Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 351, 23 December 1891 — Page 1

Page PDF (935.60 KB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.

HONOLULU DEKEMABA 23, 1891.

Helu 351

 

He Moolelo Nanea.

NO

De Atanani.

Ke Koa o ka Lio Olohe,

- A I OLE -

NA KIAI EKOLU O FARANI.

  Na keia pane a La Eere, ua eleu aku la ka Iudaio no kana pahu hao, a iloko o na minute pokole, aia ke ahua o ke dala ke muu la imua o ke alo o na hoaloha elua.

  Mahope iho o ka helu ana o ua mau hoaloha la a pau pono na dala he elima haneri, haalele iho la laua i ka hale o ka Iudaio me ka haawi hope ana mai i ke aloha; a iloko o ka hapalua hora, aia laua e noho ana ma ke keena o La Fere.

  Ua hoouna aku laa no ko laua mau hoaloha Hapale a me Velona no ka hoea ana ae ma kahi o La Fere i ka hora 4 oia ahiahi me ka hakalia ole.

  E like me ka manawa i makemake ia ai, pela ua mau hoaloha la i hoea ae ai.

  He mau minute ia no ka hauoli mahope iho o ka halawai ana ae o na hoaloha eha, a oiai lakou e kalilo ana iloko o na kulaia o ka hauoli, aia hoi komo ana o Palaneke me na palapala elua na kona haku opio.

  O kekahi leta, he wahi leta uuku ia o ke ano hooipoipo, a i sila ia me ka uwepa omaomao, a maluna o ua wepa la e kau ana ke kii o kekahi manu nunu me kekahi lala laau omaomao.

  O ka lua o ka leta, he wa-hi nui huina-ha me ke kii kaua hoailona o ke Cadinela.

  Ua uho @  ae na hiohiona o ke pihoihoi maluna o na helehelena o ke koa opio iaia i hoomanao ae ai no ka lima kakau o ka leta uuku, ua ike mua on oia, aka ihea la.

  Nolaila me ka puuwai i piha i na pana hauoli ana o ke kanaka koa i loaa na manaolana, wehe ae la ua koa opio nei i ua leta la me ka wepa omaomao a heluhelu iho la me ke akahele a penei na mea i kakau ia:

  I ka Poaha e hiki mai ana, hora 7 o ke ahiahi, ma ke alahele o Kailota, e kiai oe me ka makaala no kekahi kaa; a ina he aloha kou no ka mea nana e kakau nei koia leta, alaila e hoomanao mai haawi i hua olelo no na mea au e ike ana maloko o ke kaa, o kumakaia auanei oe i kou ola a me ko'u ke ike ia ua hoike aku au i keia mea huna ia oe.

  O keia ae la na olelo o ua wahi palapala la, a aole hoi i kakau ia ka inoa o ka mea nana ua leta nei, a oia ka La Fere i pane mai ai:

  Ke ole au e kuhihewa, he maunu hoowalewale kena ia oe.

  Pela no paha, wahi a Atanani me ka hoomau ana aku i ke kamailio, ke ole au e kuhihewa ua ike mua au i keia lima kakau.

  Ae e Atanani, aka malia paha ua hana ia ma ke ano apuka, a oiai o ke alahele o Kaliota mawaena o ka hora 6 a me 7, he mehameha loa me kou komo pu ana aku iloko o ke alahele ululaau o Bonedi.

  Aka, ina hoi o kakou a pau ke hele, aole anei he mea pono ia, ke ole au e hewa, e loaa ana ia kakou he kulana maikai loa e hoau ai i ka kakou mau mea kaua ke ala mai he mau ulia ma ua alahele la.

  Aka; i pane mai ai o Hapale, ina he lede ka mea nana i kakau mai ia oe alaila e hoomanao oe no kana noi ia oe.

  Alaila, he mea hiki wale no kela ia kakou ke hana, ke hoea aku kakou ilaila wahi a Velona.

  A ina e ki ia mai ana i ka pu, pehea ia?  wahi a La Fere i owala koke mai ai.

  Ho! he mea ole ia mea ia'u, he poka, ua hiki loa ia'u ke ukali aku mahope o kela kaa, a hiki i ko'u ike ana owai la ko loko, malia he enemi paha lakou.

  Pololei, pololei, i hooho ae ai o Velona, a mawaho ae olaila, ua loaa ia kakou ka hanohano o ka hoau mua loa ana i ka kakou mau mea kaua mamua ae o ka wehe ia ana o ka poka mua loa o ke kukala a Farani kue ia Enelani.

  Alaila e na keonimana, o ka hora eha keia me ka hapa, a e pono kakou e makaukau no ka hoea ana aku i ke alahele o Kailota i ka hora eono ponoi.

  Aka, pehea hoi kela leta elua, aole kakou i lohe i na manao o loko; wahi a La Fere i pane mai ai.

  Ae, ua pono io oe e La Fere e ike kakou heaha la na olelo a kela Cadinela lapuwale i makemake ai ia'u.

