Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 105, 12 January 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kaui Sai-dudoit |
| This work is dedicated to: | No ku'u mo'o alima: Mihakeaulana Kauikupaianaha Ann Goodhue |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
--------------------------
KUAI O KA HOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI
MA KONA AKAU, HAWAII.
Ma ka Poakahi, Feberuari 9, 1891, ma ke komo ana aku ma ke alo o Aliiolani Hale ma ka hora 12 awakea, a kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o na Aina Aupuni malalo iho:
Kaulana, Mahaiala, Kuhio, Mahihiowali a me Awakee iloko o ka Apana o Kona Akau, Hawaii.
No lakou ka ili o 278 eka, oi aku a emi mai paha.
manawa Hoolimalima--No 10 makahiki:
Kumukuai hookumu--He $50 no ka makahiki hookahi, me ka uku mua ia i kela a me keia hapa makahiki.
C.N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Ian. 7, 1891. 4ts-d.
-----------------------
KUAI ONA APANA AINA AUPUNI MA PULEHUIKI
A ME KAMEHAMEIKI, KULA, MAUI.
Ma ka Poakahi, Feberuari 9, 1891, ma ke komo ana aku ma ke alo o Aliiolani Hale, ma ka hora 12 awakea, e kuai ia aku ai ma ke kudala, 4 Apana Aina Aupuni, e waiho la ma Pulehuiki a me Kamehameiki, Kula, Maui.
Apana B. ma Kamehameiki, 41,37 eka--Kumukuai hookumu $80.
Apana C. ma Kamehameiki, 35.07 eka--Kumukuai hookumu $70.
Apana D. ma Pulehuiki a me Kamehameiki, 33.74--Kumukuai hookumu $50.
C.N. Spencer,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina Ian. 7, 1891. 4ts.d.
------------------------------
KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI MA WAI
AKOA, KULA, MAUI.
Ma ka Poakahi, Feberuari 9, 1891, ma mua iho o ka puka komo ma ke alo o Aliiolani Hale ma ka hora 12 awakea, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea ka hoolimalima o kekahi mau aina Aupuni elua e waiho la ma Waiakea, Kula, Maui.
Oia kela malalo iho.
Ka Aapana mua; he 1800 eka, ua oi aku a i ole ua emi mai paha, ma ka aoao mauka o na pa Home Noho o ke Aupuni e moe ana a hiki i kaupoku o Haleakala.
Kumukuai hookumu: He $100 no ka makahiki hookahi, me ka uku mua ia i kela a me keia hapa makahiki.
Apana elua; he 2740 eka, ua oi aku a emi mai paha ma ka aoao makai o na pa Home Noho o ke Aupuni e moe ana a hiki i kahakai.
Kumukuai hookumu: He $100 no ka makahiki hookahi, me ka uku mua ia i kela a me keia hapa makahiki.
C.N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Ian. 7, 1891. 4ts--ds.
-------------------------
KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI MA KOHALA
AKAU, HAWAII.
Ma ka Poalua Ianuari 27, 1891, ma ka hora 12 o ke awakea ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai Kudala akea ia aku ana ka Hoolimalima o kekahi mau Aina Aupuni ma Kohala Akau, Hawaii, oia keia malalo iho:
OPIHIPAU.--Nona ka ili o 479--44 eka.
Kumukuai Hookumu, he $326 o ka makahiki hookahi, me ka uku mua ia o kela a me keia hapa makahiki.
HUKIAA--Nona ka ili o 241-2 eka.
Kumukuai hookumu, he $169 no ka makahiki hookahi, me ka uku mua ia o kela a me keia hapa makahiki.
C.N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina. Dec. 19, '90. tf-d
--------------------------
Hoolaha Hookahekahe Wai.
HONOLULU, H.I., 9, 1890.
O ka poe a pau i loa ana pono hookahekahe Wai, a i ole, e uku ana paha i ka Auhau Wai, ke hoike ia aku nei ma keia na hora no ka hokahekahe wai ana mai ka hora 6 a 8 a.m., a mai ka hora 4 a 6 p.m., CHAS. B. WILSON.
Luna Wai Nui o Honolulu.
Aponoia:
C.N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina. 92-dtf.
----------------------
HOOLAHA OIHANA WAI.
I kulike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna 27 o ke Kanawai o 1886.
Ma keia ke hoolaha ia aku nei i na mea a pau e lawe ana i kekahi pono wai piula, ua hiki mai ka manawa hookaa a e hookaa ia ai o ka uku wai no ka manawa e pau ana ma ka la 30 o Iune, 1891 ma ke Keena Oihana Wai o Honolulu ma ka la mua o Ianuari, 1891.
