Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 151, 17 March 1891 — Page 3

Page PDF (1.06 MB)

This text was transcribed by:  Trent Teister
This work is dedicated to:  Robin Warren

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

HE MOOLELO HAWAII

NO

KUALUNAULAOLA.

 

KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO, KA HI'APAIOLE O KE KOA I NA LA O KA NOHOALII ANA O OLA, KE ALII O WAIMEA, KAUAI.

 

            I keia manawa a lakou e kama@lio nei, hu mai la ko Kahapula aloha no ke keiki a kokoke e haina e ka waimaka, aka, hoao iho la oia e uumi malie. a hiki wale i ka pau ana aku o ua poe kanaka nei i ka hele.

            I ko lakou hala ana aku uwe iho la o Kahapula i ke keiki me ke kaukau a@a, e kala no ka makuahine e kau aku ana ia oe e ke keiki @ole e iho i kai, aka nae, kapae ia'e e oe ka olelo ma ke kua. a laa ko pilikia la.

            He uku hoi ko'u imi aku ia oe a e ola mai ana, aka, i huli aku au ia oe a ua kau ia i ka lele, ehia mea aloha i ka noho keiki ole iho.

            Oia uwe o kahapula a pau ka uwe ana, o ka liuliu iho la no ia e iho e imi i ke keiki, me ka olelo ana iaia iho:

            Akahi pahi auanei au a ike houia i kai o Kekaha, kahi hoi a'u e ko-ke mau ai iuka a i kai i na la mamua; a e iho au e imi i kuu keiki.

            I huli aku au ia oe e kuu keiki a ua haia ka hanu, manaonao wale, alaila, o kou mau iwi ka'u e lawe lawe mai a huna iho, a na na aumakua no hoi o kaua mai ka paa iluna a ka paa ilalo e nana i ko makuakane hana awahua a aloha ole, ua ike no hoi paha o ke keiki, heaha no la hoi ka mea o ke kapae ole ia ana ae o ka make o ka la o ka inaina.

            E kuhi ana pana, i huhu ia koumea i loaa ai kai no hoi i oluolu wale ia no e ia a me a'u i puka ai oe i ke ao malamalama. Heaha la hoi, e mana ia'u e imi aku ia oe e kuu mea i eha ai i ka hanau ana.

            O ia kahiko o Kahapula iaia iho a pau, i ka na@a aku i ua kaikamahine ala o ka uka nahele, okooko na papalina i ka wahine maikai. me he mea ala, ua hoopili ia aku kekahi imu ahi enaena ma kona mau papalina ka hele a nono, e like me ka hone ana a keia wahi lalani mele:

            "Mo'a unouno Puna,

            I ke ahi a ke Akua wahine."

            He wahine auanei, hele kela a @@i ka manu iluna, aohe puu aohe kee, a ma ka hoopokole ana ae, aohe he wahi a ka manao e hoohalahala ai.

            I ka pau ana ae o na kahiko o Kahapula i ka makaukau, o kona ole aku la no ia i ka poe ka hale:

            Eia au ke hele nei e imi i ke keiki, a e noho olua ma ke an@. o olua ka haku maluua o keia mau mea a pau oiai au e kaawale ana. aohe he alii aimoku nana o hoopilikia ia oluu.

            I hikalia no a pau keia mau hua olelo a Kahapula i na makua o Ka@ona oia hoi ke aikane a Kualun@@ aola o kai o Makaweli. e like me na mea i hoike mua ia aku ma na helu mua o keia moolelo, o kona puka mai la no ia iho no kai o Kekaha.

            Oia iho kona, na ka waimaka no e hiolo, hala aku la ihope ka hale iloko o ka hihipe'a, a hehi mai la oia o ke kula, oia hele mai kona a he wahi kumu kukui e ku ana, hoomanao ae la i ke keiki i ka hele a mea hoi aku me kahi hua kukui.

            Nolaila, au aku la kona maka i kai no kahi o ka heiau e ku ana, ike aku la oia i kekohi mea eleele kau ana iluna o ka lele, ua uwe nui ana:--"E Kualunui-a-olae-! pehea au? O ko hale anei ia a'u e ike nei iluna o ka lele, ua hele ke kanaka ka mea e mehana ai. Auwe!"

Aole i pau.

 

HE KAAO

No

 DON KUPIDOA.

