua. aka aole i ho.ūuu l.aiii o iKiiua i koua jkv>i;oi> aua e hoopuaa wale ia llawanawana maiie aku ia ia i ka i ana aku i koiia mau hoa. }viikfe inalie aku k.ikou. a i ko'u w i e lele ai iluna o ka hv>uua o ko Mikou wa lio hoi'ia e u-le }»u mai ai, a Jnai kali, kje h'\u> mai latia e }«iū\ a e kahea }*aha, e li.hmiw koke aku ika iKi ui maluna o la|;a, aka. ina laua o in»ojv»u koke i ko laua inann«> *l<u!a, uwi haua ino oukoii * e hoololn» i ka'u inau kauoha ' l'a lokahi ko lakou mauao e like lae ko lak(>n atu» mau. a jwr.«v ma'ie aku la lakou ru i. m<- ka uehe oka wai. l»a loh'' 4»oke ua kiai, a kahea n;ai la niv k* h\> ano }>uiwa. - "Owai ka nn-a hde ms.i "lle Ihmi }<uio, ' \\«lu a Kliua i jnue mai ai. 1m m.m iwa koke t>>>, e hke iue k* lkm« hiiiiu o ka waonahelo, }vla o KlinA i Kle aku ai. h i ukahia e ka iuu koko Matnu« o k* ht|. i *ua i na kiai ke }uue hou luai. e ku «ua o Klina iuiua o Uim, ka«i ,sku U k*n* mau }>u }vina;MiiA i k. Uu« mau nmailina. » jv*ne <tkii la lue ka Uv iiMiiwi «i«o kvU M kil.M " O k* aivva muA o e cknt<>u *»*, 0 hUuuv k«>k<» *no ka iuk«AA * b |«w)< maloko o kou* |>uuvmi. M . ll.Mmao(«i*po kok* l U «ku U no h* *uo wt ls o ua kUi, m iW iho U*oW wnhi hiki k* akv«\ im m l*n* ni« k* hikimw» * u* ku *ku Ua* u«> k* Wn&«h<>«»*. E k*<4 ao* k» l*u* |*hik»«*. *Wk aok- « hiki UUu ilk\ ik> k* tn*% M* m*ofo|»o U Uim, o k* hewo *** « *<> 1 ko Uiu omu kiiK\ « k* mmi« 4* J* « Wkuu i* aui <u n* «M« o fc* w*f^ " E k*u ** i kv» olu* mau U«m i|uc»* mr k* *k*4»«i l*o <>k\ « + hoolohe

mau kauoha ke niauao oiua i ko olua j o]a,~" wahi a Elina i pane aku ai me ka | i haka pono loa ana aku o na maka, a i hookokoke loa aku la i ka waha o na pu I iko laua umauma. Kau ae la na lima 0 na kiai iiuna e like me ke kauoha, a kena aku la o Elina i kona mau luina e : wehewehe ae i ko laua mau aahu, ae' hookoiuo i kona ame ko Egeuiona. He mauawa }x>kole, ua koiuo ae la na powa ; i na aahu o Elina a me Egemona. a o laua uei hoi, ua komo iho la i na aahu o na kiai, a ke naua aku, ua like loa me he mau kanaka j>owa 'la.. Malalo oke kauoha a Lliua, ua kuj>oe ia iho la na kiai, hoopili iia na waha ine ka welu i ; liiki ole ai ke uwa, a hooia aku la i luua 1 o ka waa]vi. | Elua muu kanaka i hoonohoia iluna o ; ka waapa e kiai ai i na }H>wa, a o EHna Ima me kokahi mau ukali iho, ua hele ! aku la inma. Me ka nihi malie loa laj kou nei i hi-le aku ai, me ka alawa ana ! uia o a■niaanei. Pa mai la he ahe mai kani, a nialuna o koua niau eheu lakou i I honi aku ai i ke ala onaona i halawai ole ; nie ko lakou mau pukaihu a puni o Be- , ptania. Ma o a maanei ona paia oua ; ana nei e kakau aua na kii naui ona | Moi a mo na ohaua alii o na aupuni uui. | E hulali mai ana ke gula a me ke dai--1 iuana ma na wahi a }>au a ka naaka e j alawa aku ui. "He ano e keia, a lie na- ! »i maoli,' wahi a ke koa Eliua iloko iho

