Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 159, 27 March 1891 — Page 1

Page PDF (999.11 KB)

This text was transcribed by:  Tammy Miyashiro
This work is dedicated to:  Hawaiian Electric Company: Aloha

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.  Honolulu.  Maraki 27, 1891.  Helu 15g

 

He Moolelo Nanea.

 

No Ke

 

Kamaliiwahine Laulie.

 

Aiole

 

HE NANEA KAMAHAO NO KA HULU GULA O KIBERIANA.

 

He Kaao kahiko no Helene.

 

MOKUNA VIII.

 

I ko lakou la mua i ka moana’ maikai no ka makani moe malie ke kai, aka i ka uhi a@a mai o ka po, hoomaka mai la ka makanie pa me ka ikaika, pii mai la na ale a kiekie iluna me he pali la.

Iloko o keia manawa @a ka ino e pulumi nei i na mea a pau, haupu ae la o Kolana i na olelo a kana wahine i kamailio mua mai ai iaia, nolaila kulu iho la kona mau waimaka me ka olelo ana:

He oiaio anei, e ko io ana @a olelo a kuu wahine i olelo mai ai ia’u e loaa ana kekahi o maua i ka poino?  O!  E ka makani ikaika huhu, ihea oe e puhi nei ia makou?

Ae, ke olepelepe hele ia la ka mo ku o Kolana ma e ka makani me ne wahi apana pepa la, a i ke ano akakuu iki ana mai o ka ino, ua kamumu aku ia ka ihu o ka halelana poino o ua poe kiekie la iluna o kekahi puko’a e kokoke ana i kekahi wahi mokupuni papapa.

I ko Kolana ike ana ua ili ka moku o lakou.  ua lele aku la oia iloko o ke kai a au loa aku la no ua wahi mokupuni la o Saredina, kahi hoi a ka mahina meli e kaulana ana ma ka ui a me ka wainohia.

O keia ui he nohea kaahele honua ia, a he mea maa mau hoi iaia ka hele mau ana e makaikai i na kapakai o ka aina a kona mau kapuai e pae aku ai i kela a me keia kakahiaka.

Nolaila, mahope iho o ko Kolana pae olulo ana aku i ua wahi mokupuni la, uwi ae la oia i kahi o kona mau wahi welu i pulu i ke kai a pau, noho iho la oia iluna o kahaone e olala ai i ka ia me ka nalu ana iloko ona iho:

Ke noho la paha oe e kuu aloha me ka manao ke hoi aku nei au eia ka auanei ua hao aku ke kai i na mea a pau a koe mai kahi ola nou.

I hele aha mai nei no la keia a’@ e aua mai ana no oe paakiki no nae au.

Aole nae i pau pono ae na olelo a ua opio nei lohe aku la oia i ke pahupahu mai o na kapuai wawae o kekahi lio, a i kona nana ana aku ike aku la oia i kekahi kaa e holo mai ana.

O keia kaa e holo nei o ke kakahiaka nui oia ke kaa makaikai o ka ui makaikai honua Amelia e like me kana hana maa mau i na kakahiaka a pau.

Holo pololei mai la ua kaa la a kokoke i kahi a ka opio e ha’ukeke ana, ku iho la, a iloko oia manawa i ike aku ai o Kolana i ka nemo ana mai o ke pani o ke kaa a oili mai la kekahi kaikamahine ui.

Hele mai la ua nohea nei a haawi mai la i kona aloha ia Kolana, a pela no hoi ka opio i panee aku ai i kana.

Iloko o kela manawa minoaka iho la na nohea nei me ka ninau pu ana mai ia Kolana i kana hana e noho ana ma ia wahi a me ke kumu i pulu ai o kona lole.

No keia ninau a ua ui nei @a hoi ke aku la oia i ka poino i ili iho maluna ona a me kona ma @ hoa, a oiai ka opio e hahai ana i ka moole lo o ko lakou poi@o ana, ua koi mai la ua nohenohea nei e kau iluna o ke kaa me ia.

