Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 313, 30 October 1891 — Page 1

Page PDF (1.04 MB)

This text was transcribed by:  Arnold M. Hori
This work is dedicated to:  Hawaiian Historical Society

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.          HONOLULU, OKATOBA 30, 1891.          Helu 313

 

He Moolelo

--:NO:--

MASEPA.

 

Ka Olali o Denemada!

--:A I OLE:--

Ke Kaulio Keokeo!!

 

Kakauia no KA LEO O KA LAHUI.

 

  A i ka pau ana o na olelo hoomai a kuu makuakane. hookani ae la ia i kana huipa hololio no ekolu manawa, a iloko o ka puahiohio a me ka puahi nui, aia hoi maalo ae la iluna o ka lina poepoe na lio Wiliahiu a me Puahiohio.

  E holo ana laua me ka ikaika a e lele ana hoi maluna o na pa me ka mama nui, a iloko o na minute poloko, aia he ekolu puni o ke kahua ia laua i ka holo ia.

  Owau hoi, aia au ke ku la me ka makaukau nui no ko'u kulana kau lio me ka'u huipa hololio e paa ana ma ko'u lima akau, a i ka minute mua loa a kuu makuakane i haawi ae ai i ka huolelo--Go! Aia hoi e like me ka hemo ana o ka pua kakaka, lele aku la au me ka mama nui, a i ka wa a ke aniana i moeuhano ole ai, o ko'u wa ia e heo ai ma ka ihu o na lio. aia hoi, pili aku la au ma ka aoao o ka lio keokeo Wiliahiu, a uhene aku la maua iluna o ka rina poepoe me ka puahi nui--

 

            Hao na kepa o Lahue

            Huki na kaula o Haleauau

            Mokumoku i ka holo a ka lio

            Puahia i ke kula o Kanoenoe.

  Oiai au e kuupau ana i ka holo o ka lio keokeo. me ko'u kulana kaulio aoao. poha alapine ae la ka'u huipa hololio me na huaolelo o ke kauoha--Hu, Ha, Hi, Go: a na ia mau hana a'u i hooi loa aku i ka holo o Wiliahiu, a iloko e na sekona pokole, aia au a me ua lio keokeo la iloko o ke kulana hololio weliweli, e lele ana ua lio la me ka ikaika maluna o kela a me keia pa, a owau hoi aia pu au iloko o ia kulana hookahi.

  E kuwalawala ana au iloko o ka lewa, a ia'u e hoi iho ai e ku iluna o ke kua o ka lio keokeo, na hoihoi ihe la au i ko'u poo ilalo, a o na wa wae aia iluna kahi i kau ai.

  I kahi wa, aia au e moe kikepa ana iluna o ke kua o ka lio keokeo, me he pauku laau la, a o na hana akamai a pau a kuu luaui i hooma ikeike aku ai i na wa i hala, oia ka'u e haaheo ana ma ia po.

  E Moneka kuu hoaloha, oia mau hana akamai a'u a pau e hookuu aku nei imua o ke anaina, na hoolua ia mai la ia me na leo uwa o ka mahalo, me ke kahea ana--O ke keiki kaulio olohe ka helu ekahi.

  O keia leo mahalo o ke anaina, oia ka'u i haawi aku ai i na hoomaikai ana mai luna aku o ke kua o Wiliahiu, oiai no ua lio keokeo la e hoomau ana no ma kona kulana o ka holo puahi.

  O ka lio eleele Puahiohio hoi, aia no ia ma ka aoao o ko'u lio kahi i holo ai me ko'u hoohana ole iaia, a i ka manawa a'u i ike ai ua kokoke mai na minute a kuu makuakane e haaheo ae ai me kona kulana kaulio, ia wa au i hookana pakolu ae ai i ka'u huipa hololio, a na, ia mea i hoouna aku i ka lio eleele Puahiohio no kekahi aoao o ka lina poepoe.

  Oiai ka lio eleele e lawe la i kona kulana holo hope mai ko'u alahele ae o ka holo imua, aia hoi lele ihe la au ilalo, me na huaolelo--Soofly, i ka lio keokeo.

  A e Moneka kuu hoaloha, o keia ke kulana kaulio a'u i kaili hou ae ai i na mahalo a me na uwauwa ana o na makaikai no'u. oiai i kela a me keia manawa, aole loa he wa no'u i haule hope ai mai ia Wiliahiu aku.

  Ua hoolele ae la au i ko'u leo ma kela a me keia wahi o ka hale, mai ka nui halulu me he kai la i ke alo o Kauwiki. a i ka nahenahe malie me he leo la no ka huapala.

  E poha ana ko'u leo iloko o ka lewa, e haehae ana ma na paia o ka hale, e nuoho ana iwaena o na makaikai, a i ka wa e ne aone ae ai, me he la aia malalo o na kapuai puahiohio o ka lio Wiliahiu kahi i lomi ia ai, ka hele a-- .

