Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 236, 14 July 1891 — Page 3

Page PDF (1.20 MB)

This text was transcribed by:  Alika Olsen
This work is dedicated to:  Classmate/friend Parker Purdy

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA ENEMI O KA IHU.

            He mea oiaio, mai ka manawa mua loa mai no, a mai kinohi mai no o ka hanu ana o ka ihu o ka mea ihu, i na e-a maikai a e-a ino paha; ua kukulu ia ka ihui o ke kanaka maluna o ka pou ihu, a e hanu ana no hoi, e ike ana, i kela a me keia mea; aka, aole loa oia e ae ana e hoomanawanui, i ka hanu ana i na ea polopolona, hohono, a maea paha.

            I kulike ai hoi me ka makou i lohe ai i ka olelo a kekahi mea ihu; oia hoi:  Aia ka ma kahi o na halelole bipi makai o Koholaloa, e loaa mau ai na ano e-a inoino a pau i ka hanu a ka ihu.  O ka oi loa aku no nae o ke ino, oia no na wahi hanai puaa.  A ua olelo pu ae no hoi ua kanaka la, aia ma Iwilei he mau pa puaa, a e hoohaunaele mau ana no hoi ke ino, a me ka lahea, oia mau wahi i ka noho na oluolu o kela a me keia mea e noho kokoke ana ma ia mau wahi.

            O ka makou e i ae nei he poe kanaka aia ke noho kokoke 'la ma keia mau wahi i kamailio ia ae la, a he kulanakauhale okoa no hoi o Iwilei, a he nui na poe e noho la malaila, a he mea maopopo aole e hiki ia lakou ke noho me ka hoomanawanui i keia ino, a enemi nui hoi a ka ihu.  Pehea la, aole anei e hiki i ke aupuni, a i ole i ka Papa Ola paha, ke hookaawale aku i keia mau ino ma kahi kaawale aku, he hoopilikia maoli no i ke ola maikai o ke kanaka a me ka lehulehu holookoa e noho ana ma keia mau wahi.

 

HUAI KA ULU O LELE.

Mr. Lunahooponopono; Welina pu kaua: -

            E ae mai ia'u e kaunu pu aku me S. W. Mahiai no ka elua o ka manawa.  Ke ninau mai nei o S. W. Mahiai.  O keaha na hana a W. H. Tell i hooponopono ai a maikai ole, a'u ka e huai hou aku ai i ke akea?  Maikai io no ka ninau a ke hoa, ina oia ka ninau, eia iho ka pane:

            I-O ka hiki ole iaia ke hooponopono i na buke oihana o kona keena, a me ke keena o ke Kakauolelo o ka Papa Ola; no ia hiki ole iaia, nolaila, ua nui ka hauhili o na hoike pule a me na kikoo dala o ka mahina, mai kona la i noho mai ai ma ke ano makua no ka Panalaau nei, a hiki i ka minute a'u e kakau nei; no ia pilikia i loaa i ua punahele nei au; nolaila ua kii ia aku la o A. K. Hutchison i mea nana e hooponopono me ka uku pu ia e ka Papa Ola.

            II-Ke W. H. T. hookohu i kekahi mea me kona hilinai ole i kana mea i hookohu ai.  Me keia e maopopo ai; i ka wa i noho iho nei o Williama Inaina i Luna haawi bipi, ua hoonoho pu ia aku la he elua mau makai e kiai i kana hana; pau aku nei ia, a noho ae nei o J. K. Kahaulelio ma kona wahi, ua hoonoho hou ia aku nei no he mau makai kiai, a o oe e S. W. Mahiai kekahi a'u i ike aku ai e haka pono ana ko mau maka i ka poka o ka paona.  Aole anei keia he hoike oiaio no ka hilinai ole o W. H. T. i kano mea i hookohu aku ai?

            III-O ko W. H. T. wawahi i ka maluhia o ka la Sabati.  I ka wa i lohe ia mai ai e hiki mai ai e hiki mai ana ka Moiwahine i Kalaupapa nei, ua liuliu ae la ua punahele nei au e S. W. Mahiai no ka hoohanohano Iaia, a no ka hiki ole i kona wahi noonoo papau ke hana me ka ui ole ia hai, nolaila, ua kahea ae la oia i na ma'i me na kokua e hui pu aku e noonoo me ia i na mea e pono ai; peia iho la i apa ia ai a hala wale ka Poaono ka la kupono loa no ka hana; i ka la Sabati ae, ua pii na ma'i me na kokua i ka pali, i maile palai, ieie, a me na wahi e ae o ka waokele; e hele ana na kaa-bipi, e poha ana na huipa a na kahu bipi, e kamana ana ka poe kamana, pena ana ka poe pena, i ka wa e malama ana na luakini a elua o Kalaupapa nei i ke laua anaina pule, a ua like ua la ala, me ka la noa.  Pehea la ka manao o ka Moiwahine ke ike mai ua hoohanohano ia Oia me ka uah'i ia o ka maluhia o ke Sabati, a haule pahu iho la Kona makia.  Ana i olelo iho ai: "O ka pono, oia ka makia o Ko'u aupuni."

