Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 177, 22 April 1891 — Page 3

Page PDF (958.61 KB)

This text was transcribed by:  Kahuanani Kalua-ching
This work is dedicated to:  Helen Maliu Chamizo

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

HE MOOLELO HAWAII

NO

KUALUNUIAOLA.

 

KE KEIKIKOA O KA MOKUPUNI O MANOKALANIPO,

KA UPAPAIOLE O KE KOA

I NA LA O KA NOHOALII

ANA O LA KE ALII O

WAIMEA, KAUAI

 

            I ka pau ana no o keia mau olelo a ko alii me ke ano ha’uha’u o ka waha, ua moe iho la na maka o ke kahuna me ka namunamu ana iho i kekahi mau huapule, a liuliu ka laua @oho hamau ana no kekahi mau minute.  akahi no a pane mai ke kahuna i ka manao o ke alii i ka pane ana mai.

            Aohe kuu alii i make, no ka mea, ua paa aku la ka po i ka make, aohe he mau hoailona.

            Ina pela, e hele hou oe e nana iloko o kona hale, malia, ua hoi io mai mahope iho o ko’u hiamoe ana i ka po nei.

            Holo aku la ke kahuna a kiei aku la ma ka puka makani o ko Kualunuiaola hale e moe ai, ike aku la no oia i ua opio nei e moe ana no ilna o ka hu’a o ka moena na pawehe, a i kona ike ana, hoi aku la oia me ka naau hauoli a hoi ke aku la i ke alii ia mea.

            I ko Ola lohe ana, ku ae la oia iluna a hele aku la e nana i ke keiki, i, kona hiki ana aku mawaho o ka puka o ka hale o kara keiki, kani aku la kana oli i ka inoa o ua opio nei a kaua, a i ka pau ana o kana heluhelu ana, komo aku la oia iloko, i ka wa a ua Kualunuiaola i kahea aku ai e komo mai.

            Oiai o Ola imua o kana keiki, ua lele aku la oia e honi i ka ihu o kana keiki me ka olelo ana.

            I ka manawa hea nei kou hoi ana mai e ke keiki, o i kakali aku au ia oe a hala ka waenakonu po, aohe ou wahi mea a hoi mai, kau wale aku no no maka, eia ka ua hiamoe, ike ole la au i kau hoi ana mai.

            O ko’u hoohiki loa ana mai nei no ia i kauhale nei, ua ao iho nei, wahi a Kualunuiaola.

            Pehea oe i lohi loa ai a kaumaha hewa ana au me ka manao ua loaa ia la oe i ka poino!

            Hoi mai nei au a kahi i moe ai, a ao loa ae nei, hoi loa mai nei au.

            I ka lohe ana o ka makuakane, lilo ae la kona kaumaha nui i mea ole, nolaila, ku ae la no oia a hoi aku la no kona hale.

            No kaua iho nae, ua ike kaua, i kahi o ka makuahine ua opio nei a kaua kahi i hiamoe ai ia po. a o na waiwai a ua opio nei i hao mai ai o ke kaua, oia hoi na papale mahiole a pela aku.  ua waiho no ua opio nei ma kahi moe o kona makuahine me ka ike ole o Kahapula.

            I ke kahikole ana ae o ka la, ua iho hou aku la no o Kualunuiaola i kai o Kekaha i ke kaua a i ka hiki ana aku nae o ua opio nei, he wahi mano hookahi wale no ka nui o na kanaka i koe ma ka aoao e Kekaha e kaua ana, ua pau ka nui i ka luku ia e Pi.

            O ke kumu o l ia ikaika kamahao o Pi, oia no ke kokua mau o ke akua iaia, oiai, ua haawi aku o Kualunuiaola i ke akua o laua iaia e like me na mea i hoike mua ia’ku ma na helu i hala.

            Nolaila, o ke akua kona ikaika ponoi a me ka nui o kona mau koa, kokoke na kanaka o Kekaha e puehu i ka noke a ka make, aka nae, laki loa i ka hoea e ana aku o Kualunuiaola i ka manawa kupono.

            I kona hiki ana aku hoomaka aku la no hoi oia e luku i na koa o ko Pi aoao, a e like no hoi me kana e hana ana, pela no hoi o Pi e noke mai ana i ka luku ma kona aoao mai.

Aole i pau

 

He Moolelo

No

De Atanani

 

Ke Koa o ka Lio

Olohe,

A I OLE

NA KIAIEKOLU

O FARANI.

 

            Ua hoomau aku no ua kea opio nei i kana mau hailiili ana, a hiki wale i ka hoea ana mai o ka ona hotele malaila, me ka hawanawana pu ana iho i keia mau huaolelo ma pepeiao o ua opio nei:

            He kanaka hoohe wale io kela e kuu hoaloha opio!

            Ae!  wahi a ka opio, aka, no kela lede, he lede ui maoli no kela!

            O ka lede hea keia e kuu hoaloha?  wahi a ka ona hotele.

            Ka Milede!  ka Milede!  i hooho ae ai o Atanani.

            Aha!  o ka Milede ea?  alaila, he hookahi wale iho no, ua lilo aku he elua mau malihini  mai ia’u aku, aka, ua hoopiha ia ko laua makalua e ka mea a’u e haupu nei e loaa ana ia’u he unikumamakahi dala kalaunu.

