Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 207, 3 June 1891 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

MA KE KAUOHA.

Ua hookohuia i keia la o E Werry i Lunahana no na holoholona hele hewa ma Alanui Aupuni, mai ke Alanui Judd a hiki i ke Alanui Pali Nuuanu; a pela no hoi me na Aina Aupuni ma Nuuanu. Honolulu, Oahu. C. N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Mei 27, 1891, 3ts-d.

Ua hookohuia o Thos. C. Forsyth i @ i Agena no ka lawe ana i na Hooia i na Palapala Aelike hana no ka Apana o Lahaina. Mokupuni o Maui. C. N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Mei 25, 1891. 3ts-d.

I kulike ai me ka Pauku 1, Mokuna XXXV o na kanawai i ke kau o 1888. Ua hookaawale au i keia la i kekahi pa no ka hoopaa ana i na holoholona hele-hewa ma Hookena, Kona, Hema, Hawaii, ma kekahi apana aina e waiho kokoke la maluna koke aku o ka pa hale o Kaulunalo, o he aneane he 183 kapuai mai ke Alanui Aupuni ma Kealia, Kona Hema Hawaii. I kulike ai ma ke Pauku 2 o ka Mokuna XXXV o na kanawai o ke kau o 1888 ua hookohu aku au i keia la ia Mr. W. N. Kapunawai, i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Hookena, Kona, Hema, Hawaii. C. N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Mei 23, 1891. 4ts-d.

NA KOHO  I SILAIA A PAA. E lawe ia no ma ke Keena o ka Oihana Kalaiaina a hiki i ka Poalua, la 30 o Iune, 1891, no ka hoopau ana i ka hana o ke koena aku i koe o ke Alanui Lunapele. Ua hiki no ke ike ia ke kii, ka moe ana, a me ka olelo hoakaka ana, ma ke Keena o ka Luna Nui o na Hana Aupuni, a ua hiki no hoi ke ike ia ke kope o ka olelo hoakaka ma ke noi ana aku ia Peter Lee ma ka Hale (Hookipa) Luapele a ia C. E. Richardson ma Hilo. Aole nae i hoopae ke Kuhina Kalaiaina e lawe aku i ke koho haahaa loa, a i kekahi koho e ae paha. E hoailona moakaka ia hoi na koho a pau "Koho no ka hoopau ana i ke Alanui Luapele," a e ukali pu ia mai hoi me kekahi bona ma ka huina o $5000 me a hoopaa poho maikai a awa pono no ka hana hooko pau pono ia o ke olelo aelike. C. N. SPENCER, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Mei 25, 1891. 3ts-d.

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH Lunahooponopono me na Puuku.

POAKOLU IUNE 3, 1891.

Ekolu Mahele o ka Aoao Hoomaemae, e Upu nei e Hookahuli Apuni.

