Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 231, 7 July 1891 — Page 1

Page PDF (1.05 MB)

This text was transcribed by:  Zena Kaehu
This work is dedicated to:  Roseanna Uilani Amoe Kanoa (Fernandez)

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

Buke II.           HONOLULU, IULAI 7, 1891.          Helu 23@

He Moolelo Kaao

NO

KANA.

KE AHI KANANA---KA HIAPAIOLE---KA MOOPUNA A ULI---KA MEA NANA I HOOHIOLO O HAUPUKELE KA PUU KAUA I MOLOKAI.

            I kela wa i hui ae ai o na wahine hee nalu, a hoomakaukau aku la lakou ma ke kulana nalu, me ko lakou mau papa pakahi.

            I ka manawa i pae aku ai o ka nui o na wahine i ko lakou nalu; no ka mea, he nalu kakala ko lakou nalu i pae ai, o ka nalu opuu, oia ka nalu o na wahine e pae ai; oia ke kumu i kahiai o Hoakalani, aia a hoea mai ka nalu opuu, alaila, hoomaka aku ua alii wahine nei e pae.

            Ia hoolai ana iho a na alii wahine ma ke kulana hee nalu, ua hookokoke loa mai la na waa, o Kapepeekauila ma ia wahi; a ua hoea koke mai la no hoi ka nalu opuu, a oili aku la ke alii wahine o Hoakalani me kona papa.

            I ka wa a ke alii wahine e pae la i ka muku; ua kena koke aku la o Kapepeekauila, i na hoe waa, e hoe ikaika, ma Kalala.

            I ka wa e hee la o ua alii wahine la, aole oia i moeuhane mua, o kona la keia e lilo ai i ka aihue ia, a o kona manawa hope loa no hoi ia e ike ai i ka maka o ke kane, a me ka ohana, a me kona aina hanau.

            I ka pau ana o ka makemake hee nalu o ua alii wahine nei, ma ka holo ana ma ka @@uku, ua hoi hoi ae la i ka holo o kona papa ma ka lala; a ua lana malie iho la na waa o Kapepeekauila ma, i ke kokoke ana mai o ke alii wahine, ua hoomakaukau koke iho la na lima uahoa o ua koa nei iaia iho.

            Ua hoohuli koke ae la na waa o lakou nei, ma kahi a ke alii wahine, e pahee mai la i ka ohuku ale, i ke kuene pono ana iho o na auwaa, oia no ka wa o ua wahine nei, i kokoke loa aku ai, e pili pu me na waa o ua koa’a.

            Ua lalau koke mai la na lima oolea o Kapepeekauila ia Hoakalani, a kau ana iluna o na waa o lakou nei, a ua kahea koke aku la ua koa nei ina hoe waa, e hoe me ka ikaika a pau.

            Iloko o keia manawa a Kapepeekauila i kauoha iho ai i kona mau hoe waa e hoe, ua hoomaka ae la o Hoakalani e kuwo me ka uwe kapalili ana.

            Aka, he mea makehewa nae i ua alii, wahine nei ka uwe @na ae, aohe mau lima kokua e loaa iaia ma ka moana, no ka mea, ua haalele koa waa i koa kanaka, a ke haulani nei na ihu o na waa o Kapepeekauila ma, aia ka pahu hopu e Molokai Nui a Hina.

            Ma ia la a po, hauka wewe ana na ihu o ko lakou nei mau waa malalo pono o ka puu kaua o Kaunuohua.

            A ma ia po no, ua hoopii pu aku la lakou i ka lakou waiwai makamae, o ka au ana mai i ke kai loa, oia no ke alii wahine Hoakalani.

            I ka wa i hoea aku ai o Kapepeekauila me ka lakou pio; ua ike koke mai la ke alii Keoloewa i na alii wahine ui nei, a ua mahamaha mai la no hoi ke alii kane o luna o ka puu.

            Aka, aole ia he mea na Hoakalani e iini aku ai; no ka mea, aia kona aloha maluna o kana kane, a me ka ohana, a me ka laua keiki.

            Ua noho iho la ke alii wahine me ke ano kukule, a ua haawi mai na kamaaina hale i ka ai a me ka i’a , i mea e hoopiha aku ai i ka lua o ka inaina o ke alii wahine.

            A no ka nui loa o ka pololi i loaa i ke alii wahine, ua ai aku la oia me ke ano ono ole, koe wale no o ka hoopiha aku i kona houpo lewalewa, i ole hoi e lilo koke kona ola, i ka hakahaka ae o loko, oia ke kumu o kona kamau wahi ai ana, i loihi iki kona mau la o ke ola ana.

            Ua haupu e wale no keia, no kona ike ana no i kona makuahine ia Uli, oia no kekahi hookala kupua oia au.

            Nolaila, ua noho pu wale iho la no keia, me ka pilihua o ka naau, a ua noho malie wale iho la no keia malalo o ka malu o ua alii la o luna o ka puu.

            Ua noho keia he mau anahulu loihi maluna o kela pau me kona haawe mau ana i ka luuluu me ke kaumaha, no kana kane a me ka laua luhi he keiki.