  Me keia mau olelo ae la a Atanani, alaila heluhelu ae la oia i ua palapala hope la, a penei na mea i kakau ia ai no ua leta la.

A uwila hou aku.

 

He Moolelo

-: NO :-

MASEPA.

Ka Olalio Denemada!

-: A I OLE :-

Ke Kaulio Keokeo!!

  O ka hora 10 ia o ka po a ua haku Kasela nei e kamailio ana me kana ilio, a he hapalua hora mahope iho o kela manawa ana i hoopuka ae ai i kana mau olelo mua o ke kaena, leha ae la na maka o ua haku Denemaka nei Huna o na paia uliuli o ka lani, a hoopuka hou ae la i keia mau olelo.

  Eia au i kau wahi o ka hapalua like o ka po, a ke aui no hoi kela huhui hoku ma kou hema, o ke ao no hoi ia, nolaila e pono au ke hele ano.

  Me keia mau olelo a na haku Kasela nei, peku ae la ia i kona oio no ka hele ana imua me ke kahea pu ana ae i kana ilio e pailata aku i ko laua alahele iloko o ka pouli no kahi o ke kaulio keokeo i noho ai.

  E like me ke kauoha a ua haku la, pela ka ilio i lawe ae ai i kona alahele o ke pailata mamua o kona kahu a pela laua i haele aku ai a hiki wale i ka wa a na kehau hu'ihu'i o ka wanaao i houhou mai ai i ka ili o kamahele alo anu, alaila hoomanao ae la na haku Kasela nei eia laua i ka pili o ke ao e hele nei.

  He mau minute loihi mahope iho o kela manawa, haawi ae la ka ilio Duke i kekahi hae loihi ana me ka ikaika, me ka holo ana aku imua, a na ia aoa ana a ua ilio la i hoike aku i kona kahu ua ike; a i ole ua kokoke laua i kahi o kona enemi.

  Nolaila, me na pana hauoli ana o na aa koko o na haku Denemaka la, holo aku la oia me kona lio imua, mahope o ka meheu o kana iho, a no ka manawa he aneane e hapalua hora, halawai mai la me na lena ike o ua haku la ke kaulio keokeo e puahiohio ae ana iloko o ka ululaau ia mau minute o ka wanaao.

  Ua hapai ae ua haku Kasela nei i kana pu a kauloua pololei aku la imua o ke kaulio e maalo ae la maloko ae o ka hihioe'a o na lala laau.

  He poha ana me ka punohu malie ana o ka uwahi hemo aku la ka poka me kona ikaika hoonee imua, a no ka hopena o ka lele ana o ua poka la, ua ku aku la oia i kekahi kumulaau, aole hoi i ka enemi.

  O ka panai no keia poka pu kipololei a ka haku Denemaka, oia no ka leo akaaka henehene a ke kaulio keokeo iaia i maalo ae ai ma ke alo ponoi iho o ua haku Denemaka nei.

  Me ka eleu nui, hapai hikiwawe ae la ua, haku la i kana pu, a ki hou aku la i ke kaulio, aka e like me ka halahu ana o kana poka mua pela no keia i auwana aku la.

  Ua hoonaukiuki @  na haku Kasela nei mamuli o keia hala ana o kana poka elua, oiai ka enemi imua ponoi o koua alo, a pela paha la i kohu ai nei mau wahi lalani hooheno penei:

            I ke alo no ka ulu

            A o ka hala iho la no ia.

                                    A pulelo hou aku.

 

NA LUNA NUI A ME NA KOMITE O KA HUI AOAO

LAHUI LIBERALA.

Hon. JNO. E. BUSH  Peresidena

  "     J. NAWAHI   Hope

Mr.   J. K. PRENDERGAST  Kakauolelo

 "      C. B. MAILE  Puuku.

            

      KOMITE.

Hon. R. W. WILIKOKI

Nob. D. W. PUA

Mr.   J. K. BIPIKANE

 "      A. SMITH

 "      GEO. MARKHAM

 "      D. W. KAHUAKAI

 "     M. A. PAOA.

     

  KOMITE WAIWAI.

Mr.  J.K. PREDERGAST

 "     C. B. MAILE

 "     J. ALAPAI

 "     J. W. KUALAKU

 "     SAM. KEKUKAHIKO.

 

KOMITE AHAOLELO.

Hon. J. E. BUSH

  "     J. NAWAHI

  "     R. W. WILIKOKI

  "     W. P. KANEALII

Nob. D. W. PUA

Mr.   J. ALAPAI

 "      D. M. PUNINI.

 

  KOMITE ELELE.

           APANA I.

Hon. J. E. BUSH

Mr.   J. W. KAHALEWAI

 "      D. W. KAMAKAUWILA

 

         APANA II.

Mr.   J. W. BIPIKANE

 "      D. W. KAHUAKAI

 "      J. KAHAUAWAI.

 

        APANA III.