            IV-Ka hoolilo ana o W. H. T. i ka oiaio he hoopunipuni, penei e maopopo ai; i ka wa i hookipa ia ai o ka Moiwahine ma ke hale o W. H. T., ua ui ae la oia i mea nana e kalua ka puaa; aka, aohe loaa; nolaila, ua hoolimalima aku la ia ia.  Ku a me Kaanaana, he mau kokua, i ka mea nana e kalua ka puaa, me ka olelo aku nana ponoi e kalua ka pua, me ka olelo aku nana ponoi e uku ia laua mailoko ae o kona pakeke, ina he hookahi dala, a hookahi paha me ka hapalua o ka mea hookahi e like me ko laua makemake.  Ua hana ia ka hana, aka i ke kii ia ana aku keia i kakahiaka, Poalua ae, ua ninau ia mai la laua e W. H. T.  He aloha no nae paha olua i ka Moiwahine?  Ae, wahi a ka pane.  Ina hoi ha peia, ua pau ae la no.  He mea hilahila no kakou ke lohe aku ka Moiwahine ua hoolimalima ia me ke dala ka kakou mau hookipa ana Iaia.  Ea, e S. W. M., aole anei e ehaeha a walania kou naau ina o oe kai hana ia pela?  Ua ike no oe aohe haawina ai a pipi o ke kokua, me ka hooikaika wale no e loaa ai kahi dala a loaa iho la kahi pa'i-ai.  No ka lua o kau ninau.  Heaha hoi ia mau hana au i hooponopono ole ia e W. H. T., a maikai ole?

                        Aole i pau.

 

            Ma ka hora 9 o keia kakahiaka, e noonoo ia ai ka hihia laibila o John e. Bush i ka Luna Leta i pau a me Kakina, imua o na kiure Hawaii.

 

OLELO HOOLAHA.

            E ike auanei na mea a pau, iaa ma ka Pa Aupuni lio o Makiki kekahi mau lio k. eleele, kikokiko keokeo ma ka lae, hoailona hao kuni ano-e ma ka aoao ak. ma ka a-i, hookahi wawae keokeo hope ak. paa ka wawae eha i ke kamaa hao.  Lio k eleele kikokiko keokeo ma ka lae, hao ano-e uha hope hema, hao ano e hou kia hope ak.  Lio w lokiu. elua wawae keokeo hope, lae kea, elua wawae eleele mua, aole kuni.

            O ka mea a mau mea paha nona keia mau lio, e pono e kii koke mai, a ina aole e kii koke mai a hala na la 15, alaila, e kuai kudala aku no au ma ka la 25o Iulai, hora 12 awakea.

                        David Kaaoao,

295 3ts*          Luna Pa Aupuni

 

OLELO HOOLAHA.

            Ke hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau, eia ma ko'u wahi noho kekahi lio ahinahina me ka hao kuni CPI.  O ka mea nona keia lio, e pono e kii koke mai, me ka uku pu mai i ko'u mau lilo a pau loa.  E au, o hala auanei na la he 15, lilo loa ia'u keia lio.  E loaa no au ma kahi o Samuel Nakuia.

                        John Ua.

Auwaiolimu, July 6, 1891.     231-6td*

 

HE KUAI MAKEPONO.

            I keia la 13, e kuai aku ana na mea nona na inoa malalo iho i na waiwai o ko laua halekuai ma ke kumukuai makepono loa, i ike ole ia ka lua ma keia kaona.  No elua pule wale no, mamua o ko maua nee ana aku.  O na ano waiwai a pau, he mau waiwai hou loa, a me na ano paikini o kela a me keia ano o na keonimana.  Na hulu, na Papale, Papale kapu, na paikini o na Lede, i kinohinohi ia me na ano like ole.                       EGAN & GUNN.

            July 13, 1891.              235-tfd.

 

OLELO HOOLAHA.

            1. E ike auanei na mea a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kekahi lio k, keokeo kikokiko kua nalo huelo poomuku hoailona kuni ano-e ak. uha hope.

            2. Lio k. ulaula hauliuli kiko keokeo ma ka lae e 2 wawae keokeo hope hookahi wawae keokeo mua hema kiko keokeo ma ke kua aole hoailona kuni.