| ona. "Oi 010 uhai ai no hoi keia jk>c i ' iuaho}">e o ka meheu noho'na powa ; o'ka | , naui a tne ka eehia o ka home o kuu I ; Haku Alii llikeke, ke ike' nei au, ua ano | hoiuoino ia e keia nani. Aka, he mau i j nini keia i ailmo, i }towa, a i anunu li-' . ina nui ia e lakou tnai ko'u mau oiwi }>o- j i noi o ka lahui hookahi, a kau mai la i ka | ' i>omaik>ii awahua maluna o lakou, a kau aku la hol i ka poiuo kaumaAa maluua o*u mau hoa makaaioana o ka Moi i aloha nui ia; uolaiia, e inu no wun, a me i ko u niau ukali i ke koko awawa o ka }>aio oo ka mako a no ke ola, i kau ia'ku iii ka l»iH>}\ni maluua o lakou no ka la- , kou iiiau liewa i hana ai iiuua o ko ke !ao a iinu.i hoi oka mana l ini." Owaka ' mai l.i ka enaena o ke ahi ma koua mau o!u>hi niaka, a o:uv holehēlena }*alu-}-alu ona hv>i, ua kau mau la he ooi a j>.ij al;ia i ko ka lu>na ai-kanaka ; e houi nuii ai.a, ua ho> ia mai la koua niaauiin e ke ahi wela o ka inaina :na ka hvv<;u.inao ana ae elike nie keia malu15ia ae la. <.> Kiina no mamua, ao kona ho.i Ege~ . uk>:i i r.ni la no īna kou;v tuau nanne, i uk iii! >a ia mai ena ilio lwie o ka }ajw h ieo kekuua /. Vm \. O ko lakou h, - ' !• ii» li :ia. ua liiki 010 ke hoohalike i;i, »>iai ua honi uku la ko 1 vkou mau }>uuwai i ka i nomi. a ua h>*>niakft na a.a e koni me ka eu;u tia uui. liookahi, elr.:i. a ekolu o lakon nei mau kaj>uai oke kikw hou aua aku, aku hou iho la. Nihi mai U kahi va makiiui a lue kana ukana o ke ala ; waīanuhea, a }\»e mai U hoi tuahoj>e mai, ;hel. o ! Ae. levv, uhe W i lohe oleia kona lua e lakou inamua ao, koō ko Emeliue. He iw wahiue. a e mele at»a me ke kani }>:i oka }>iia ijit». Hv>lo ae la ke anuauii ilokō o ko lakou nei mau hoii}K\ a ina |v»!ia he unw hiki, o koUkou ku no i» nuUila no ka wa }*au ole, n»e ka hvK>K>he iua;i *ua iki ia leo le*: Oka mami uoho kuahiwi i maa i ka iau wai [mh o ka wekiu l;i;»ii, a «k*lo m.»i ī ka wehe «*na • ae o kaūiv\ na l»aj»a kou* hx\ * ua nalo lk>i kv«ia kuko ia m*lK>}v v» kw kria uuiui. Kau *e la o Kliua i k\m* m*u liuui i ,ka I<k\ mo ke kaniuhu aim iho " Minamina wale k* hw>hikilelo *na i kou u* e ka * k* Maua I«*ni i makan* mai me koiu kxv. aka, *v»br> ik>»v hihi, kv }v\uV ae jk«* h>b> o\u ei *e *»*, l e Kiiua. ko h.v4»iki iiuua o kv»u Mnkiu, * u* hui «Uo ko }mh' *«v K<> }« m*i iwi kvia «ahi ku w«w »Mk*iti uk> k* hui> h ii waianuhe*, kv Inmi *k« nri ho) kr<* ihu i kv *U }vkv* * kv h*he *k« uv i k* U mau W Wm |*h<* m»ho(iu»U«. hmiui n*i»i, *ka. *ol* *u i h.'k» u»»i a Uohi i k*U k*hi«* * k* mmW «w» U W n*ftv, ak*. i *k» i* M*i wan iuvv a i bvx*u*l»*w*a«i k hoi «* iiK-*, wo k* jm*s * oi* p*m k*\» • $mi moi, * k«> hkU|m m*i U mm. * Kmm» «ut* i* i kr«* »m*« linm M 11* hiki |mh* i k* w<* k*k*e iwkM» tta * h»4«||b»; k* «ihi k V «mhi tuoku ra*l*h> «jba o Mekkii, *h«*W *» 1* h* ««ht kia hui mkiiii « h*k««i M#k,ihoihokhoik»*k «m< <m*O n*ktt Hpo ««MMimiiim 0 u* nw>kt» aoh» h*i wt • Hna» * k(o--r 1* M, W lAM wwiikH * hiki k« kM%* k* £kt o Ilmii i»i h* »*tti k*«*W» k ik )m «hihi h* w*»« h(MM i» ko Ihm w i mm lifae n» Ima 1 ik* *ku U 0 Mk *tt* • 4** i fNtm