Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 126, 10 February 1891 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

MA KE KAUOHA.

Ua hookohuia i keia la o S. E. Kaino Esq. i Agena Hooiaio Palapala Kepa no na Limalima o ka Apana o Wailuku, Mokupuni o Maui.  C. N. Spencer, Kulina Kalaiaina

Keena Kalaiaina Feb. 5, 1890. 3 t.-d.

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA PAHALE AUPUNI MA ALANUI MOI, E HUI ANA ME KE ALA NUI LILIHA.

Ma ka Poaha, Maraki la 5, 1891., ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai eadala akea ia ka holimalima o ka Pahahe Aupuni e waiho ana ma alanui Moi e hui ana me alanui @ oia hoi ka pahale @ o ka “Old Lime Quarry” a nona hoi ka ili o @ hapa-haneri o ka eka, na oi iki aku paha a i ole ua emi iki mai.

 

Manawa- Hooiimalima no 10 makahiki Kumukuai Koho-mua-He $20 no meakahiki hiikahi, me ka uku mua a i kela a me keia hapa makahiki.  C. N. Spencer, Kuhina Kalaiaina.

 

HOOLAHA HOOKAHEKAHE WAI.

Honolulu H. I., Aug. 9, 1890.

O ka poe a pau i loaa na pono hookahekahe Wai, a i ole, e uku ana paha i na Auhau Wai, ke hoike ia aku nei ma keia ma hora no ka hookahekahe wai ana mai ka hora 6 a 8 a.m., a mai ka hora 4 a 6 p.m.  Chas. B. Wilson.  Luna Wai Nui o Honolulu.

 

OLELO KUAHAUA.

Oiai na oluolu i ke Akua Mana Loa ka lawe ana aku i ke ola o ke @ ka Moi Kalakaua, mai keia ola ana, ma ka la 20 o keia mahina.  ma Kapalakiko, Kaleponi Amerika  @.

 

O makou o na Hoa o ka Aha Nuhina. o ke Alii ka Moi i hala e oka.

 

Ke hoike aku nei, i kulike ai me na Pauku 22 o ka Kumu@, wai e @ nei.  Nolaila, kekukala aku nei lakou:

 

O ka Mea Hanohano ke K@ ma Aliiwahine Liliuokalani Ka Moi wahine o ka Hawaii Pae Aina malalo o ke ana a me ka Inoa Liliuokalani.

 

E ola ka Moiwahine i ke Akua.

 

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puaka.

POALUA, FEBERUARI 10, 1891.

HOOKUPU ALOHA.

Amerika a me Hawaii.

Ma ka make ana aku nei o ko lakou Moi i aloha nei ia ma hoike ma kekahi o ko kakou hoaloa au@ i kona maalo hamanaia o ke aloha ia kakou, a ke ike ia ae ia hoi ke ano e o ka noonoo o kekahi aupuni e noho kiai pu a i iloko o lau kakou awa. He mea keia ia kakou Hawa,@, @ ke ana i ka like ole o na aupuni makamua o ko ke ao nei o Amerika a me Enelani e lokahi ole ana, oiai lana e ku nei, mai loko ae no o ke kumu lahui hookahi.  Ua maopopo, ina e lokahi ana keia mau lahui. mamuli o ka hoopono a me ke kaulike, aole he hopo ana no ko kakou noho ana lahui.  Aka, o keia hiona o na manao lia no ka Paeaina Hawaii e ike ia ae la ma na nupepa o Enelani, he mea haohao ia, a he mea no hoi e hooia mai ana, i ke kupono loa i ke aupuni e kiai a e makaala i kana mau hana o lilo ae noi i kumuimihala e like me ia e ikea nei ma na hana a na aupuni ikaika maluna o na aupuni nawaliwali i keia ao.  He oiaio ke kaulana nei keia mau lahui no ko laua Karistiano, aka, aole nae e hiki ia makou ke olelo ae ke hoohalike nei ka lakou mau hana imihala a hoopoino wale i ka Karisto mau ao ana.

 

Ua akaka hoi ma keia mau hiona e ike ia nei, he manao ko Enelani, a he maopopo, ina aole ko kakou hoaloha, ke aupuni Amerika, aneane no oia e hooko i kona anoai.  He oiaio aole o Enelani he aupuni barberiana, a kakou e maka’u loa ai i kona noho hana ino ana maluna o kakou, aka aole ia o ko kakou makemake.  Ua like no kakou me ke kanaka e ake ana e mau kona ola ana, aole hoi e pahupu ia ae mamuli o ka manao anunu wale.