Ma keia, ke hoike aku nei makou imua o ka Lahui, i kela poo manao e kau ae la maluna ina nae he oiaio, oiai, he lono keia i hoea mai nei i o makou nei. A mamuli o ko makou ano, he kiai  no ka Lahui Hawaii, nolaila, ke hoolaha nei makou me keia e like me na lono i loaa mai ia makou. Ma ka po Poaono aku la i hala, ia noho iho la ka halawai a ka aoao hoomaemae, e hooholo pono i ka lakou kumuhana e manao ai e hoohana aku maluna o ko lakou Moiwahine aloha. Ma ia halawai ana, ua mahae ae la ua aoao hoomaemae nei iloko o na mahele like ole ekolu. Mahele 1. Eia ka lakou i hooholo ai. E waiho ia pela ke Kumukanawai hou a lakou i haku ai a hiki i ka hoi ana mai a ka Moiwahine a aohe pono iho iloko o Kona Hale @, alaila, hele mai lakou imua Ona, Nana e apono a Nana e hoole mai. Aka, ua kue loa na alakai o ua halowai hookahuli aupuni nei, aole pono e hana pela. Mahele 2. O ka mahele elua, o na alakai a me kekahi poe hoa o lakou, ke olelo nei, aole pono e kali, aka, e hoohana koke aku. Ua kamailio mai me ka ikaika kekahi o na alakai imua o na hoa, me ka olelo mai ia lakou, aohe he wa pono e aku e ko ai ko kakou makemake, o ka wa wale no e lohe ia ai, eia ka Moiwahine ke hoi mai nei, alaila, oia ka wa pono e holo koke aku ai iluna o ka moku, a koi aku Iaia e kakau mai i Kona inoa malalo o ke Kumukanawai hou, o keia wale no ke kahua e ko ai ka kakou hana, oiai, he mea hilahila no kakou ke hana a ko ole. O keia ke ano nui o kana mau olelo i kamailio ai imua o ua halawai la. Mahele 3. O keia mahele, oia ka mahele i hoole loa, aole he pono o keia mau hana, a he mea pono e hoopau kakou i keia mau hana, oiai, aole paha ka Lahui e koo mai ana i ka kakou hana. Nolaila, aole makou e ae ana. O keia mahele, oia no ka mahele o kekahi poe kuonoono iloko nei o ka aina, a o lakou ia e hoole nei i keia mau hana, aka, o na alakai a ua poai ala, aole loa laua i ae iki, a no ka holopono ole ana o ka lakou hana i manao ai, nolaila, ua hoopanee ia ka halawai a noho hou ma keia po iho, a oia ka po hope a lakou e halawai ai. Nolaila, e ka Lahui Hawaii aloha, eia ka puakala iloko nei o ka aina, kahi hoi i pulama ai lakou iloko o ko kakou oluolu, a me ka waipahe lua ole o ko kakou mau puuwai. Aka, ke lawe ia mai nei kakou a me ko kakou Moiwahine aloha i luahi na ko lakou inaina. Oiai, ke ake maoli nei no lakou e hookahui i ke aupuni Moi o Hawaii aloha, a i aupuni makaainana. Ma ka aoao o na Hawaii oiaio, ina no aloha oe i kou aina hanau, kou lahui oiwi ponoi, kou mau alii hanau o ka aina a me kou Moi, e noho ana maluna o ke kapu ou e Hawaii, alaila, eia KA LEO e a'o nei ia kakou a pau, mai ae ia oe e kumakaia i kou aina ponoi. Oiai, i ke sekona mua loa ou e ke kanaka Hawaii e kokua ai i na hana o keia ano, oia ka wa e kaawale ai oe mai luna aku o kou home aloha a auwana aku e like me na hipa kahu ole. A he mea hoi ia ho lakou ala e aka mai ai ia oe e ke kanaka Hawaii, a oia ka wa e loaa ai ia lakou na pomaikai mai ia oe aku e ke ka-kaka. Nolaila, mamuli o ko makou lohe ana i keia mau hana, aole loa e hiki ia makou ke uumi iho i ke aloha i ka aina hanau a mo ka Lahui Hawaii ponoi.

He Hawaii Oiaio.

Ua hoala ia mai ko makou mahalo, i keia mau la panoa o ka aina i na kanaka hoopono a kupaa e like me kulana e mahaloia ai o ke kanaka. He koa keia kanaka, a he Hawaii ponoi; o Lutanela Kaaha, o ka Puali Kiai alii. Ua hiki ae kekahi elele a ka nahesa e koi aku iaia e hoolilo aku i na lako kaua o ka pa-koa. Ua ulu mai ka uhane o ka hoopono, a me he la, e like me ke ano o ke kanaka i lana-kila maluna o ka hewai; ua hoi aku la ua kepalo ai lepo la e kolo i kona wahi i olelo ia, e oni iluna o ka ilihonua a he leo ka ai e ai ai. O keia iho la ke ano kanaka kupono a ka Moiwahine e hoohanohano aku ai me kekahi hoailona hoohanohano o ka aina, a lawe mai hoi mai ka umauma o ke kanaka ino nana i koi mai e haawi aku i na lako kaua o ke aupuni. Mamuli o keia kupaa o Kaaha, ua palua na hoolala kipi a ka poe Kuhina o keia au i pau iho nei a me kela aku, a pakele hoi kakou mai na hana hookahe koko, a ka "Paeaina" e hana mai nei a me ka "Hawaii Holomua" e makapaa a leo ole e noho mai nei, me ke alakai i na olelo hoolalau o ke Leo o ka Lahui, i palakaia a hoomaopopo ole ia hoi ka hana o na haku o keia mau luna pepa. Ina o Poepoe a o Kawainui paha ma kahi o Kaaha, lilo aku ka ea no kanakolu apana dala.

Ka Halawai i ka Hui Kalaiaina.