            3. Lio k. ulaula lae-kea elua wawae keokeo hope 2 wawae eleele mua hoailona kuni ano-e ak. uha hope.

            4. Lio w. ulaula kiko keokeo ma ka lae kikokiko keokeo ma ke kua 4 wawae eleele hoailona kuni C. J. ak. aia ma ka aoao akau o ka ai.

            5. Lio w. ulaula lae-kea 4 wawae eleele huelo poomuku hoailona kuni ano-e ak. uha hope.

            O ka mea a mau mea paha nona keia mau lio e pono e kii koke mai ina aole e kii koke mai a hala na la he 15, alaila, e kuai kudala aku no wau ma ka la 18 o Iulai M. H. 1891 awakea Poaono hola 12.

                        David Kaoao.

231.6ts-d*       Luna Pa Aupuni.

 

I ka Poe Lawe Nupepa.

            Ke poloai aku nei makou i ka poe heluhelu e lawe nei i ko kakou nupepa, makaala mai i ka hookaa ana i ka uku ka Nupepa ma ka hebedoma, ae malama i ua palapala hookaa mai na luna aku nona na inoa i hoike ia ma ke poo o keia Nupepa.  No ke paewaewa o ka hookaa ia ana o ke dala, a me ka hoohiki loa ana mai i ke keena nei, na hooholo makou ma ka hebedoma ka hookaa, i mama ai ka hookaa ana a ka mea e lawe ana, a i maopopo mau ai ia makou, i kela a me keia hebedoma, ka poe i hookaa mai a me ka poe i hookaa ole mai, a ina ua hookaa me ka loaa aku o ka Palapala hookaa, he mea hoi e maopopo ai, ke ulu ae ka nele o ka mea heluhelu, ke okiia aku ka nupepa no ke kaa ole ma o na luna ae, alaila, no na luna ka hewa, aole no ka mea heluhelu, a ina aole io maoli no na luna ka hewa, alaila, e kala ia makou no ke oki ana aku i ka poe hookaa ole mai i ka lakou nupepa.

                        J. E. BUSH.

 

Kauka Pake Akamai!

DR. LEONG KANG TONG.

MAKAUKAU OIA E LAPAAU I NA MA'I A PAU O KELA A ME KEIA ANO, ME KA ELEU A ME KA HOLOMUA.

HE OLUOLU KA AUHAU.

            Keena Oihana:  Aia ma ka aoao ma Ewa iho o ka halekuai Puaa, e ku nei ma ke kihi o ma Alanui Kamika me Hotele.

 

HE PALAPALA HOOIA.

                        Honolulu, April 29, 1891.

            Owau o Chu Sang Lan, no ka kulanakauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu Ko Hawaii Pae Aina.  Ke hooia, a ke hooiaio aku nei au imua o ke akea, ua ike au a ua maopopo ia'u a ke haawi nei au i ko'u mahalo piha ia Kauka Leong Kang Tong e noho nei ma Alanui Hotele Honolulu, "o ka mea, na lapaau oia ia'u a ua ola au mamuli o kana mau lawelawe akahele ma, oiai o ko'u ma'i he akupau, a he popo hoi ma ka olelo kahiko.  Ke hoi aku nei au i ka poe a pau i hihia me kela ano ma'i e hele ae iaia, a e loaa no ke oia.  Ua loaa au i keia ma'i mai ko'u waipio loa mai, a ua aneane he 4 makahiki o ka hoomailo ana a keia ma'i i ko'u kino, aka, ma keia wa na loaa ia'u ke ola maikai loa.  E hele ae e ka poe i inuinu a kaa @ualia.

            Mei 12, 1891.              @

 

$5.00 MAKANA.

            O ka mea a mau mea paha e loaa ai kuu lio kane ahinahina, nona ka hao kuni, W. D. ma ka uha akau hope, a ma ka aoao hema o kona a-i ua hoailona ia penei: ZZ.  E loaa kela makana i ka mea nana e hoihoi mai ma ke Keena o ka Leo.

                        Iulai 7, 1891.   5ts-d.

 

Hale Hana Wai Momona

Wai Aniani.

Sam. Lad me John Grace na Ona.

Ka poe wale no na lakou e hana nei

NA WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA

oia hoi ka

SASEPARILA

A ME KA

WAI-HAO.

 

NA WAI MOMONA AWAPUHI, SASEPARELA, LEMI, WAI PIPII, SODAMAOLI, SIDA, KAMEPENA, &C.

Muteal 330-TELEPONA-Bell 298

            E hooia ia ana ka maemae o na wai a pau.  E hookoia no na kauoha a pau loa mai na Mokupuni mai a me ko ke kulanakauhale nei.              231 1yd

 

Aila Kuai.

E LOAA NO MA KAHI O

J. F. COLBURN.

(KEONI KOLOBANA.)