 

 

He Hana Hoehaeha Naau.

Eia iho malalo he leta na Mrs. J. Nawahi, e hoike mai ana i kaua kane i ka mea kaumaha i loohia ia la a me ka ohana, oiai, ua hala mao ka makuakane no Honolulu nei.  He oiaio, no hoi na olelo a keia lele e olelo nei, o keia mau hana, kue maoli no a na keiki misionari i ke kanawai o ka aina a me ko ke Akua, a na makua o lakou i ao ai. a i malama ai, oia iho la no, ke kumu e hoomokuahana nei i ko lakou makamaka a hoe o ka aina hanau hookahi. oia hoi ka lahui Hawaii.  Aole pela ka hana a ko lakou mau luaui makua i hala i ka make a e ola mai nei.  Me he la, ina aole kekahi mea i like ole ka noonoo a me ka hana e like me ko lakou makemake, ia manawa iho Ia oia e hooliloia ai he enemi, a he mea hana ino na lakou. a ia manawa ua lokahi ae la keia poai e hana ino a e imihala a e hoopoino i ka Hawaii Aia wale iho la no a ko ka olelo a keia poe, a papani ka maka. a kukuli ke kuli, a hoolohe ka pepeiao i ka lakou olelo a me ko lakou makemake, alaila, pakele iho la oia mai ke alualu loloa ia e ko lakou mau manao hookiekie, a kuhihewa no hoi.  Aole oia ka mea e lokahi ai ka noho ana.  Ina o keia mau hana e hana ia nei ia Mrs. Nawahi, a i ka lahui Hawaii, he lahui manao ino ka Hawaii. haunaele mau ko kakou noho ana.  Ina o ka Kawaii ke hana aku ana i na keiki misionari a me ko lakou ohana, e like me keia i hana ia iho la e Hikikoki o Hilo, ke manao nei makou. ua hoomaka koke lakou e hookahuli koke i ke aupuni e like me ia i ike ia no ke kumu uuku i na la i hala.

 

I ko makou manao, ua hiki mai ka manawa o ka malamalama o ke ana karistiano, a he kupono e haalele ia na hana kue i ko ke Akua makemake – he Aloha – Ua pau ka wa o ka nohoana luku ia e ke kanaka no kona manao ana nona iho, oiai, he haawina ia niawaena wale no o ke Akua a me ke kanaka ana i hana ai.

 

He minamina makou i keia kulana o ko kakou noho ana, a aole no hoi he kumu o keia mokuahana a hoinoino ina aia o Karisto iloko o na keiki misionari, a ino hoi aia iloko o keia lahui i kaena ia ua Karistiano.  Ina he poe Karistiano kakou, a he oiaio hoi ko kakou lilo ana he hipa na ke Kahu Hipa aloha, alaila, eia ka manawa e hoao ai kakou e noho like.  E nana kakou i ka mea ehaeha me ko ke Akua haawina he aloha.  Ina ua ma’i ia, aole e hana e like me ia e ikea nei; ina ua hewa aole me ka hooweliweli aka me ke aloha.  E hoao kakou e hooko i ka mea oi aku, na Hawaii a me na hoananau haole, e aloha kekahi i kekahi, a e hoolilo i ka kakou hana me ka wae a hookae ole. oiai hookahi no o kakou mea nana i hana a o kona makemake e aloha aku laia. a e aloha i kona hoakanaka.  Ua pili pili keia ia kakou a pau.

 

Kuu Papa Aloha nui Joseph;

Aloha oe:-

 

E kuu Papa aloha, me ka ehaeha o kuu naau au e hai aku nei ia oe, ualoaa ia kaua he mau hoehaeha ia a me ke kaumaha no hoi o ka naau i keia mau la iho nei, oiai. ia oe no a kaawale aku i ka Poakahi. a i ka Poakolu iho la no, ua loaa iho la ia’u he haawina kaumaha i oi aku i ko na ehaeha a pau i ili iho maluna o ko’u kino, oia hoi na hana ino a na enemi.