O na koena uku wai a pau e waiho kaa ole ana he umi-kumamalima la mahope iho o ka wa e hookaa ia ai, na ku no i ka pakui hou ia ana me ka 10 keneta pa haneri.
O ka poe e uku wai ana e oluolu e lawe mai i ka lakou likiki hope i uku ai.
E uku ia na uku wai ma ke Koena o ka Oihana Wai ma Honolulu, ma Kapuaiwa Hale.
CHAS B. WILSON,
Luna Nui o ka Oihana Wai.
Honolulu, Dec. 20, 1890. tf-d.
-------------------
KA LEO O KA LAHUI.
------------
J.E. BUSH,
Lunahooponopono a me Puuku.
-----------
POAKAHI, IANUARI 12, 1891.
----------
Ka Paio no Hawaii.
-------
O ka paio ana no ka Pono a me ke Kuokoa o hawaii, he hana nui ia a ko'iko'i na kela a me keia kanaka aloha aina e hana ai oiai ke ola iloko ona, e hoahewa ana hoi ma kahi a kona lunaikehala i ike ai ua pono ole na lawelawe ana a ka poe ia lakou na hookele ana o ke Aupuni i keia manawa, a ma kahi no hoi ana i ike ai ua pono ka poe ia lakou ke pailata ana i ko kakou waa Aupuni, e kapae ae na manao lili a pilikino, a e haawi aku i ka puuwai o ka mahalo ana me ka lima akau o ke aloha, me ka manaolana e homau ia aku ia kulana hooponopono Aupuni maikai. Nolaila, me keia mau hoakaka pokole ana, ua hamama mau ka umauma a me ka papalina o ka LEO e apo aku i kela a me keia kalaimanao ana a na hoakanaka e pili ana i na mea a kona lunaikehala i ike ai, aole nae malalo o na paio pilikino ana o ke ano waiwaiole, aka, e paio maluna o ka oiaio a maluna o ke kahua kalaiaina no ka pono o ko kakou aina makuahine, kona kuokoa a ku i ka hoohaiki ole ia mai, ke aloha i ka lahui, a mawaho ae oia mau mea a pau, o ke aloha i ko kakou Moi, ka mea hoi a ka moi o na Moi i hoonoho mai ai i poo nui no keia lahui. He mea pono nae i kela a me keia mea e kakau mai ana i ko lakou mau manao kalai aupuni e pili ana no ka hookele ana a ka Aha Kuhina a pela aku, ke waiho pu mai me ko lakou mau inoa ponoi ma ko makou keena nei, e like me ka nui o ko lakou hilinai maluna o makou, a ina paha ua kanalua iki kekahi mea no ka hoopuka ana i kona inoa ponoi, aole no hoi he pilo inoa a KA LEO o hoopuka aku ai, a e kapae iki ia ae no hoi ka inoa oiaio me makou wale no ia, no ka mea ua maopopo no ia makou o ka hapa nui o ko makou poe waha i keia manawa, aia malalo o na umii ana a ka poe waiwai a me kekahi poe e hoonee mua nei i ko kakou wahi waa aupuni.
----------------------------
Ka Hoohiwahiwa i ka Moi.
----------
Ua lohe mai makou, e haawi ana ka Mea Mahaloia ke Kuhina o ko na Aina E, i kekahi hoohiwahiwa nui ma keia huli hoi ana mai ma Kana huakai aku nei no ka hauoki o Kaleponi, ma ka hoohiwahiwa ana i na alanui Papu me Moi me na hae, na pi'o a pela aku, e hoomaka mai ana mai ka uwapo mai ma ke alanui Papu a hiki i ka puka pa o ka pa Alii. A ua hoike pu ia mai no hoi ia makou, o ka kekahi haole pena hana nui ia iloko o keia mau pule, o ke pena i na kii na hae a me kekahi mau mea e ae. O ka mea keia a makou i hoike mua aku ai i auwale ka la, o lilo ana ka la a ko kakou Moi e hehi hou mai ai i Hawaii nei, mahope iho o ke kaawale ana aku nei no kekahi mau hebedoma pokole i la nui na ka manao, a aole hoi i pani ia ka puka no ke komo pu ana aku o na hoa makaainana e hoohiwahiwa i kona huli hoi ana mai, aka, he mea makehewa ke koi ana aku, no ka mea aia no iloko o ko oukou mau umauma pakahi na anoano makee a pulama alii mai ko kakou mau kupuna mai. Ma na lono i loaa mai ia makou maluna o ka mokuahi mai ka hikina mai, o ka Poalima o keia pule ae, oia hoi ka la 23 o keia mahina, oia ka la a ko kakou Lani Moi e haalele aku ai i na kapakai o ka Repubalika o Amerika Huipuia, a huli hoi mai no kona wahi puu pele maluna o ka hohonu o ka Pakipika, a maluna mai no hoi o ka mokukana Kaletona nana oia i hii aku nei a hiki i ke aupuni aeto e hoi mai ai, a ina e like me kana huakai mai keia awa aku, alaila mawaena o ewalu me umi la alaila oia hekau mai i ka nuku o Mamala, a o ka hooko ia ana hoi ia o ka makou i hoike e aku ai i ola honua, e hoi mai ana oia mamua o ka la Poni Moi, oia hoi ka la 12 o Feberuari, 1891.