Ma ke ahiahi o ka Poalua nei, ua akoakoa ae kekahi mau hoa o ka Hui. Ua wehe ia ka halawai e Peresidena Ioane Kahoonei Akina. He halawai hookumu ana keia i na hana a ka Hui Kalaiaina. Ua hiki ae ka Luna Hooponopono o ka "Elele" a me ko ka LEO. Iloko o ka halawai ana, ua hoike mai la kekahi hoa, o ke kumu o ka uuku ana o ka halawai, mamuli no ia o ka manao o na kanaka he halawai la no ka hoohiwahiwa ana aku i ka Moiwahine. Ua lohe maoli oia mai na kanaka e hoole ana aole lakou e hele i ka halawai no ia kumu, oiai, aole ke 'Lii i launa me lakou a holo aku nei, a aole no hoi ona kokua i kona lahui. He oiao no keia hoohalahala, a aole a makou pale no ia mea ma ka aoao o ka Moiwahine. Ua hemahema kana mau hoolala nana, no kona hopu hewa i na kilo makapo, i ouli i ka unahi o ka lewalewa me na manao aia. Aka, i mea e poino pu ole ai kakou e hoomau kakou i ka Hui Kalaiaina i loaa ai ia kakou he wa e lauana ai,  a e kukai manao ai. aia ma keia launa ana e hiki ai ia kakou ke hoomalamalama ia i ka mea kupono e hana ai no ka pono o ko kakou noho ana ma keia mua aku.

Halawai ka Aha Euanelio.

Ua hoomaka na halawai ana a ka Aha Euanelio Hawaii. Ma kekahi halawai ana, ua ao aku ke Kakauolelo o ka Papa, Mr. Emersona, aole oia i manao he kupono i poe hooikaika no ua hana kalai aupuni. Ma kekahi ano, he oiai he pololei keia ao,--oia hoi, o na kalai aupuni powa, pepehi kanaka, kipi, kikipu, a pela aku, he kupono ole io no i na hoahanau haipule e waiho aku. Oia ka makou i ahewa ai ia Kauka Hai, ia Pareka, Alapaki, Hikikoki, Dole, Alekanekero, Laiana, Laimana, Wilikoki, Raiki, Halewai ma, a lehulehu wale aku. Aka, aole e papa ia na Kaula a me Kumu Hoomana e lilo i poe kalaiaina, oiai o lakou ka poe kahea mau ia e na 'lii e ao aku i ka hana e hana ai i ka wa pilikia o ka lahui, ke 'lii, a me ka aina. He Kuhina Nui o Daniela no ke aupuni Bobulona. He mau Kalai aupuni o Davida a me Solomona, a pela wale a hiki ia Atamu. Aole nae keia poe i kalai a lilo he poe ona miliona lakou, e like me na hoahanau a haipule o keia wa. Ua ola lakou he hookahi hana a he hookahi waiwai, o ke ao i kanaka e malama i ke kanawai o ke Akua e hopohopo ia Iehova o @@@.

He Ahi Kamahao.

Ua pau aku la ka Hale Papaa, waiho Aila Mahu, i ke awakea onehinei, mamua iho o ka hora awakea. Ua lohe wale makou, he ahi ko keia mau la aku, a o ke kumu i lilo na koa a me na makai i ke ahi hemahema na lako kaua e makemake ia nei e lilo i na powa a me na kipi. Nolaila, e noho makaukau kela hale Hawaii keia hale Hawaii nona iho. aia a makaukau, a ike ia ua makaukau, a makau ole-ia aku, kanehai mai ka hana lima nui a me na hapuku hehi ku a ka poe ake loaa a puni oihana.

KA HOME O KA MOIWAHINE.

I ko makou kipa ana i ka Home Hoohanau Keiki o a Moiwahine Kapiolani, ua hookipa ia makou e ka Luna nui Mrs. Meleana Lemon, me ka oluolu maikai. A ua hoomakaikai ia makou ma na wahi a pau o ua home ala, he nani na mea a pau, he maemae. Nolaila, auhea oukou a pau e na wahine, eia ka home ua makaukau no oukou, e hele mai mai Hawaii a Kaua, ua lako keia home me na mea a pau, aohe au mea e hoohalahala ai. He oluolu a he waipahe ka luna nui  ma ke kaana kamailio ana, a ma na ano a pau, ua kupono oia ma kona kulana. John Samoa.

NU HOU KULOKO.

I na Luna Lawe Pepa o KA LEO O KA LAHUI, ke ha'i ia'ku nei ka lohe ia oukou, ina he mau helu hoe o ka la 3, 10, 20 o Aperila, a ma ka la 5 o Mei nei, o ka nupepa KA LEO, ke kauoha ia aku nei e hoihoi mai ma ke keena nei. Ma ke kauoha.

He haawi aloha ka hana a Eleu a me Auseteralia, i ka la inehinei, ma o na oeoe 'la.