 

No kela eha no o ka maka o kahi keiki o Alex i noho ai, aole i hele i ke kula i na pule a kaua i hiki mai ai, a hiki wale i ka hele ana i ko la i kau ai i ka moku.  Ua hoi aku no paha ke kaikamahine a Aikue (E. G. H.) a olelo aku la, ua pehu ia, a eha kekahi maka o kekahi keiki a Nawahi. (oiai hoi ke hopuhopu ia nei ka poe ma’i lepera.)

 

Ia manawa, na kena mai la o E. G. Hatchcock i ka makai ia Staples e kii mai. a e lawe aku imua o ke Kauka Williams e nana ia ai, ma ke ano, ua loaa keia keiki i ka ma’i lepera, me kuu lohe mua ole i keia mau mea; aeole i hai mai o Nattie Goan. ua lawe ia ke keiki, a na Henry West au i hai mai, a hele ana au a ka hale kula, kamailio pu me Nattie a imi loa aku la au a loaa i ka hale kauka.

 

Auwe!  Ua like au me ka make i kela manawa; kali au a nana ia e ke kauka, a hoole mai la no hoi ke kauka, aohe ma’i o ke keiki.  Ia wa o kuu hoi mai la no ia a loaa o Albert me Eddie, a o kuu olelo aku la no ia i na heiki e hoi aole e noho ma keia kula, no ka mea he lapu wale na hana, kai no hoi o ke a’o maikai mai i na keiki, eia ka o ka hana mai e like me keia nei ke ano.

 

Pane aku la au ia Nattie Coan, ke lawe nei au i kuu mau keiki a pau, mai loko mai o keia kula.  Aole oukou i hana i keia mau hana ma ke ano karistiano, aka, ua like oukou na mikanele me ka mea e kipaku ana i na keiki a maua e lawe a hookomo i ke Katolika paha i ka Mamona paha, ua like loa oukou me ka powa a me ka aihue i keia keiki uuku.  Aole o’u mahalo ia oe, aole oe i kauoha mai ia’u i ka makuahine o keia keiki uuku e hele pu, a pela hoi me keia Makai Nui manao ino.  Aole oukou i hana ma ke ano karistiano, aka, mamuli o ka manao ino i ka makuakane o keia keiki, oia wale no ke kumu.

 

Ua paio au me keia mau huaolelo oolea imua ona, a pela o Kiwini ma, ua nuku ia no e a’u, a o keia no hoi na hana iho la e olelo ia ai i ka poe mikanele manao ino.

 

I ka wa i naholo ae ai o keia mea a puni ke kulanakauhale nei, ua lilo loa keia mau hana a ka Makai Nui i mea nune loa ia e na haole a me na kanaka, a he nui na haole i pii mai e ike ia’u no keia kaumaha me na waimaka pu, a me ko lakou olelo mai ia’u:  Aole makou i apono i keia hana a ka Makai Nui.  Aole hookahi haole i apono iaia, pau loa na poe maikai o ke kulanakauhale nei i ka ahewa iaia.  A ua nui loa ko lakou aloha a me ka mahalo no ka’u mau olelo.

 

Ua hiki i’i ne i na poe a pau ke ike a ke olelo iho. aole i hana o Hikikoki ma ke ano o ka mana o ka na oihana.  E hoopuka me ka palapala hopu, a e hele mai ka makai e hai ia oe, a aole io no he ano karistiano iloko o keia hana; aka, he manao ino maoli no. pela mai o Lyman ma, me Rufus no hoi.

 

Nui ko lakou uwe loa, a pela o Aukikina ma, olelo mai:  Kaumaha loa maua i ka lohe ana no ka pilikia o ka maka o ke keiki, oia ka ma’i pake, oiai, he nui ka maua keiki, o ko lakou pilikoa, aia ma ka maka.  kamailio mai me ka uwe.  Nolaila, ua nui na poe haole i hele maoli no a kamailio aku iaia:  Aole i pono keia hana au; a ua olelo io mai no, na hewa loa oia no kona hoolohe wale i ke kaikamahine ana, mahope lawe ana no au i kahi keiki i na o Aikue, i ike pono mai, a i ninau pono aku au, nawai la i hoopii aku iaia; mea mai la, o ke ano no paha o kamailii, he hoomuimui, nolaila, ua hoi mai ka’u kaikamahine a olelo mai. me ko’u manao io la ua pehu loa ka maka e ike me ke ano oia ma’i, eia nae ke ike io aku nei au i ke keiki, ua hemolele loa kona ano – Nui ka’u mau olelo pakike imua ona.  Mrs. Nawahi.  Homelani, Feb. 5, 1891.