Ma ke Kihi o na Alanui Nuuanu

A ME

Moi.

            E loaa no no ke kumukuai haahaa loa o $2.50 o ka pahu.  Hele mai hookahi, hele mai elua, hele mai no a pau loa.

            Ko oukou hoaloha.

                        J. F. COLBURN.

            Honolulu, Iulai 8, 1891.          232 dtf.

 

Hale Kuai Wati Nui

HELU 1

No C. Ah Kau

Ka oi o na mea Gula, na DAIMANA, na POHAKU MOMI makamae loa, na WATI GULA, na WATI DALA & C., na omau o kela a me keia ano, na lako wehi GULA ame DAIMANA, na KOMOLIMA GULA a me DAIMANA, na WATI nunui ano hou loa o kela a me keia ano, na PUPANAPANA a me na lako e ae e pili ana.

 

            E hoomanao e na makamaka, o keia AH KAU no ka mea nana i hana na WATI a me na lako GULA oi loa o keia Aupuni, a i kamaaina ma kona hale mua i noho ai ma Alanui Nuuanu Helu 37 mamua, a oiai ua hoolilo aku oia i kona kuleana malaila, ua wehe ae nei oia he hale hou ma Alanui Moi ma Waikiki iho o ke Keena o ka nupepa Elele, a oia no hoi ke Keena oihana mua o ka Hui Alahao Hawaii.  E loaa no na mea a pau e pili ana i keia oihana me ka emi loa a e hana hou ia na wati u me na lako gula me ka hikiwawe a me ke emi loa.  E hoouna mai i na kauoha ma ka Pahu Leta Helu 268.

E naue nui mai, a e ike no oukou iho.  O na mea hou loa wale no i ike mua ole ia ma Hawaii nei.

C.Ah Kau.

 

NA WAHI E @

NA LOIO LAHUI!

            Ua makaukau maua o kokua aku nei poe o ka Lahui i loohia ia ana @ civila a hewa paha, a e koi a e hoopii aku ma kekahi e ia mau ano imua o na Aha Kanawai, mamuli o na uku i aelike ia.  Aia no ko maua keena Loio ma ke kihi akau o na alanui Moi a me Alakea maloko o ke kulanakauhale o Honolulu.  Na hora hana mau, mai ka hora 9 am, a 3 pm., ma ka Poaono nae, e pau ana i ka hora 12 m.

            O na hana a na aina, mahele aina a me ke kaha ana e na kii a me na palapala aina a pau, ua waiho aku maua na ka Loea Ana Aina a Civila Enekinia kaulana R. W. Wilikoki e lawelawe, a e hooko me ka eleu.

            No na mea i koe, e kipa mai no ma ko maua keena nei e kuka pu ai.  O maua no me ke aloha.

            J. Nawahi me D. L. Huntsman.

Honolulu, Iune 3, 1891.                      208-dtf.

 

Kauka Yong Kam Pung.

(APANA.)

Helu 53, Alanui Maunakea.

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua!

 

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ane ma'i, mai ko na kane, wahine a me na keiki liilii.  O na ma'i ha-no ua hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi.  A o na ma'i e pili ana i ka maka pau pu ia i ke ola.  Ke hoike ia aku nei, eia ke ola ia nei, me ka oluolu pu o kahi auhau.  Ka poe pilikia hanau keiki a hele nui paha o ke koko, a paa a lohi paha ka hau@ai ana, paa paha o ka waiu, e hele nui mai i o'u nei.

 

            E KIPA mai e ka poe i hooluuluu ia me na haawina pilihua a ka ma'i, a na'u oukou e hooluolu aku.

KAUKA YONG KAM PUNG.

Honolulu, Iune 2, 1891.                      206-d3m

 

Ka Buke Akeakamai.

A O

KE KI GULA

NO KEKAHI MUA MEA HUNA POHIHIHI I HUI UA E KA NOEAU O KE KANAKA.

 

            KAKAU mua ia e ka Mea Hanohano DAVID KALAKAUA a me kekahi poe e ae he nui, a i H@oulul@, Hooponoponoia, a Hoomahuahua hou ia o Levi-Levi ola ia ka Akeaka mai Hawaii o ke Kau@ia 19.

 

Mahele o ka Buke.

MAHELE I.

ZODIALOGIA-Hoike Ouli ma na kaulana Mahioa.

MAHELE II

NAEVIALOGIA-Hoike Ouli no ka Ila o ke kanaka.

MAHELE III.

NETRAGARATUMA-Ka hoike Ouli ma a Hoonohohoho Huahala ma ka Helu Kahala.

MAHELE IV.

ONEIROLOGI.

MAHELE V.

Ka Papa Konane Mailona Pomaikai.

MAHELE VI.

KaArimaika Kamalia

J. M. @