Aohe paha ia he pauahi ea, he gulu hanahana maoli no, aohe i ka'e mai o ua mea he wela.

I ka hora 12:15 i haalele mai ai ka mokuahi Auseteralia i ka nuku o Mamala i ka la inehinei.

Eia mai no Tausani ke puka aku nei i keia kakahiaka me kana mau hana apiki ia Saribano.

Hu ka makani a haalele wale i keia kakahiaka ea, e hoomanao iho oukou owau ia ke hoeu aku la.

E makaala i na wa a pau, e na kiai o ke aupuni, oia auanei ka mea e mau ai ka maluhia o ka aina.

I ka la iho la inehinei, i haalele aku ai ka mokuahi Zelanadia i ka ipuka gula o Kaleponi, a keia Poalua ae ku mai i o kakou.

Ma ka hora 11 a oi iki o ka la inehinei, ua pau iho la i ke ahi ka hale hoahu aila o ke aupuni. No ke aupuni ka hale a na ka poe kalepa ka aina.

Ma ka po Poaono aku nei, he haawai ka ka aoao hoomaemae i hapai ai, a o ka mea epa, ekolu mahele o ua halawai ala, a ua hoopanee ia a keia po.

Ma ke ahiahi Poakahi, ua ike ia aku kekahi ouli ano pahaohao e kau ana i lewa lani, a m aka hiona a makou i ike ai, me he mea 'la @@@@@.

Ma ka po Poakahi nei, ua ike ia kekahi kaa pio i nele me ke kukui ole, i kona holo ana aku a ku mawaho o Likelike puka, a i ka ike ana o na luna koa i ua kaa 'la, ua hele koke uku la o Lutanela Kaaha e nana, aka, ua ike mai la ua poe la a holo koke aku la. Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Kinau, ua loaa mai la na mea hou o ka ua apaapaa o Kohala, a@ ke haluku 'la ka ua iluna o na puu Haelelua; ke hu-ea mai la na piha-a moe wai o uka. Nona hoi keia wahi hooheno:

Awaho au o Mahukona

Hanaio ka ua ia Kohala

Alaa wale ko ka hoi

Ka huila a o Kilauea.

E ole ke eleu o na keiki o ka Volunteer Helu 2, loaa koke ai ka wai i ke kaawai Helu 5 a ka Pake, o ke kunama wale iho la no ka ua poe ohana ala o Kina aohe lawelawe iho o na lima, ma ka makou hoomaopopo aku, ina aole kamalii kanaka o kela hui, a pela iho la ke ahi o ka la inehinei, hele loa lakou i kau wahi o ka launa ole. Oiai na kaawai e holo paukiki ana i ka la inehinei no kahi o ka hana, aia pu hoi kekahi kaapio e ku ana ma ka'eka'e o ke alanui, a i ka wa i kaalo ae ai ke kaa ili pia ka uwahi a ka Helu 2, ua puiwa aku la ka lio a paa ana i ke kaapio a hoomaka aku la e holo me ka puahi nui, e motio pololei ana n oWaikiki-kai. Ua hoike ia i kekahi o ko makou kiu mea hou, ke kimi i a ai ke ahi i ka hale aila i ka la inehinei, penei; Oiai kekahi poe e hana ana malaia, e pahonohono ana hoi i na kini i pukapuka aia hoi, ua waiho hemahema ae la kekahi o na paahana i kekahi uwiki me ka a no o ke ahi, me ka noonoo ole he poino ke hoea mai ana; he mau sekona wale no mahope iho, hahana ana ke ahi i ke kua, i huli ae ka hana. e pii ana ke ahi iluna, ua pale ka pono, he holo wale no ka pakele.

Kauka Yong Kam Pung. (AKANA.)

Helu 53, Alanui Maunakea.

Ke Kaua Loea o ka Aina Pua!

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano ma'i, mai ko na kane, wahine a me na keiki liilii. O na ma'i ha-no ua hiki loa ke hoola ia me ka maalahi. A o na ma'i e pili ana i ka maka pau pu ia i ke ola. Ke hoike ia aku nei, eia ke oia ia nei, me ka oluolu pu o kahi auhau. Ka poe pilikia hanau keiki a hele nui paha o ke koko, a paa a loihi paha ka hanau ana, paa paha o ka waiu, e hele nui mai i o'u nei. E kipa mai e ka poe i @@ ia me na @@ pilihua a ka ma'i, a paa oukou e @ aku. KAUKA YONG KAM PUNG.