            Ma keia wahi, e waiho kaua e ka mea heluhelu i ke kamaiho ana no Hoakalani me Keoloewa, a e liuli aku kakou a nana aku ia Hakalanileo, ke noho mai la oia me ka naau mokumokuahua i ke aloha i kana alii wahine.

            Ae, he mea oiaio ia, ua kaapuni hele ia ka moku o Hawaii, i ka naauauwa i ke aloha i ka wahine; aole wahi manaolana i loaa iaia, aole no hoi he meheu o ka loaa, no na mea e pili ana i kana wahine.

            Hookahi wale no hoaolelo mai na makaainana mai; ua lilo ke alii wahine Hoakalani, ua kaili ia e kela mau waa nunui i hoea mai ai mai Hilo mai.

            Nolaila, ua hoopau ae la o Hakalanileo i kona imi ana i kana wahine, a noho iho la oia he manawa loihi mahope mai o kona manawa e hooluhi ana iaia iho no ka imi ana i kana wahine.

                                                                        Aole i pau.

 

He Moolelo Nanea.

NO

De Atanani.

Ke Koa o ka Lio Olohe,

A I OLE

 NAKIAIEKOLU O FARANI.

            O ka Miloda keia, ke Duke o Bakinehama, a ano, e ka monasiua, ua lohe aku la anei oe?

            Ae e ka madame, a ke haawi aku nei, au i ko’u mau hoomaikai ana maluna ou, ina aole oe ina la ua kau hewa aku kou inaina maluna o ka Miloda Duke o Bakinehama.

            Me keia mau olelo a ua koa opio la, huli ae la oia maluna o ke Duke o Bakinehama, a oia kana i pane mai ai:

            E a haku Miloda, e kala mai ia’u no ka’u mau hana hoohaahaa i kou hanohano, a mai kela po aku a i ka hopena o na la o Farani nei, e haawi no au i ka’u mau kokua a hoolohe ana nou e ke Duke, a o ko’u ola hoi, e lilo no ia no kou hanohano.

            Ua panai ia mai keia mau olelo a ke koa opio me na olelo waipahe a ke Duke i ke pane ana mai.

            He kanaka opio wiwo ole oe, o kau oloai no ka haawi ana i na kok@@@@  @@a ko’u aoao, ke apo mai nei au ia mau mea @@@e ke ohohia nui o kuu puuwai.

            Ano e ke koa opio, e hahai mai mahope o maua no ka halealii Louvre a k@@@e oe, aia he k@@ a he hoohalu ma ko kakou meheu, e pepehi aku iaia.

            Mahope iho o ka pau ana o kela mau olelo a ke Duke o Bakinehama, huli ae la ia a hele aku la me ka madame Bonacio e kuikui ana ma kona @@o@@ a@@a, a o ke koa opio Atanani hoi, a@a oia ke ukali aku la mahope o laua ma kahi he 20 keehina wawae ka mamao.

            Oiai lakou ma ke alahele, ua haa w@@ ae ua ko@ opio nei i na makaala ana me kona ma@ maka, a pela i hoomau ia aku ai ko lakou huakai o ia aumoe me ka halawai ole me kekahi mau ke’ake’a i ko lakou no ea @@ na i ka halea ii.

            Ma keia wahi i haalele aku ai ke koa opio i kona kulana ukali maho pe o ke Duke,

            Ua haalele iho ia i ka halealii me ka hookaulua ole, a kamoe pololei aku la i kona alahele no Pome de Pine.

            Iaia i hoea aku ai ilaila, aia kona mau hoaloha Hapale a me Velona e kali mai ana nona, a me ka hoike ole aku i na mea i hana ia, a me ke kumu o ko laua kauoha ia ana aku, hooholo iho la ua koa opio nei iloko iho ana, e lawe no ia i ke kaumaha o na hana a pau maluna ona ponoi, me ke kauka’i ole aku no ka laua mau kokua ana.

            Oiai, wahi a ua koa opio la iaia iho, e like me ko’u pohihihi ana no keia mau mea mai kona hoomaka ana mai a hiki i keia wa pela laua e pohihihi pu, a na ke au o ka manawa e kuailo mai.

            Ano e ka makamaka, ma keia wahi, e hookuu aku ko kaua hoohialaai ana me na hoaloha ekolu, a e nana aku kaua no ke Duke o Bakinehama a me kana mau hana oehuehu, iloko o na palena aina o kona mau enemi, a e loaa pono iho no auanei ia kaua keia mau kakiwi olelo ana a ka ipo.

            “Mea ole ha loa o ia kai ia’u

            Moana kai uli kai hohonu

            A’u i olali hookahi mai ai

            E ike’i ka hu’elani a ka makemake.”                           Aole i pau.

           

            He mau puaa opio no ke kuai aku, aia ma ka aina o Kapohulu, ma ke alanui mawaena o Waikiki a me Kamoiliili, e loaa ai, ina e makemake kekahi e hele malaila.