       Pepe Niulii i ka wai.

  Ae e Moneka, aia ka leo o na ma kaikai ke wawalo ala me na mahalo ana ho nui no'u, a n@ ke kani pa ha o ka huipa hololio a kuu makua ne i hoouna aku ia'u, no ka hale hooluolu me na lio a elua.

  Oiai au malaila, aia hoi poha hou mai la ka huipa a kuu makuakane no hookahi manawa, a na ia kani noha hookahi ana i kauoha mai i ka lio eleele Puahiohia e haalele iho i ka hale hooluolu no ke kabua o ka hana ma ka lina poepoe.

                               Aola i pau.

   @  E na Luna Lawe Pepa o ka LEO O KA LAHUI, ke hai ia aku nei ka lohe ia oukou ina he mau helu koe o ka la 3 o Augate nei, oia hoi ka Poakahi mua, alaila o pono e hoi hoi mai i keia keena.

 

He Moolelo Nanea

NO

De Atanani.

 

Ke Koa o ka Lio

Olohe

-- A I OLE --

NA KIAIEKOLU

O FARANI.

 

  Ua haawi mai ua @i kanaka la o ka aahu loloa i ke aloha no Atanani, a pela no hei ke koa opio i panai aku ai, alaila huli ae la na koa opio la malu@ o @apale a pane aku la:

  He mea kupanaha keia, iloko o 12 la i hala ae ne@ h@ aahu kou o ka puali kiai aahu eleele, a iloko no hoi o ia mau la he umikumamaluu a'u i haalele @o @i ia oe, eia au ke ike hou nei ia he me ka nahu loloa o ka poe o ka oihana laa.

  A-ha. i pane mai ai-o Hapale, aole anei keia o ka hooko ia ana o ka mea a'u i hoike mua aku ai ia oe no ko'u lilo ana i Bihopa ma keia mua aku.

  Pela io no e Hapale aka, o ka inoa koa kiai o ka moi Lui XIII o Farani nei, aole loa ia e hoihoi ia ana mai ia oe aku, a oiai oe e paa ana malalo o kela hookohu o ka ae like, alaila ke kauoha aku nei au ia oe o Hapale kuu hoaloha, ma ka inoa o ka moa a me ke kauoha a kapena Terevila, ua makemake ia oe e hoea aku i Parisa iloko o ehiku la mai keia ia aku.

  A-ha, i hooho ae ai o Hapale, alaila na makaukau ka paha na sekona o ke kukala kaua, a keia kauoha awiwi a ka haku kapena Terevila, ina pela e Atanani kuu hoaloha, no ka haaheo o ka hae kahokolu, no ka haaheo o ka hae kahakolu o Farani nei, ua makaukau au e hoolohe i na kauoha a kuu kapena, anoe Atanani e nono mai ina aole au he koa no ka puali kiai aahu eleele.

  Me keia mau olelo a Hapale, wehe ae la oia i kona aahu loihi o ka oiha laa, a imua o na maka ponoi o ke koa opio, e ku ana o Hapale he koa kiai i makaukau e make no ka haaheo a ka hae kahkolu o kona aina.

  He mau miaoaka ka i uhola iho ma na papalina o ke koa opio, iaia i ike aku ai i kona hoaloha, me ka pane pu ana aka i keia maa huaolelo;

  He wahi lilo alopeka oe me ka aahu hina.

  Heaha ! Pehea kau olelo !! He alopeka au me ka huluhulu hipa @

  Ae e Hapale kuu hoaloha, e like me na hookaau ana a na olehe kalai olelo--E akahele ia Renada, me ka aahu hulu hipa o ka maalea, aka e Hapale, ua lewa ka kaua kamailio ana no ia mea, a o ka'u wale no, ua makou anei oe no na kano ha a kou kapena ?

  Ae e Atanai, i na wa a pau, aka auhea hoi o La Fere, ka lima kona hao o ka puali kiai aahu eleele ?

  E huli aku ana kaua iaia e Hapale, a ke loaa oia ia kaua alaila e koi aku kaua iaia ma ka inoa.

  Ina pela, e haalele koko kaua ia Crevecouer nei no kahi kauhale o Aniena, oiai o na minute o ka manawa he momi makamae ia no ke kanaka manao hana.

  Ae e Hapale, aka e kali iki kaua a ka la apopo, alaila. ia wa kaua e haalele iho ai ia Crevecouer nei.

  Ua pono e Atanani, a i ka la apo po e makaukau ai au no ka kaua huakai i Amiena.