            Alaila e ka mea heluhelu, e hoo mauao iho kaua no ka opio Atanani ka a ona hotele la e kamailio nei, oiai, ua ike oia, o no palapu i loaa i ke koa opio, ua lawa ia nona e noho ai no kekahi mau la ma kona hotele, mamua ae o kona haalele ana mai ia Muna no ke kulanakauhale pookela o Parisa.

            O kela mau huaolelo a ka ona hotele, ua hoolala mua oia me kona noonoo ana, aia iloko o na la he 11, a e loaa no iaia kela mau dala ina e averiga ia ina ka hookahi dala o ka la hookahi.

            Aka e ka makamaka, o ia mau kuko ana a ua wahi ona hotele nei, ua haule pahu iho ia ilalo o ka lepo, oiai, malalo o ka mana a me ka ikaika o ka omole laau aila a ua opio nei, aia hoi, ma ia ahiahi no.  ua loao ae la ka maha a me ka oluolu iaia, a ma ke kakahiaka ana’e o kekahi la, ua oluolu loa ae la ia, a hiki hoi iaia ke hele ma o a maanei.

            O ka loaa koke ana ae o ka maha a me ka palekana i ua koa opio nei, hooholo iho la ia i kona manao e halele koke iho ia i kahi kauhale o Muna no ke kalanakauhale nui a pookela o Parisa.  no ka hoike koke ana iaia iho imua o kapena M. de’Terevila o na koa kiai o ka moi Lui XIII o Farani.

            Nolaila, me na manao ulumahiehie o ke koa, hoakoakoa mai la ia i kona mau wahi ukana, a iloko o ke pahaohao nui.  aia hoi, ua nalowale iho la kana leta hoolauna ia kapena Terevila, a na ia mea i hoopihei hoi nui loa mai i ua wahi koa opio nei.

            Ua haawi aku oia i na hoohuahualau ana i kahi ona hotele, a o ka ua wahi ona hotele la i pane mai ai, aole loa oia i ike i ua leta nei.

            O keia hoole ana mai o ua wahi ona hotele la, ua hoopuka ae ua Atanani nei i na huaolelo hoinoino i ka mea nana i hana keia hana, a i ka wa a ua opio nei i hoopuka ae ai i kana mau huaolelo hope, e hoike aku ana oia i keia mau mea imua o kapena Terevila, ua naka haalulu ae la ua wahi ona hotele la me ka weliweli nui.

            No ka mea, ua hoomaopopo iho la oia, o ke kanaka nona kela inoa i kapa ia, he kapena no na kea kiai ponoi o ka moi, he kanaka ia i weli ia kona inoa a puni o Farani.

            Aole wale hoi oia, aka, o ua kanaka hookahi la no ke kanaka i lilo he punahele nui a kona moi a me ke Cadinela, a ke lohe aku paha ua kapena nei no na mea i hana ia maluna o ke kanaka Gasecona opio maloko o na palena o kona hale hotele, he mea maopopo, e kau mai no auanei na ahewa ana a ua kapena koa nei maluna ona ma na ano a pau.

            Nolaila, me na manao hopohopo o ka hohe wale, huli ae la ia maluna o kana wahine a me kona kauwa, a haawi aku la i ke kauoha no ka huli ia ana o na wahi a pau o ka hotele.

            A ke loaa ua leta la malalo o ka malu o kekahi mea, e hopu koke ia no oia no ka hewa he aihue a me ka powa.

            O keia kauoha a ua ona hotele la ioa ka kona wahine a me ke kauwa i hooko koke aku ai, a no ka wa loi hi, hoi mai la lakou a hoole mai la i ke koa opio, wahi a ka ona hoele i pane mai ai i ka opio:

            He leta waiwai nui anei keia au e ka hoaloha opio?

            Ke ole au e kuhihewa pe’a, wahi a Atanani, no ka mea, aia maloko o laila ko’u pomaikai.  Aole no he ano nui loa o na olelo o ua leta la, aka, e Mr. ona hotele, aole loa au e ae e lilo oia no na dala he 3,000 a oi aku paha.

HALE HANA WAI MOMONA

WAI ANIANI.

 

HARE MA NA ONA                        HELU 81, ALANUI MOI.

 

            Ka poe wale no nana e hana nei ka WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA, oia hoi ka

 

Saseparela

a me ka

Wai      Hao.

 

Na wai Momona Awapuhi, Saseparela, Lemi,

Wai-pipii, soda maoli, Sida Kamepena, &c.

 

Mutual 330      Telepona                      Bele 298

 

            E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau.  E hooko ia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.

Mar. 15, 1891. 148 d  tf.

KUAI HOOPAU NUI.

 

Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou hoonee

ana aku iloko o ko makou

HALEKUAI HOU

Ma ke Alanui Papu,    (NA HALE BURUA,

E hoolilo aku ana Makou i ko Makouwai wai a

pau o na ano Lole:

NA LOLE NANI,

NA LOLE I HUMUIA,

KAPU A ME PAPALE

PAHU LOLE, a pela aku

No na Uku Hooemi Loa Nae.

 

Egan & Gunn.

ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU.                                                          tf         d.

 

Hoolaha Hou!

 

B. F. EHLERS &CO,.                        Painapa.

 

Ua loaa mai nei ia makou he mau waiwai hou loa, oia hoi

KAKIMIA,

KINAMU,

KEOKEO HALU’A

CHALLI,

VIKOLIA KEOKEO

A ME NA

 

Mikilima o na ano a pau, a me ua paku puka aniani o keia a me keia ano, me ua kumukuai kaakaa loa.

 

Alanui Papu, Honolulu.          25        dsm.                B.F. EHLERS & CO.