 

            He leo kauoha, ke hai ia aku nei i na mea a pau e lawe ana i ka LEO a me ka OIAIO, e hookaa koke mai i ko oukou mau koena i koe E hoolohe i keia leo, o i mai auanei no hoike mua ole ia aku ka hewa. Ma ke kauoha.

 

            I na Luna lawe pepa a pau o KA LEO, ke hoike ia aku nei ka lohe ia oukou, i na o ka luna, a mau luna paha o oukou he koena pepa kana o ka la 1 o Iune nei, e hoihoi mai i ke keena nei. Ma ke kauoha.

 

            I na Luna Lawe Pepa o KA LEO O KA LAHUI, ke ha’i ia’ku nei ka lohe ia oukou, ina he mau helu koe o ka la 3, 10, 20 o Aperiala, a me ka la 5 o Mei nei, o ka nupepa KA LEO, ke kauoha ia aku nei e hoihoi mai ma ke keena nei. Ma ke kauoha.

 

HE ANAINA HOOMANA MA ARIONA HALE.

            Ma na Lapule a pau, e hoomaka ana ke anaina haipule i ka hora 9 a hiki i ka hora 10:30 a.m., no na kanaka Hawaii, a ma ke ahiahi hora 7:30 p.m. no na haole, a me ka poe e makemake ana e hele.                                                     Lunakahiko A. Haws.

 

Na Hui Kinipopo.

Iune 13            Kamehameha vs         Honolulu

  “  20            Hawaii             vs         Honolulu

  “  27            Kamehameha vs         Hawaii

Iulai  4            Kamehameha  vs         Honolulu

  “  11            Honolulu         vs         Hawaii

  “  18            Kamehameha  vs         Hawaii

  “  25            Kamehameha  vs         Honolulu

Aug   1           Hawaii             vs         Honolulu

  “       8          Kamehameha  vs        Hawaii

  “   15           Kamehameha  vs         Honolulu

  “   22           Honolulu         vs         Hawaii

  “   29           Kamehameha  vs        Hawaii

 

OLELO HOOLAHA.

            Ua nalowale aku kuu Lio (w) ha@@@la lae kea loihi a he mau wawae kook@@ a pau kona eha, i kuni ole ia i ka hao, a e loaa no ka uku makana o $5.00. E loaa no au ma kahi o T. C. Polikapa.                                                            JNO. H. POLIHALE

Auwaiolimu, Honolulu, Apr. 30                     3k@-d

 

Olelo Hoolaha.

            Ua makaukau ka mea nono O inoa malalo iho e hana i na P@@ HAKU PUNA ELEELE a me ka pohaku e ae no na pa kupapau, a me na kahua kukulu kia hoomanao. O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina

                                                                        J. BOWLER.

Sept. 22, ’90,     d-----ly

 

H. P. K. Malulani.

            HE LOIO a he hookapeke olelo m@@ ke Kanawai. E loaa no au mai ke kaii hawanawana o Kawaihae, e hoene a@ me ipo la, a Hamakua au i ka la’i o Kuka@an ma ke alo o na pali . E ohiia no hoi na aie me ke ku i ka eleu a me ka puahiohio.    Nov 8’90   d---ly

 

HOOLAHA KAI KONOHIKI

            Ke pa leo aku nei ke Konohiki o Waialae, i kona mau hoaloha a me na ho@@@na o kona Aina, ua hoolimalima aku oia i ke kai i keia manawa, a ua hookapu iho oia i ka hee nona iho, a nolaila, ke poloai aku nei oia e ike a hoomaopopo i keia leo la. Owau no.

3ms—d                                                           PAULO ISENBERG.

 

Ua Makemakeia

KEKAHI keikikane e hana ma Ekahi hale kuai, he ohi i ke dala ka hana. I ike i ka olelo a me kekakau Beritania. E ninau ma kahi o N. S. SACHS,   104 Alanui Papa.             3t-d 227

 

OLELO HOOLAHA.

            Ma keia, ke haawi nei au i ka man@@ ia George H. McLane, e ohi i na aie a pau o ka poe@@ie i ka waiwai o George H. McLane o Nawiliwili, Kauai, a e @@a w i na likiki ma ko’u inoa.       June 29, ’91.  1wd.                            K. PODEYN.

 

Hoolaha Hookapu.

            Ke hoike ia aku nei ka @@@@ a a@@ kanaka a pau loa. Ua hookapu loa @@@@ua i ko mana mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a @@ Puuoihala, no lakou na eka 202 e wai@@ la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia K@leau  (w) mai. Nolaila, ke papa l@@ i@@ aku nei na holoholona o kela a me ke@@ano, aole e hookuu wale ia maluna @ @@ mau Apana Aina la, a o ka mea a mau mea paha e kue ana i keia, e hopu ia ae e maua, a i ole ia, e ke mana mau hope paha, a e hooko ia e like me ke kuhikahi a ke kanawai. O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hai, @ pono lakou e hele mai e hui pu me @@@. C. I. HIRAM, a i ole ia me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.

Owau no me ka haahaa..                                 MRS. C. I. HIRAM.

Honolulu, Oahu, Sept. 8, 1890.                                                          3@@-@