Mr.  J. K. PRENDERGAST

 "     SAM. KEKUKAHIKO

 "     J. AULD.

 

       APANA IV.

Mr.  C. B. MAILE

 "     G. W. KUAKAKU

 "     R. PALAU

 

      APANA V.

Nob. D. W. PUA

Mr.   W. KALAEHAO

 "      J. B. KANOA.

 

KUMUKANAWAI O KA HUI AOAO LAHUI

HAWAII LIBERALA.

  Ua hookumuia keia Hui, i kulana no ke kukulu ana i na manao aloha Aina a aloha Lahui.  A i mea hoi e hoomau aku ai i ka noho ana kuokoa o Hawaii nei.  A e hoopaa loa ai hoi i na hooponopono aupuni kaulike no ka lehulehu.

 

KA INOA.

  PAUKU I. - E kapaia ka inoa o ka Hui Ka Aoao Lahui Hawaii Liberala.

 

NA LALA.

  PAUKU II - O na Lala o keia Hui, me na ka poe a pau i komo mai, a kakau inoa malalo o keia Kumukanawai.

 

NA LUNA NUI.

  PAUKU III - Eia na Luna Nui o ka Hui.  He Peresidena, Hope Peresidena, Kakauolelo, Puuku.  E noho no lakou ma ka oihana no ka manawa, elua makahiki, mai ko lakou la i koho ia ai; eia me e hakahaka no ka make, a haalele a hoopau ia paha no kekahi hewa.  E paniia ia hakahaka e ka mea i koho ia me ka manawa wale no i koe e piha ai na makahiki elua.

 

 

NA HANA ANA LUNA NUI.

  PAUKU IV. - Na ka Peresidena, a i ole ia o kona hope paha, e noho hoomalu a na halawai a pau o ka Hui, a nana no e hooia i na kauoha a pau o ka Hui.

  Na ke Kakauolelo e malama i na Koke, Pepa a me na moolelo o na halawai a pau o ka Hui, a e hoopaa noi i na huina dala i loaa mai a i hoolilo ia aku.

  Na ka Puuku e malama i na dala a me na waiwai a pau o ka Hui, a e hoike i na loaa mai a me na hoolilo ana imua o ka Hui, i na manawa a pau e makemake ia ai.  Aole nae e hiki iaia ke hoolilo i kekahi dala o ka Hui me ka ae ole a ka Hui, a me ka apono ole hoi o ka Peresidena.

 

PAPA KOMITE HOOKO.

  PAUKU V - E koho oa ehiku lala ma loko mai o na Hoa o ka Hui i Papa Hooko.  A ina ia Papa e imi a e waiho mai i ka Peresidena, i na Kumuhana i manao oa no ka Hui.

 

KOMITE KUMAU.

  PAUKU VI - E koho ia mai waena mai o na lala o ka Hui i elima Hoa i Komite Waiwai.  Ehiku Hoa Komite Ahaolelo, umikumamalima Hoa Komite Elele iwakalua kumamakahi Hoa Komite ia hui or Kuwaena.

 

  A - Na kekahi Komite Waiwai e hooponopono no na mea pili i ka ohi dala ana.

 

  B - Na ke Komite Ahaolelo e hooko na mea pili i ka Ahaolelo.

 

  C - Na ke Komite Elele, e noonoo a hoike mai i na inoa o na poe l manao ia i mau moho balota no ka Aoao Lahui no ke kau ahaolelo e hiki mai ana, a na ka Hui e hooko loa.

 

  D - O ke Komite Lahui, oia no ke Komite Kuwaena iloko o keia Pae Aina holookoa.  Na ia Komite no e hoolaha aka ma ke akea, no na poe a pau loa i apono ia, no ka holo moho ana iloko o keia aupuni ma ka Aoao Lahui.  A na ia Komite no e poloai aku i na Komite o na apana Mokupuni no na hana ano nui a ka Hui i manao ai e halawai.

 

NA HUI MA NA MOKUPUNI.

  PAUKU VIII - O na Hui puka Aoao Lahui Hawaii Liberala e ku nei, a e kukulu ia aku ana ma keia mua aku ma na apana Mokupuni.  I ku like na manao Kalaiaina no ka pono o ka Aoao Lahui o lakou no na Aha Hui Lala no keia Hui.

 

NA HOOLOLI ANA.

  PAUKU IX. - E hiki no ke hoi aku a pakui mai a hoopau loa paha i keia Kumukanawai mamuli o ka hooholo ana a ka hapanui o na Hoa o ka Hui, i hiki mai ma ia halawai, i kahea ia no ia hana.

 

PUAA KUAI LIILII A KUNU@

  Eia he puaa kuai ma Kapahulu he aina mahiai, ma ke alanui hou mawaena o Kapiolani Pala, a me Kamailiili.

  Ina e makemake kekahi, e ninau ma ke Telepona Makala, Helu 325.

  Dec. 16, 1891.                               846 - 3ts.