Aka @ae ua hoole aku la o Kolana me ka olelo ana aku e kakali ana ia i kona mau noa.

Koi hou ua ui nei e hoi i kona hale, hoole hou no o Kolana, aka nae paakiki mai la no ua ui nei me ka olelo ana, e hoi i ko’u wahi e po no ai, a owaa no hoi kau wahine.

Hoole ho@ aku la no o Kolana i keia mau hoao ana a ka nohea me ka olelo ana iaia iho, kupanaha ma oli keia ui, i ai paha a puua i kapeke hewa ai ka waha.

A liuliu ka noonoo ana a ua opio ne i ke koi a ka nohea, kamailio mai la oia penei:

Pehea auanei e pono ai kou manao oiai he wahine no ka’u, inoa ao he a’u wahine la alaila ae aku au i kou manao.

O oe paha kai manao iaia, oia aole ona wahi manao i koe nou, a aia kela i keia manawa i ka laiwale kahi i kuupau ai, no ka mea ua ma nao oia aole oe e hoi hou aku ana me ke ola.

Aka nae, ua hoole aku la no o Kolana i ka makemake o ua nohea la, a no ko Kolana paa loa i ka ole ua hoopuka mai la ua nohea nei i keia mau huaolelo iloko o ka huhu nui:

Ku-ha! Ano mai keia sekona aku, e haalele oe e nei hookuli i kou kino kanaka malalo o ka’u kauoha, a e lawe oe i ke kino o ka’u kauoha, a e lawe oe i ke kino o ka manu koraka i uku panai no kau mau hoohaahaa ana iko ia’u.

Ua hooko koke ia keia mau huaolelo awaawa a ua ui la, a pela iho la ka kaua Kolana aloha i lilo ai i manu koraka, mamuli o na olelo a kela ui.

A uwila hou aku.

 

He Moolelo no MORIWIANA.

 

Ke Kiu o na mea huna ekoku—Ka ui i hoolilo i ke kua o na lio i home nona—O ke kana ka opio i lilo i koa kaulana i na i a o Kalemana o Bohemiana.

 

O kela mau olelo weliweli a ke koa opio i hoike aku ai imua o kona mau aumoku, mamuli no ia o kona ike ana aku i ke ano o na aumoku o ke kanaka kiai i hai mai ai iaia.

A o ua mau aumoku ala, he mau moku powa no ia e holo ana malalo o ka hae apuka, e like ne me na moku powa mua i pio ai ua keiki opio ala.

Ae, e ka mea heluhelu, he mau moku powa io keia i hoonua ia mai e ko lakou alakai a alii nui, e hele maluna o ka waiakea o ke Kaiwaenahonua e huli ai i ke kanaka opio nana i hoopio kona mau moku ma ka la i hala.

Oiai ua loaa aku la i ua alii powa ala powa ala ka lohe ia po, mai kela moku aku i pakela ai.

No ke pio ana o kona mau aumoku, na ia mea i ho’a aku ka inaina iloko o ua alii powa ala a hoopaa ae la oia i kona hoohiki, e ukali oia ma kona meheu maluna o na waiakea o ka moana a hiki i kona haule pio ana.

Pela kaua e ka mea heluhelu i ike ae nei i kela mau aumoku e haaheo ana maluna o ke Kaiwaohonua malalo o ke kauoha, e imi i ke koa opio, a e haawi aku hoi i na puupuu hamare ikaika loa o na medala kila maluna o ke koa opio.

Ano e kuu makamaka, ua maopopo ae la ia kaua keia mau mea, e nana hou aku kaua no na alahele o na aumoku o na aoao elua.

Oiai na aumoku o ke koa opio e hooiho aku nei a o ko na powa hoi e hoopii mai la ma ia alahele hookah@ @o ko lakou hui ana iloko o na minute o ka hahana, he al@ a h@ alo.