KA WELI O NA MEA HUNA POHIHIHI-KE KIHAPAI PUA PAHAO HAO O KAMEPULIA-KE ALAHELE O NA MEA HUNA ELUAME KA LUAWAI KAMAHAO O TAWANIA.

 

            Aohe kumu nui @ ae o keia mau mea a pau, o ka enemi wale no ia oe, o oe hookahi wale no ke kumu nui o keia mau mea a pau, a oia ka'u e olelo ae nei, ina au e make ana i keia la. manope ou o ka mea i aloha ia, ua hiki no.

Kalawalina.

            I ka hiki ana aku o keia leta imua o Don Tubidoa, ua heluhelu oia me ke akahele loa i na hopuna olelo a pau, e haule mau ana kona mau waimaka.

            Me ia ano huli ae la ua Don Tubidoa ala a pane aku la i ka luna paahao, ano, e oluolu mai oe e hookuu mai ia'u i keia manawa oiai ua loaa ia'u he mau pilikia.

            E hana e like me kau mea i manao ai he pono, oiai, ua ae au ia oe e hana oe e like me kou makemake ina wa a pau me ko'u au'a ole aku ia oe, wahi a ka luna paahao.

            Ia wa, ua oili aku la ua Tubidoa ala a kau aku la iluna o ke kau alii, a e kau ana @o hoi ke kaikamahine Samira iluna o ke kaa.

            Ia Iaua e holo ana. ua hole mai la kekahi mau koa a hopu mai la ma ke kaulawaha o ka lio a @ane mai la: He kin amei olua na Kalawalina a me Tubidoa?

            Pane aku la o Don Tubidoa: Heaha ko oukou kuleana ma ia mea ia oukou anei ia wahi, e hele me ka maikai, a e akahai ka maau, e hauhili au@nei kakou i ka ma la palaa@ a ke alii.

            Mai pakike a hooku'iku'i olelo mai oe ia makou, e lawe aku ana makou ia olua imua o ka moiwahine K@dolina ano.

            Ke hiki ia oukou ke hena pela, wahi a Tubidoa, a lele iho la oia mai luna mai o ke kaa a hopu aku la i ke kaulawaha o ka lio, ia wa no i lele mai ai na koa maluna o ua Tubidoa ala.

            Elike no hoi me ko Tubidoa ano eleu mau, pela no oia i hiu ae ai @ kana mau puupuu wela ma o a maanei, a iloko o na minute pokole loa, ua pau iho la na koa i ka eha a ahu mokaki iho la i ka ilihonua me ke ano ailiili ana o ke aho.

            Ua kau hou a@ la o Don Tubidoa maluna o ko laua kaa, a holo pololei aku la no ka home o kana ipo e noho mai ana.

            Ia laua i hiki aku ai. e like me ka ike ana aku o ka ipo i kana mea i aloha ai, aole e hiki ia laua ke pane leo aku kekahi i kekahi. oiai ua nui ka apakau ana a ke aloha mawaena o laua.

            Mahope iho o ko laua hui aloha ana, a i ke kuu ana iho, ua kamailio ino la laua no na mea e pili ana i ka enemi o Kalolina iaia, a pela aku.

            Aole i liuliu mahope iho o keia manawa, (aka ua mo'a no nae noi ka pulehu a ua mau alii ala,) a@a hoi. lohe ia aku la ke olowalu o na leo o na koa e hooho ana "e ola loihi ko moiwahine Kalolina i ke Akua Mana Loa."

Aole i pau.

 

HOOLAHA I KA POE MAKEMAKE I "KA LEO."

            Ma keia hope aku ke hoolaha ia aku nei, e kii aku ka poe makemake i ka nupepa KA LEO i na Luna e lawe nei i ka nupepa. oia hoi o

J. Kahaleluhi   J. Kaneaiakala

Geo. Kanikau  Parao

T. Kapualei      John Samoa

                        Jno. E. Bush

Luna Hooponopono.

            Olelo Hoolaha.

            Ua makaukau ka mea nona ka inoa malalo iho. e hana i na POHAKU PUNA ELEELE a me na pohaku e ae no na pa kupapau. a me na kahua kukulu kia-hoomanao. O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina

J. BOWLER.

Sept. 22, '90

H. P. K. Malulani.

            HE LOIO a he hookapeke olelo make Kanawai. E loaa no au mai ke kai hawanawana o Kawaihae e hoene ana me ipo la, a Hamakua @@ i ka la'i o kukaiau ma ke alo o na pali. E ohiia no hoi na @ie me ke ku i ka eleu a me ka puahiohio. Nov. 8 '90

Hoolaha a ka Hui Kaa Ahi.