  Me keia mau kukai olelo ana a na mau hoaloha la, haalelo iho la o Atanai i ke keena o Hapale, a huli hoi aku la ia no kona keena a ka haku wahine o ka hale i haawi mai ai, a nole oia i ike hou ia aku ma ko Hapale rumi. a hiki wale i ke kakahiaka o kekahi la ae.

  Ma ua kakahiaka la, aia ke koa opio iloko o ka makaukau no kana huakai i Amiena, aka iloko o kona pakalaki nui, aole i hiki o Hapale, oiai ua paewa kona wahi, mai ko na alelo ae, a na ia haule ana o Ha pale i kona mai i ke koa opio o ka lio olohe e hoom@u hookahi aku no oia ma kona ala e like me kona hele hookahi ana mai, a kaua paha e houhouhene iho ai--

    Owau wale no kai ike

    I ka Latitu o ia aupuni.

               Aole ipau.

 

Hale Hana Wai

Momona

                         WAI-ANIANI

 

Sam, had me John Grace na Ona.

 

Ka poe wale no na lakou e hana nei

NA WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA

oia hoi ka

SASEPARILA       

      -- A ME KA --

                   WAI-HAO.

 

NA WAI MOMONA AWAPUHI,

SASEPARELA, LE@I, WAI

PIPII. SODAMAOLI ST.

DA. KAMEPENA, &c.

 

Mutual 330 - TELEPONA  Be

 

HALAWAI  HUI  KALAIAINA.

 

  E halawai ana ka Hui Kalaiaina ma na ahiahi Poalima a pau o kela pule keia pule, ma ka hora 7:30 P. M., maluna ae o kahi o Rotukana, ma ke kihi o na Alanui Moi a me Nuuanu.

 

HE HOOLAHA I KA AKEA.

  E ike auanei na ano lahui a pau, e noho ana ma ke Aupuni Hawaii, mai na kane, wahine, a me na keiki; i loaa i na ma'i o kela a me keia ano, e na@o mai i ko'u Keena hana, a na'u e hoopaa aku i na ehaeha a ka ma'i maluna o oukou e na makamaka, he hiki ia'u ke lapaau i na ano ma'i a pau, ma'i iloko o ka opu, hu'i ke kino, aki iloko o ka iwi eha oke poo, ma'i wahine a pele aku. Mai hoololohe aku e na hoa, hele mai hookahi. hele mai-elua, hele mai no a pau loa; he oluolu ka auhau, ke hui me ia ma na kukai olelo ana; ua makaukau wau e pulama mai i na kopo ana mai mai na Moknpuni mai, me ka eleu a me ka hikiwawe loa, he makamaka a he hoaloha maikai no oukou e na Hawaii.

                        Owou iho no,

                 DR, LEONG KENG PONG.

Helu 49, Huina o na alanui Kamika me

Hotele, Honolulu, Oahu.  Aug. 31. 1v.

 

OLELO HOOLAHA.

  Ua makaukau ka mea nona Oinoa malalo iho e hana i na Pna HAKU PUNA ELEELE a me ka pohaku e ae no na pa kupapau, a me nakahua kukulu kia-hooinanao. O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina

                     J. BOWLER.

       Sept. 22, '90, d--1y *

 

Aila  Kuai.

E LOAA NO MA KAHI O

J. F. COLBURN.

(KEONI KOLOBANA.)

Ma ke Kihi o na Alaniui

Nuuanu me Moi.

 

  E loaa no no ke kumukuai haahaa loa o $2.50 o ka pahu. Hele mai hookahi hele mai elua, hule mai no a pau.

  Ko oukou hoaloha,

                   J. F. COLBURN.

  Honolulu, Iulai 8, 1891.         232 dti

 

OLELO HOOLAHA

  E ike auanei na mea a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hoolaha aku. noi au ma ke akea i ka waiwai o AIAU pake, i noho hoolimalima, ma kuu hale e ku nei ma ke Alanui Kekaulike. no ka hookaa ole ana i na dala he $14.00. o na mahina 6. Nolaila, ua makau kau wau e kuai kudala aku i na waiwai a pau e paa nei ma kue lima. ke hala na la he 15 mai keia la aku: a oia iho keia mau waiwai?

1 Moe paina                2 Hainaka pakeke

1 Pela moe                   1 Pakumakika

2 Kihei halii                 3 Huluhuiu moe

2 Pahu ili                     1 Kihei puu

1 Kuka huluhulu         4 Palaka pake

2 Palule                       3 Pale@li

2 Puliki                        13 Lei a-i

1 Kaawe                      2 Hinaka pak@ke

6 Paa kakini                 5 Paa Kamaa

1 Kawele                     1 le p@alima

1 Mamali                     1 pa@ouake

1 Laau kau lele            1 Pahi lelii

1 Kini pana                  2 Lelewawae haiuhaiu

1 Owili lopi kalika

   O keia ka nui o na waiwai.

2w  5tsd. 105     WONG @KONG.