 

Ua hoike mai ke kulana o na aoao elua i ka welo haaheo @ @o laua mau hae, a oiai na moku powa malalo o ka hae apuka, nolaila ua hiki ole ke koho pololei ia aku ke aupuni oiaio o ka enemi.  aka na minute o ka paio e kuailo mai ia mau mea ia kaua e kuu makamaka heluhelu.

Aia hoi na maka o ke koa opio Linehama pono ala i kela hae apuka. a i ka hookokoke ana mai o ua mau moku powa ala, ia wa i haawi ae ai ua koa opio ala i ke kauoha i kona kapena no ka hoopa’i ana ae i na pe’a i ka makani, a e hoopaaia hoi ka holo ana o ka moku.

Emoole, ua hooko ia na kauoha a ua alii opio ala, a e lu-la ana hoi ua Verona nei i ka makani maluna o na aui-ale; a ia wa pu no hoi i maalo ae ai ka moku powa mua loa ma ka aoao o kona moku, ma kahi he haneri iwilei ka mamao.

Alaila, me ka leo okalakala, @inau aku la ua koa opio nei:  E holo ana keia pae moku ihea; a o wai ko lakou alii noku kiekie?

Maluna o ka ili akea o ka moana a o kela hae ka hoike no kona alii moku kiekie; wahi a ka pane.

O ka mea nana kela mau olelo, he kanaka opio wale no oia i luhiehu kona mau kipoohiwi me na pilali gula, ma kona umauma hoi e hulai ana kekahi hoku dala nui, a na ia mau kahiko i hoike mai i ke koa Linehama oia ke alakai o keia mau moku.

Nolaila me ka houpo i lalapa ia e na kuakoko o ka imaina, p@@@ hou aku la ua koa opio nei a kaua, penei:

Ahe; he mau moku e holo ana maluna o na wai akea o ka moana me ka aahu huna o ka pakaha a me kela aahu huna o ka pakaha a me kela hae apuka o ke kipi.  Ano e Mr. Alakai o na powa; e hoike koko mai i ka mea oiaio ia’u.

Ao@i ia oe ia wahi o ka ninau mai, e paa ko waha e pono ai, e ke kanaka hookano, wahi a ka pane i waiho ia mai.

Alaila, wahi @ou a ke koa opio, ma ka inoa o na aupuni o Europa, e hopu aku ana au ia oukou ma ke ano he kipi a me ka pakaha, a o ka leo o ke kukala kaua, ua makaukau au e kuahaua aku maluna o ke akea o keia moana

Ano, no ka wa hope loa, e hai koke mai, owai ke alakai o keia mau aumoku kipi, a mai ke aupuni hea mai oukou?

Aole i pau.

 

HOOLAHA A KA PUUKU.

 

HO NA HOOKUPU NO KA LA KUOKOA O KA LAHUI HAWAII.

 

I na Hawaii a pau, ke poloai aku nei ka mea i kohoia he Puuku no ka wa, no ka malama ana i ua hookupu, e loaa no oia ma ke K@@na o ka LEO O KA LAHUI i na la a pau, koe ke Sabati, ka la ehiku o ka @ebedoma, e lawei na hooku pu a ka poe i aloha i kona aina ha@au, i makee i Kona Kuokoa o Hawaii Ponoi.

I mea e maopopo ai ke ano o keia hoo kupu, ke hoike aku nei ka puuku, p@nei.  Ua noa ka hookupu i na Hawaii a pau, i na hookupu dala, a me ai paha.  He mau haneri dala kai hookupu ia i ke ia manawa, a he 10 bipi, he 20 mau pua@.  E hoike ia aku ana no ka papa inoa hookupu i ka wa e pau pono mai ai o @a hookapu ma ko’u lima.

Ma ke Kanoha.

JNO. E. BUSH.

 

He Ohohia Nui,

O ka Leo o ka Lahui aia iloko o ka lokahi

O ka hookuee ana oia kona enemi.