------------------------------
Na Hawaii ma na Aina E.
----------
Ma kekahi o na la o ka bebedoma i hala, ua huli, ua huli hoi mai kekahi o ko kakou mau hoakanaka mai Samoa mai, no lakou ka heluna i aneane aku i ka umi, a o kekahi poe e noho ala no ia mokupuni hookahi, wahi a kekahi mea i hoi mai ia makou, o keia mahina ae ko lakou mahina e huli hoi mai ai. Ina na ke Aupuni keia koi e hoi mai malalo o na lilo i hookaawale ia no ke kii ana i na hawaii ma na aina E, ke haawu aku nei makou i ko makou mahalo ana no ka hoohana koke ia ana o ia mea, aka nae, aole i emi iho malalo o ke kanalima ka nui o na kanaka Hawaii ma na Aina E, aole nae i piha ka umi o ka poe i hoi mai nei i ka pule i hala no ka mea, o ka poe e noho mai la i Mauna Pohaka kekahi poe e kau mai la na maka o ke kii mai ke Aupuni aku, aina nui hoi ka poino i ike ia no ia poe, mamuli o ko lakou lohe ana, ua hookaawale ia kekahi puu dala e ka Ahaolelo iho nei no ke kii ana kau ia lakou ua haalele honua lakou i ka hana, a aia ke kakali nui ala o ke kii ia'ku e hoi mai.
No makou iho, ina he wahi leo iki ko makou iloko o ka puu dala a na hoa o ka Ahaolelo o ke @@ i hala iho nei, oia ka mea hiki ole ke kali me ka hoopanee liilii ana no kekahi wa aku. Me keia mau hoakaka pokole ana, ma ka aoao o ka Lahui Hawaii, ke waiho aku nei makou, na ka poe ia makou ia wahi e hooko aku ma ke kii ana e like me kela mau Hawaii i ike ia iho la i kela la aku nei mai Samoa mai.
----------------------
KA MANAOLANA NO KA MAI LEPERA.
----------
I kela a me keia moku leta e hiki mai nei me na mea hou, hookahi a makou mea nui e kiai nei o ka maopopo pono mai, oia ka laau a Kauka Koch o Geremania. Ua ike ma ka laau e o ia ana ma ke kino o ke kanaka, e loaa ana he ola i loaa ole ma na ai ana i ka laau lapaau. Ua ike ia o ka mea e noa ai, a e mama ai ka loaa ana o ke kanaka i ka ma'i lepera, oia no ka o ia ana me ka palahehe mai ka pala o ka puupuu lepera i hoolele ia kau i ka bipi, a mai ka bipi mai a ke kanaka, a pela e hoomau aku ai. Pela no hoi i ukali ia aku ai ia ano ma ka ma'i hydrophobia, he ma'i ola ole i loaa mai ke nahu iho i loaa i ka ma'i hehena e hua ana ma ka waha, a ke nahu ia ke kanaka e loaa ana i ua ma'i la, a pela no hoi mai a ia aku. He umi ia a i ole he ki ia i ka pu, ka poe i loaa i ua ma'i la, no ka mea e nahu ana lakou i ka mea e kokoke mai ana ia lakou, a he ola ole no hoi. Ua loaa ma ka o ia ana o ka laau lymph ke ola, ia Dr. Pasteur. Mamuli o keia mau meheu i imi ai o Kauka Koch i kana mau hoao ana no ka ma'i akepau, a ua ike ia ke ola, aka, aole hoi i moakaka loa, no ka mea, e make ana kekahi poe. Me he la, i ka hoomaopopo aku, o ke Kumu o ka make, ua hele awiwi loa ka hoao ia ana o keia ano lapaau i kela a me keia ma'i, me ka hoomaopopo pono ole ia o ke ana ikaika o ka laau e kupono ai i ke ana ikaika o ka mea ma'i. No ka mea, e puka mai ana ka ma'i ma kekahi wahi e ae o ke kino, a i ka wa a ka laau e pele ana i ka ma'i mai kahi haiki oloko o ke kino, e pii mai ana he fiva, a no keia fiva ka poino ke onawaliwali loa ka mea mai malia paha e loaa aku ana no ke ana e ola ai na mai a pau oia ano. No keia holopono o ka lymph (laau o) a Kauka Koch no ka mai ake pau, oia hoi he ilo make lii loa i ike ia me ke aniani hoonui, na hoao ia aku la ka lymph i ka poe mai lepera a ua ike ia ka oluolu a ke aneane aku la e pau loa ka mai o na mea i hoao ia iloko o ka wa pokole. O keia lapaau ana ua hoao ia ma Madarida, Sepania, a ua olelo ae ke kauka nana i hoao, ua maopopo loa e ola ana. he mea maikai e hoouna koke ka Papa Ola i keia lymph a e hoao ia maluna o kekahi mau mai kupono o ka ikaika, he manaolana ko makou e ola ana ka mai lepera.