 

Mai poina i kahi emi o na mea kuai, ai ma kahi o Egan laua o Gunn.

 

HALAWAI MAKAAINANA

Ma ka Hora 9 A. M. o ka la 29 o Ianuari A. D. 1891.  Ua malama ia he Halawai Makaainana, Ma ka hale Hookolokolo ma Hauula Koolauloa no ka hiki ana mai o ka lone kaumaha no ka make ana o ka o Davida Kalakaua.  I kela wa no i uleu koke ae ai na hoa makaainana i halawai.

 

Ma ke noi a H. Kauaihilo, ua kohoia o J. Kaluhi i Lunahooma@ a o J. L. Kuhi i Kakauolelo, Re. S. Kapu, H. Kauaihilo, i mau Komite imi hana Hoalohaloha i ke alii ka mea kiekie Liliuokalani, ka Hooilina o ke Kalaunu o ke Aupuni o Hawaii – Lihaliha wale.

 

O makou na makaainana o ka Moi Davida Laamea Kalakaua e noho ana ma ka Apana o Koolaulea, ma o ko makou mau Komite la, a mamuli o ka mana palena ole o ka mea mana loa i ka lawe ana aku i ka hanu hope loa o kou kaikunane ko makou Moi i aloha nui loa ia Davida Laamea Kalakaua.

 

Nolaila, Hooholoia, ke komo pu aku nei makou iloko o ke kanikau luuluu, kaumaha ehaeha, welenia, paumako, kumakena pu ana me oe, no kou kaikunane ke Alii i hala aku.

 

Nolaila, Hooholoia.  Ke noi nei ka leo o ka makou mau pule i na Mana Lani.  o hoomama mai i kou mau kaumaha a pau.  O makou na Komite: 

 

J.  Kaluhi,  H. Kauaihilo, 

S. Kapu,   D. Kekiokalani,

L. Hookane,   J. Aylett,

Kowaaikile,   J. N. Kuhila,

J. L. Kuhi,   Kakauolelo,

Hauula, Koolauloa, Ianuari 29, ’91.

 

Halawai Makaainana ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, Mokupuni o Maui.

 

Mamuli o ka lono i hiki mai, ua make ka Moi Kalakaua I e ko Hawaii Pae Aina.

 

Kohoia o J. A. Kaukau i Luna Hoomalu, o G. Kaluakini i Kakauolelo.  Ua waiho mai o D. Kahaulelio i ke kumuhana imua o ka halawai no ka noonoo ana he elua mau Palapala Hoalohaloha, hookahi kope i ka Moiwahine Kanemake, hookahi kope i ka Moiwahine Liliuokalani e noho ana i ke Kalaunu; aponoia.

 

Heluhelu inu o D. Kahaulelio o ke kope e na Palapala Hoalohaloha imua o ka Halawai; aponoia.

 

Noi mai o Wm White e koho ia i elima lala o ke Komite na lakou e lawe aku i na Palapala Hoalohaloha imua o na Moiwahine ma Honolulu, Mokupuni o Oahu; aponoia.

 

Waiho mai o Wm White i na inoa i mau lala no ke Komite; D. Kahaulelio.  Hon. W. White, M. Makalua, J. A. Kaukau, A. Makekau; aponoia.

 

Heluhelu ia ka moelelo o ka halawai me na hooponopono; aponoia.

 

Noi mai o M. Makalua e hoouna ka moolelo o ka halawai e pa’i iloko o na nupepa; aponeia.  Hoopanee ka halawai.  G. Kaluakini, Kakauolelo.

Lahaina, Jan. 31, 1891.

 

Ua loaa mai nei i keia wa koke mai nei ia Egan & Gunn, ma ka aoao ma nae iho o ka Hale o Makinikaea. kihi o Alanui Moi, a me Papu. ma ka Australia mai. na mikilima eleele o na ano a pau, na lele kalakoa elelele, na keokeo lahilahi. na makalona, a pela aku.  O keia ka wa kupono e loaa ai ke kuai makapono ana. – 1 w-d.