Eia ka poe i hookaa mai ma ka lima o na Luna:

 

Ian. 1 Princess Liliu Haimoeipo  1

C. W. Ashford Merchant St  5

Chas. Hopkins

Chas. Gulick  1

W. C. Achi  1

Wm. Kamana Kawaiahao 1

Jas. Quinn King St.  1

Wm. Rice Merchant Ss.  1

M. L. Wailele School St.  1

I. Kahiapo Leleo  1

Puakinamu Kakaako 1

J. W. Okuu Kawaiahao  1

Kaauwai Liliha St.  1

Wahinelili Kunawai  1

Ma o George Kanikau ka Luna eleu.

 

Mar. 10 Mrs. C. J. Hiram  5

Makanoe  1

Mahi  1

Hakalaau  1

Kalehua Puukolo  1

Lahapa  1

C. Spencer  1

Mio Kulaokahua  1

Kahiwalani  1

Moku Pauahi  1

Lama Kikihale  1

Halekala Auwaiolimu  1

Nakanealoha Pauoa  1

Polikopu Auwaiolimu  1

Kapika Pauahi  1

Piipii Kauluwela  1

Kaneaiakala, Ka Luna Eleu.

 

Mar. 1 A. S. Cleghorn  1

Kaulili  1

Kaua  1

Poni  1

Kekula  1

H@poe  1

John Samoa ka Luna.

 

I ka Poe Lawe Nupepa.

 

Ke poloai aku nei makou i ka poe heluhelu e lawe nei i ko kakou nupepa, makaala mai i ka hookaa ana i ka uku o ka Nupepa ma ka hebedoma, a e malama i na palapala hookaa mai na luna aku nona na inoa i hoike ia ma ke poo o keia Nupepa.  No ke paewaewa o ka hookaa ia ana o ke dala, a me ka hoohiki loa ana mai i ke keena nei, ua hooholo makou ma ka hebedoma ka hookaa, i mama ai ka hookaa ana a ka mea e lawe ana, a i maopopo mau ai ia makou, i kela a me keia hebedoma. ka poe i hookaa mai a me ka poe i hookaa ole mai, a ina ua hookaa me ka loaa aku o ka Palapala hookaa, he mea hoi e maopopo ai, ke ulu ae ka nele o ka mea heluhelu, ke okiia aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na luna ae. alaila, no na luna ka hewa, aole no ka mea heluhelu. a ina aole io maoli no na luna ka hewa, alaila. e kala @a makou no ke oki ana aku i ka poe hookaa ole mai i ka lakou nupepa.

J. E. BUSH.

Hale Kuai Wati Nui

HELU 1

No C. Ah Kau.

 

Ka oi o na mea Gula, na DAIMA NA, na POHAKU MOMI makamae loa, na WATI GULA, na WATI DALA & C., @@ omau o kela a me keia ano, na lako @@hi GULA a me DAIMANA, na KOMOLIMA GULA a me DAIMANA, na WATI nunui ano hou loa o kela a me ke ia ano, na PUPANAPANA a me na lako e ae e pili ana.

E hoomanao e na makamaka, o keia AH KAU no ka mea nana i hana na WATI a me na lako GULA oi @oa o keia Aupuui, a i kamaaina ma kona hale mua i noho ai ma Alanui Nuuanu Helu 37 manua, a oiai ua hoolilo aku oia i kona kuleana malaila, ua wehe ae nei oia he hale hou ma Alanui Moi ma Waikiki iho o ke Keena o ka nupepa Elele, a oia no hoi ke Keena oihana mua o ka Hui Alahao Hawaii.  E loaa no na mea a pau e pili a@ a i keia oihana me ka emi loa, a e hana hou ia na wati u me ua lako gula me ka hikiwawe a me ke emi loa.  E hoouna mai i na kauoha ma ka Pahu Le@a Helu 268

E nane nui mai, a e iko no oukou iho.  O na mea hou loa wale no i iko mua ole ia ma Hawaii nei

C. Ah Kau.