-----------------------------
MR. HENRY T. STILLMAN.
----------
Ua make aku keia kamaaina ma kona hale noho ma Waikahalulu, iloko o ka poli o kona ohana. ua hiki mai oia he 35 makahiki i hala ae nei ma Hawaii nei, a o ka hapanui oia manawa me Bihopa Baneko oia i hana ai. He wahine mare kana a he mau keiki ua kanaka makua, a he mau moopuna. He 69 ka nui o kona mau makahiki a kuu aku la kona luhi mai na inoa o keia ao.
---------------------
Ke ole he mau ke'ake'a, he puhiohe ko ka Ema Kuea i keia po.
------------------
KUOKOA.
------
Eia iho malalao nei ka inoa o na komite i wae ia e ka Papa Hooko o ka Hui Aloha Aina a makee Kuokoa Hawaii.
O keia mau inoa kai loaa i keia manawa, a e like me ka loaa ana o ka poe kupono, pela no e hoopiha ia ai ke komite i kela a me keia manawa. mamua o ak hana ana aku a keia komite ke poloai ia aku nei lakou e akoakoa mai me ka Puuku a Kakauolelo o ka Hui.
Eia ka papa inoa o ke Komite:
Timoteo Kapualai Moanalua; Petero Kaluna, Kalihi; W.H. Kamaki, Kalihi; Helalione Makalii. Kapalama; Itaia Kukaulalii, Kapuukolo; A. Palekaluhi, Waikahalulu; J. Kaheleluhe, Waikiki, Waialae.
Na komite waena no Honolulu;
W.H. Cummings, R.W. Wilcox; J. Bipikane; Kamaile; Pua.
Ma ke Kauoha,
Jno. E. Bush
Kakauolelo a me Puuku.
-------------------
KA LA 28 O NOVEMABA, A.D. 1891.
--------
O makou ka poe nona na inoa malalo iho, ke poloai aku nei i na hoa makaainana a pau o ka Pae Aina Hawaii, ua makaukau lakou i keia manawa e malama i na hookupu, a kela a me keia mea hookupu no ka malama ia ana o ka la kulaia imua o ka aina, oia hoi ka la 28 o Novemaba, A.D. 1891. Ua ulu ae keia manao ia makou mamuli o ka manao aloha aina, a ua hookumu iho makou i keia hana me na hoa uuku, a e kahea ia aku ana no he halawai no ka poe i komo mai malalo o na ae ana aku a keia Hui, ke kupono. O ka poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e hele ae ma ke Keena o ka LEO O KA LAHUI, a malaila, e wehewehe piha ia aku ai ke ano o ak Hui a mena hana.
1. JNO. E. BUSH
2. JOS. NAWAHI
3. R.W. WILIKOKI
4. W.H. CUMMINGS
5. WM. WHITE
6. J. KANEALII
7. J. KEKIPI
8. J.A. KAHOONEI
9. KAMAILE
10. E. KEKOA
11. J. PUA
12. J.E. Poepoe
13. R.K. Ii
14. GEO. KANEAO
15. GEO. K. KAIA.
16. L.K. SHELDON
17. JAS. Ii
18. J. PIPIKANE
---------------------------------
I na Luna Lawe Nupepa a pau.
Ke poloai ia aku nei oukou a pau hookaa pono mai ma keia keena i na dala o na Nupepa i na Poalima a me na Poakahi, i ka mea nona ka inoa malalo iho, aole hoi ia ha'i aku. E like me ka noho mai ia oukou, pela no e nele pu aku ai ka nupepa. Ua hana ia keia rula i mau ai ke ola o ka maka a me ka Wahaolelo hopo ole no ka oiaio a me ka pono o ka Lahui.
J.E. BUSH.
Luna Hooponopono Nui.
--------------------------
OLELO HOOLAHA
---------
PA AUPUNI MA HEEIA.
--------
Ma keia hope, aia ka pa Hoopaa Holoholona helehewa o ka Apana o Koolaupoko, ma Heeia, ma ka aoao makai o ka Alanui, makai iho o ko'u hale noho ma Heeia, Koolau-poko, Oahu.
J.M.K. AWA.
1y-d Luna Pa Aupuni.