            UA HOOHOLO KA HUI KAA ahi i ko lakau manawa holo ma ka la Sabati ae nei, Feberuari 18, 1891.

EHA MANAWA HOLO ILOKO OLA LA.

KA HOLO ANA A HOI MAI.

 

                                                A.M.    P.M.

Haalele ia Honolulu                7:00     3:30

Hoea ma Honouhuli                8:05     4:35

Haalele ia Honouhuli              8:25     4:55

Hoea ma Honolulu                  9:30     6:00

W. G. ASHLEY

lunahoohana N@@ O. R. & L. Co.

Feb, 19 1891.

 

HALE HANA WAI MO@@@@ WAI ANIANI.

HARE MA NA ONA..............................HELU 81, ALANUI @@@.

            Ka poe wale no nana e hana nei ka WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA, oia hoi ka

Saseparela

-a me ka-

Wai-Hao.

 

Na Wai Momona Awapuhi, Saseparela, Lemi, Wai-pipii, Soda maoli, Sida Kamepena, &c.

 

Mutual 330--Telepona--Bele 298

            E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau. E hooko ia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.

Mar. 15, 1981.

KA HUI KAA ENTERPRISE.

 

Ua kukulu ae nei au i kekahi HUI KAA Eleu ma ka aoao iho o KALAKAUA HALE ma Alanui Kalepa.

Ma ka Huina Hoolulu Kaapio Helu 13.

O na kauoha a pau e hoouna ia mai ana ma ke TELEPONA mai na makamaka mai ma na wahi a pau o ke kulanakauhale nei, e hoo ko koke ia no me ka piha eleu o ka uwila.

E hoao i pau Kuhihewa.

WALLACE JACKSON,

Luna Nui.

TELEPONA BELE HELU......113

TELEPONA MATALA HELU.......690.

 

Hoolaha Hookapu.

            Ke hoike ia aku nei ka lohe i na ano kanaka a pau loa. Ua hookapu loa maua i ko maua mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahalenla a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai. Nolaila, ke papa loa ia aku nei ua holoholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina la a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai. O na poe a pau e @@kemake ana e komo iloko o keia Hui. e pono lakou e hele mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia kuka.

Owa@ ao me ka haahaa.

MRS. C. I. HIRAM.

Honolulu, Oahu. Oct. 8, 1890.

NO KA POE MAKAIKAI

MA KA

O. R. & L. Co.

MA KA I'A HAMAULEO O EWA.

             O KA POAONO KA LA KUPONO no ka hele ana, oiai e haalele ana ke kaa i kahi hoolulu ma Kuwili. Honolulu, i ka hora 1:45 P. M. o na Po@ono a pau.

            No ka auban, aohe olelo ana. he hookahi wai o ka like. mai ka liko a ka laele.

            OIA HOI, HE--50 keneta, hiki i Manana a hoi hou mai--70 keneta, hiki i Hououliuli a hoi mai.

            O keia ka manawa pono e ka'i ai ka holoholo hoohala manawa me ka hanu ana i na ea oluolu maikai, no elua wahi keneta wale no o ka mile.

Ka Hui Uwait Kaleponi.

            Na uwati gula o waho, hoopiha ia, me na mea hana o loko. o ka hana uwati kaulana WALTHAM, no $30 o ka uwati hookahi, ma ka uku palua dala o ka pule hookahi. E kipa ae io--

                        A. J. SCHREIBER--Agena Alanui Hotele, malalo iho o ka Hotele Aonetona.

KAUKA YONG KAM PUNG.

HELU 5S, ALANUIMAUNAKEA

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua.

            UA HIKI KE HOOLA IA KELA A me keia ano ma'i, mai ko na kane wahine a me ko na koiki @@@@@@> O na ma'i ha-no, @@ hiki ka ia ko hoola ia me ka m@@@@@@. A o na ma'i e pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ola.

            Ke haike ia aku nei, oia ke oia ianei me ka oluolu pu o ka aukau.

            E KIPA mai o ku pee i hooluuluu ia me na haawina pilihua i ka ma'i a na'u oukou o hoola alu.

                        KAUKA YONG KAM PUNG.

Augate 25